SPRAWOZDANIE KWARTALNE z posiedzeń zespołów eksperckich wchodzących w skład Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego

II KWARTAŁ

Spis treści

Wstęp 3

Raport 4

14 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 6

16 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego 13

21 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego 21

23 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych 26

29 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 31

30 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego 42

6 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych 46

7 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego 50

12 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego 62

13 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu konsultacyjnego 70

14 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 72

26 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego 80

29 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego 98

2 czerwca 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego 107

Wstęp

Na mocy Zarządzenia Ministra Aktywów Państwowych z dnia 10 lutego 2020 r.
w dniu 11 lutego 2020 Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin wręczył oficjalne akty powołujące Członkom Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego, będącym jednocześnie Przewodniczącymi Zespołów eksperckich, Ekspertom wskazanym w omawianym akcie prawnym.

Skład Komisji:

Przewodniczący:

Jacek Sasin – Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych

Wiceprzewodniczący:

Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa

Członkowie:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego;
• dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych;
• prof. dr hab. Michał Romanowski – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych;
• dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego;
• dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego;
• dr Agnieszka Gołaszewska – Zastępca Dyrektora Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego, Ministerstwo Sprawiedliwości.

Sekretarze:

• Filip Ostrowski – Dyrektor Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Ministerstwo Aktywów Państwowych;
• Izabela Wojtyczka – Zastępca Dyrektora Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Ministerstwo Aktywów Państwowych.

Raport

Z uwagi na wybuch epidemii COVID-19, w kwietniu 2020 roku Komisja do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego rozpoczęła prace w trybie zdalnym, a stacjonarnie, z zachowaniem reżimu sanitarnego, odbyły się jedynie posiedzenia Komisji. Łącznie w omawianym okresie odbyło się 14 posiedzeń Zespołów eksperckich, w tym 2 posiedzenia Komisji.

Zespoły eksperckie pod przewodnictwem prof. dr. hab. Andrzeja Szumańskiego, dr. hab. Piotra Piniora i dr. Radosława L. Kwaśnickiego, pomimo utrudnień związanych z epidemią, przygotowały projekt, który został przyjęty przez Komisję do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego na posiedzeniu 2 czerwca br., a następnie skierowany do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów celem rozpoczęcia prac legislacyjnych.

Terminy posiedzeń II kwartału

14 kwietnia 2020 r. – Posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

16 kwietnia 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego;

21 kwietnia 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego;

23 kwietnia 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych;

29 kwietnia 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

30 kwietnia 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego;

6 maja 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych;

7 maja 2020 r. – Posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego;

12 maja 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego;

13 maja 2020 r. – posiedzenie Zespołu konsultacyjnego;

14 maja 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

29 maja 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego;

26 maja 2020 r. – posiedzenie Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego;

2 czerwca 2020 r. – posiedzenie Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Szczegółowe raporty z przebiegu prac stanowią załącznik do niniejszego sprawozdania kwartalnego.

14 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

NOTATKA Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW ZWIĘKSZENIA EFEKTYWNOŚCI RAD NADZORCZYCH

W dniu 14 kwietnia 2020 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zorganizowało zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 29 kwietnia 2020 r.
na godzinę na godzinę 9:30. Spotkanie odbędzie się za pomocą środków porozumiewania się na odległość.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa

• Dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy nadzoru właścicielskiego
• Agnieszka Gontarek
• Karol Szymański
• Piotr Chylicki
• Jan Linke
• Izabela Felczak-Poturnicka
• Piotr Rybicki
• Rafał Kos
• Gracjan Szarek
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po rozpoczęciu posiedzenia, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego przeszedł do omówienia dotychczasowych efektów prac Komisji, które zmaterializowały się w postaci przepisów wprowadzonych ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych dot. e-zgromadzeń i elektronicznych posiedzeń zarządów
i rad nadzorczych,.

Przechodząc do kwestii technicznych, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego zapowiedział,
iż w terminie dwóch dni przygotowany zostanie projekt – masterfile, uwzględniający już wypracowane rozwiązania, uwzględniające przebieg dotychczasowej dyskusji,
uwagi naniesione przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz prace podzespołów Dominiki Wajdy oraz Karola Szymańskiego. Następnie w ciągu pięciu dni członkowie zespołu będą mogli zgłaszać uwagi do projektu. Celem Zespołu Eksperckiego jest wypracowanie kompletnego projektu w maju 2020 r.

Następnie Przewodniczący poprosił Sekretarza Zespołu Eksperckiego, Filipa Ostrowskiego,
o zreferowanie prac podzespołu Dominiki Wajdy.

Filip Ostrowski:

Zadaniem zespołu było określenie możliwości zmian w zakresie raportowania „MAR”
– wyposażenia rady nadzorczej spółki w mechanizmy pozwalające na samodzielne wykonywanie zadań z zakresu polityki informacyjnej spółki.
W trakcie prac podzespołu wykształciły się dwa kierunki – przyznanie radzie nadzorczej kompetencji do reprezentowania spółki w tym zakresie, a drugi wariant uwzględniał rozszerzenie kompetencji rady nadzorczej wewnętrznej – wyposażenia jej w kompetencje
do wydawania zarządowi wiążących poleceń. Alternatywnie – zaproponowano model przewidujący możliwości informowania Komisji Nadzoru Finansowego przez radę nadzorczą.

Poboczny wątek rozmów dotyczył kwestii, czy powyższe winno stanowić kompetencje kolegialną rady nadzorczej czy indywidualnej jednego jej z członków. Podzespół skłaniał się ku rozwiązaniu, iż rozwiązanie to powinno przysługiwać radzie kolegialnie, a w przypadku gdyby okazało się, iż model ten funkcjonuje prawidłowo, aby istniała możliwość przekazania tych kompetencji do wykonywania indywidualnie.

Najszersze uznanie członków podzespołu uzyskał wariant przewidujący doprecyzowanie
w ramach ustaw szczególnych kompetencji członków rady nadzorczej do wydawania wiążących poleceń w zakresie publikowania raportów bieżących. Do doprecyzowania pozostaje charakter polecenia rady nadzorczej – w kontekście obecnie istniejących regulacji, w których polecenia te wiążące nie są.

*

Przewodniczący poprosił Karola Szymańskiego o omówienie prac drugiego z podzespołów.

Karol Szymański:

Zadaniem podzespołu było sformułowanie propozycji przepisów umożliwiających rozpatrywanie spraw w trakcie posiedzenia rady nadzorczej, które nie były zapowiedziane w zaproszeniu. Problemem zidentyfikowanym w trakcie prac było uniemożliwienie rozpatrzenia radzie nadzorczej spraw, pojawiających się w tzw. „międzyczasie” w sytuacji nieobecności jednego z członków rady nadzorczej na posiedzeniu.

W pierwszej kolejności podzespół stwierdził, iż w zakresie spółki z o.o. i spółki SA brak jest przepisów przesądzających o tym, kto ma możliwość zwoływania „na bieżąco” posiedzeń rad nadzorczych, a kompetencja Przewodniczącego w tym obszarze jest wskazana wyłącznie
w przypadku inicjowania posiedzeń przez jedną z osób uprawnionych do tego na mocy regulacji szczególnych. Również w odniesieniu do wszystkich spółek kapitałowych, warunkiem podjęcia przez radę nadzorczą uchwały na posiedzeniu jest zaproszenie wszystkich jej członków. W PSA wymaga się prawidłowego zawiadomienia, przy czym ustawa nie reguluje wprost co w tym zaproszeniu powinno się znaleźć. Dodatkowo żaden z przepisów KSH nie stwierdza wprost, że zwołujący posiedzenie musi z wyprzedzeniem ustalić porządek obrad, a zagadnienie dotyczące zwoływania posiedzeń rad nadzorczych został w praktyce przeniesiony do materii statutowej, a w szczególności regulaminowej.

W dalszej kolejności podzespół zastanawiał się jak prezentuje się powyższa kwestia w praktyce – dokonano przeglądu regulaminu rad nadzorczych kilku spółek będących reprezentantami indeksu WIG20 GPW w Warszawie SA. Wniosek – w większości badanych spółek kwestia sposobu zwoływania posiedzenia została doprecyzowana w regulaminie. Następnie podzespół zastanawiał się jaki poziom bezpieczeństwa zapewnia przeniesienie do materii regulaminowej zakresu treściowego zaproszenia na posiedzenie rady nadzorczej – a ten poziom bezpieczeństwa przy takiej konstrukcji – może być w istocie złudny. Naruszenie poszczególnych przepisów regulaminu rady nadzorczej, aby miało znaczenie w kontekście ewentualnie wadliwości uchwały, musi również stanowić naruszenie zasad współżycia społecznego.

Remedium stanowić może doprecyzowanie na poziomie KSH, w zakresie nowego
art. 221(1) ksh oraz dotychczasowego art. 389 ksh sposobu zwoływania posiedzeń rad nadzorczych oraz przesądzenie tego, że jeśli rada nadzorcza została zwołana w sposób prawidłowy i z odpowiednim wyprzedzeniem, wówczas rada nadzorcza może podejmować uchwały również w sprawach nie objętych proponowanym porządkiem obrad, chyba że umowa spółki lub statut stanowią inaczej, jak również umowa spółki lub statut mogłaby stanowić,
iż podjęcie przez radę nadzorczą podczas posiedzenia uchwał o określonych sprawach musi zostać uprzednio zapowiedziana w zaproszeniu.

*

Filip Ostrowski poproszony został przez Przewodniczącego Zespołu Eksperckiego
o zreferowanie uwag do projektu naniesionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Filip Ostrowski:

Dużo cześć z uwag dotyczyła techniki legislacyjnej i kwestii porządkujących zastosowanej terminologii. Wszystkie zostaną uwzględnione w ramach planowanego master file. Rekomendowanym działaniem jest wstrzymanie się co do dalszych prac (póki co) w kontekście regulacji prostej spółki akcyjnej. Rozwiązania stosowane w ich przypadku powinny być wypadkową tego, co wypracujemy na poziomie spółek już funkcjonujących w obrocie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością , spółki akcyjnej.

Pytanie do członków Zespołu Eksperckiego o szczegółowość regulacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dr Radosław Kwaśnicki:

Ministerstwo Sprawiedliwości postuluje, aby spółkę z o. o. potraktować nieco inaczej chociażby, np. odnośnie doradcy rady nadzorczej.

Pytanie do członków Zespołu Eksperckiego – czy jesteście Państwo za tym,
aby w sp. z o. o. nie wprowadzać instrumentów zwiększających nadzór, czy tak jak dotychczas dawać wspólnikom możliwość nie wprowadzania tych rozwiązań.

Janusz Kowalski:

Podzielam pogląd aby zachować dla sp. z o. o. tę regulację, ponieważ istnieją również ogromne spółki z o. o. i wyłączenie kontroli ze strony rady nadzorczej byłoby w tych przypadkach nieadekwatne.

Filip Ostrowski:

Można ewentualnie postawić pytanie o jakiś punkt odcięcia dla tych spółek, żeby nie tworzyć sztucznych rozwiązań, choć w najmniejszych sp. z o. o. te rozwiązania nie będą funkcjonowały (chociażby ze względu na brak rad nadzorczych). A więc duże spółki z o. o. (czyli posiadające rady nadzorcze) podlegałyby zbliżonemu reżimowi, co spółki akcyjne. Pytanie stanowi,
czy nie wypadałoby pomyśleć o jakimś dodatkowym kryterium odcięcia.

Dr Radosław Kwaśnicki:

Nawet bez używania słowa „duże”, tzn. tam, gdzie wspólnik chce mieć radę nadzorczą,
tam byłby reżim ogólny dla rad nadzorczych dla spółek kapitałowych, zaś tam gdzie rady nie ma, spółki nie miałyby tych instrumentów, czyli właściciel decydowałby czy chce mieć radę nadzorczą w spółce, ze wszelkimi jej aspektami. Będzie ta kwestia tematem szczegółowej dyskusji. Kierunkowo widziałbym uregulowanie tej kwestii w taki sposób, aby nie było tak,
że w spółce akcyjnej ten nadzór, w kontekście naszej pracy, jest silniejszy, a w spółkach
z o. o., nie.

Karol Szymański:

Dwa argumenty za pozostawieniem regulacji dotyczących rad nadzorczych
w sp. z o. o. na dotychczasowym poziomie:

Proponowane regulacje nie są mechanizmami mającymi charakter obligatoryjny.
Ich stosowanie zależy od woli wspólników.

Nie można myśleć o spółkach z o. o. tylko jako o spółkach dominujących rozbudowanej grupy kapitałowej. Należy pamiętać, że spółki z o. o., gdyby ograniczyć omawiane regulacje, mogłaby być swoistym buforem w rozbudowanych grupach kapitałowych, w której byłaby stosowana specjalnie jako łącznik kapitałowy pomiędzy różnymi podmiotami, aby odciążyć efektywny nadzór korporacyjny.

Jan Linke:

Przychylam się do tego, aby zachować te instrumenty jako opcjonalne.

Dr Radosław Kwaśnicki:

Ustawodawca powinien umożliwiać a nie ograniczać dobrze rozumiane ‘ostrze’ rzetelnego nadzoru.

Piotr Chylicki:

Być może przepisy warto byłoby poddać takiej refleksji, aby zostawić je co do rozwiązań, struktury (aby były takie same zarówno w przypadku sp. z o. o., jak i akcyjnej) ale zastanowić się nad odwróceniem reguły ich funkcjonowania w ten sposób, aby rozwiązanie
to funkcjonowało tylko, kiedy wspólnicy się na to zdecydują. Nałożenie takich rozwiązań obligatoryjnie może nadmiernie zwiększać koszty ponoszone przez małe spółki.

*

W tym miejscu Przewodniczący Zespołu Eksperckiego zaproponował ad hoc powołanie podzespołu, który pochyliłby się nad wyżej omawianą kwestią dot. zasadności wprowadzenia instrumentów zwiększających nadzór spółki z o. o. Do składu podzespołu,
pod przewodnictwem Filipa Ostrowskiego dołączyli: Piotr Chylicki, Karol Szymański,
oraz posiadający głos doradczy Radosław Kwaśnicki. Wypracowane stanowisko zostanie poddane pod ogólną dyskusję Zespołu Eksperckiego.

Po tej części Przewodniczący Zespołu dr Radosław Kwaśnicki zwrócił się do obecnych
o zakończenie posiedzenia, co uczyniono.

16 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW REFORMY PRAWA HANDLOWEGO

W dniu 16.04.2020 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego, działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

W posiedzeniu uczestniczyli:

1. Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa

2. dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu

3. prof. dr hab. Piotr Niczyporuk

4. dr hab. Małgorzata Dumkiewicz, prof. UMCS

5. dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska, prof. UG

6. dr hab. Artur Nowacki

7. dr Jacek Dybiński

8. Piotr Perczyński

9. Monika Hałupczak

10. Agnieszka Nalazek

11. Filip Ostrowski

12. Izabela Wojtyczka

13. Natalia Malinowska

14. Wojciech Witek

15. Justyna Okonis

Po przedstawieniu uwag wstępnych Przewodniczący Zespołu otworzył dyskusję
nad poszczególnymi punktami porządku obrad. W trakcie dyskusji poruszono przedstawione poniżej wątki.

Organy zarządzające i nadzorujące:

1. Kadencja a mandat

2. Obowiązek lojalności i zachowania poufności

3. Business Judgment Rule.

4. Rozszerzenie zakresu art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH o rezygnację/ inne przypadki wygaśnięcia mandatu.

5. Podejmowanie uchwał i odbywanie posiedzeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej (ocena dokonanych zmian)

6. Zakaz łączenia stanowisk

7. Sposób reprezentacji spółki przez radę nadzorczą

8. Reprezentacja spółek w organizacji

Wstępne uwagi Przewodniczącego:

Pan prof. dr hab. Maciej Mataczyński zobowiązał się przygotować uzasadnienie dotyczące zasady Business Judgment Rule i związanej z nią odpowiedzialności – w związku z jego nieobecnością podczas dzisiejszego posiedzenia, Jego wsparcie merytoryczne dotyczące
tej kwestii otrzymamy w późniejszym terminie.

Pan Minister Jacek Cieplak zbiera informacje od MiŚP (małych i średnich przedsiębiorstw)
– po zakończeniu prac związanych z tworzeniem tarczy antykryzysową podzieli się z członkami Zespołu zebranymi informacjami.

Ad 1. Kadencja a mandat

Propozycja wprowadzenia przepisu, który wskazuje, że kadencję liczy się według pełnych lat obrotowych jest rozwiązaniem najprostszym. Należy przyjąć, że kadencja jako okres pełnienia funkcji to nie jest ściśle 5 lat od powołania do wygaśnięcia mandatu, a raczej kadencja
to podstawa do obliczenia długości tego mandatu. Ustawodawca pod pojęciem momentu wygaśnięcia mandatu w związku z upływem kadencji zakłada, że to nie jest konkretnie rok
czy dwa lata; kończy się z dniem odbycia zgromadzenia.

Zaproponowano dodanie do przepisu art. 202 § 2 KSH oraz art. 369 § 1 KSH zdania:

„Jeżeli umowa / statut spółki nie stanowi inaczej kadencję oblicza się w (pełnych) latach obrotowych”.

Przy takim rozwiązaniu, ponieważ powołanie zazwyczaj zachodzi w trakcie roku kalendarzowego, pojawia się wątpliwość dotycząca okresu od powołania do 1 stycznia.
De facto powołanie dotyczyłoby (pełnych) lat obrotowych powiększonych o okres
od powołania do 1 stycznia. W innych krajach okres ten jest w przepisach doprecyzowany
(np. w Niemczech ustawodawca określa, że w okres kadencji nie wlicza się czasu do końca roku, w którym osoba otrzymała powołanie). Może należałoby tę kwestię uściślić także
w polskich przepisach. Rozwiązaniem mogłoby być dodanie sformułowania, że do kadencji
nie wlicza się tego początkowego okresu, bądź też zdania, że „mandat powstaje z chwilą powołania” tak, aby nie było w tej kwestii żadnych wątpliwości.

Kolejną kwestią jest sytuacja rozejścia się okresu trwania mandatu i kadencji. Istnieje obawa takiej interpretacji na gruncie tego przepisu, że kiedy upływa okres kadencji to w związku
z tym wygasa również mandat, a kadencja ta upływa przed odbyciem zwyczajnego zgromadzenia za ostatni pełny rok obrotowy. Wątpliwości mogą się pojawiać zawsze; Zespół powinien przesądzić czy i w jaki sposób tę kwestię uregulować/doprecyzować.

Zaproponowano także wariant, w którym po zakończeniu kadencji mandat wygasa
z momentem odbycia najbliższego zgromadzenia wspólników.

Tworzone przepisy powinny być jednolite/spójne (czyli takie jak w prostej spółce akcyjnej)
– tam wygaśnięcie mandatu nie jest powiązane z dniem odbycia zgromadzenia za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji tylko za ostatni rok kadencji. Jeżeli przepis ten nie zostanie skopiowany do spółek z o.o. i akcyjnych to pojawi się problem rozbieżności przepisów.

W kwestii przyjęcia koncepcji pełnych lat obrotowych jest konsens, a kwestią do omówienia podczas innego spotkania jest redakcja/sformułowanie przepisu, tj. czy zostawiamy przepis taki jak odnośnie prostej spółki akcyjnej czy też go modyfikujemy.

W przepisach można rozważyć dodatkowego przepisu, być może w formie osobnego paragrafu wyraźnie dopuszczającego, aby umowa spółki czy statut wskazywały dalsze okoliczności wygaśnięcia mandatu.

Odnośnie kwestii mandatu/kadencji podjęto decyzję, aby każdy z członków Zespołu zastanowił się jeszcze nad najlepszym Jego/Jej zdaniem wariantem. Na kolejne posiedzenie Przewodniczący przygotuje 2 wersje przepisów, a Zespół wybierze najlepszą.

Ad. 2. Obowiązek lojalności i zachowania poufności

oraz

Ad. 3. Business Judgment Rule

Wprowadzenie do przepisów o zarządzie spółki z o.o. i S.A. obowiązku lojalności i zachowania poufności, a także jego powtórzenie w organach nadzoru, bądź zastosowanie odesłania
do przepisów o zarządzie.

„Członek zarządu/rady nadzorczej przy wykonywaniu swoich obowiązków powinien dochować lojalności wobec spółki.

Członek zarządu/rady nadzorczej zobowiązany jest nie ujawniać tajemnic spółki,
także po wygaśnięciu mandatu.”

„Członek zarządu / rady nadzorczej przy wykonywaniu swoich obowiązków powinien dochować lojalność wobec spółki, w tym do zachowania poufności”

Uregulowanie obowiązki lojalności i zachowania poufności w przepisach dotyczących odpowiedzialności wraz z Business Judgment Rule.

„Członek organu przy wykonywaniu swoich obowiązków powinien dochować lojalności wobec spółki oraz do zachowania poufności.

Członek organu nie narusza obowiązku dołożenia należytej staranności oraz lojalności wobec spółki, jeżeli działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny”.

(Materiały przygotowane przez prof. Piniora)

Kwestie te powinny obowiązywać nie tylko w prostej spółce akcyjnej, ale też w spółce
z o.o. oraz akcyjnej. Przepisy te powinny być jednolite.

Należy przeanalizować występujące w ustawodawstwie pojęcia nieostre,
np. lojalność wobec spółki w sytuacji holdingu.

Należy także zdefiniować działania odnośnie dołożenia należytej staranności w sytuacji,
kiedy członek zarządu działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego. Kolejną kwestią będzie odpowiedzialność członków zarządu w przypadku niewypłacalności

Odnośnie Business Judgment Rule – Zespół wstrzyma się z dyskusją do czasu otrzymania raportu od prof. Mataczyńskiego, jednak póki co Zespół skłania się ku wprowadzeniu spójnych zasad odpowiedzialności Business Judgment Rule w spółkach z o.o., akcyjnych oraz prostych spółkach akcyjnych.

Odpowiedzialność członków organów w przepisach unijnych: Dyrektywa Restrukturyzacyjna (wdrożenie do lipca 2021 roku) wymaga wprowadzenia zasad odpowiedzialności osób pełniących funkcje kierownicze w spółkach za działania, które w przypadku wystąpienia ryzyka niewypłacalności byłyby zdziałane ze szkodą dla wierzycieli.

Ad. 4. Rozszerzenie zakresu art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH o rezygnację/inne przypadki wygaśnięcia mandatu, chociażby rezygnację

Zaproponowano zmianę brzmienia art. 203 § 3 KSH art. 370 § 3 KSH, tj.

dodanie zdania: „Przepis znajduje zastosowanie także do rezygnacji członka zarządu / innych przypadków wygaśnięcia mandatów”, albo „w przypadku wygaśnięcia mandatu przed upływem kencji…”

Pytanie o odniesienie się do sp. z o.o., w których zgodnie z umową nie będzie kadencji,
a członkowie będą wybierani na czas nieoznaczony. Sformułowanie „upływ kadencji” może być w takim przypadku mylące.

Na początku rzeczonego przepisu czytamy: „Odwołany członek zarządu…”. Zaproponowano zlikwidowanie wyrazu „odwołany” – w takiej sytuacji nie będzie potrzeby uściślania.

Zaproponowano także połączenie tej regulacji z art. 395 paragraf 3, który również dotyczy uprawnień odwołanych członków zarządów lub osób, których mandaty wygasły,
jednak uzależnione jest to od zgłoszenia żądania. Takie połączone regulacje można by umieścić w przepisach dotyczących zwyczajnego walnego zgromadzenia.

Zauważono, że pierwszy przepis dotyczy sytuacji przygotowywania sprawozdania finansowego, a drugi – jego zatwierdzenia, zatem korzystne jest rozdzielenie tych dwóch regulacji.

Wniosek: Zespół skłania się ku zapisowi na początku przepisu: „członek zarządu” (bez wyrazu „odwołany”) lub „członek zarządu, którego mandat wygasł wcześniej”, zaś na końcu przepisu zmianę sformułowania: „…chyba, że akt odwołania stanowi inaczej”, np. na: „…chyba,
że zostanie przez wspólników zwolniony z tego obowiązku”.

Ad. 5. Podejmowanie uchwał i odbywanie posiedzeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej (ocena dokonanych zmian)

Rozważenie wyraźnego obowiązku protokołowania uchwał – większość członków Zespołu zgadza się, że powinien zostać wprowadzony, choć są też zdania odmienne.

Określenie terminu oddawania głosu w trybie pisemnym – w innych regulacjach takiego terminu nie ma. Istnieje zatem ryzyko, że stworzy się lukę prawną. Z kolei może być również tak, że głosy zostaną zliczone, a później wpłyną kolejne głosy. Sugestia aby pozostawić decyzję odnośnie terminu przewodniczącemu.

Określenie większości głosów dla uchwał RN w spółce z o.o. – Zespół zgadza się,
że istnieje konieczność takiego uregulowania.

Ad. 6. Zakaz łączenia stanowisk

Do rozważenia pozostaje kwestia zakazu łączenia stanowisk – np. w PSA jest rozszerzona
na wszystkich pracowników. Ten kierunek wydaje się dobrym rozwiązaniem, prawdopodobnie zasadne będzie ujednolicenie powyższego we wszystkich rodzajach spółek w sposób jednolity. Dyskusja dotycząca szczegółowości propozycji zmian, zakresu ujednolicenia przepisów
oraz rozważenie przyszłego oddziaływania przepisów spółki PSA.

Ad. 7. Sposób reprezentacji spółki przez radę nadzorczą

Dyskusja członków zespołu w zakresie sposobu reprezentacji przez radę nadzorczą
– czy zasadna jest zmiana tych przepisów – ocena zasadności zmiany, zakresu ewentualnej regulacji, rozważanie mogących pojawić się przyszłych wątpliwości interpretacyjnych.

Ad. 8. Reprezentacja spółek w organizacji

Rozważanie wątpliwości co do przepisów dotyczących reprezentacji spółek w organizacji. Dyskusja na temat zasadności rozpoczynania prac w tym zakresie. Chodziło przede wszystkim o relację pomiędzy reprezentacją przez zarząd i przez pełnomocnika ustanowionego uchwałą wspólników oraz o to, czy umocowanie pełnomocnika wygasa z chwilą powołania pierwszego zarządu,

Na zakończenie Przewodniczący poprosił członków zespołu o zastanowienie się w najbliższym czasie, które z omówionych zagadnień należy uznać za kluczowe.

Kolejne posiedzenie Zespołu odbędzie się 7 maja o godzinie 10:00.

21 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego

NOTATKA Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW PRAWA KONCERNOWEGO

W dniu 21 kwietnia 2020 r. w na platformie Zoom odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 30 kwietnia na godzinę 10:00. Spotkanie odbędzie się na platformie Zoom.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. prawa koncernowego
• Sekretarz Stanu Janusz Kowalski
• dr Paweł Błaszczyk
• dr Mirosław Cejmer
• dr Rafał Kos
• Jakub Modrzejewski
• Jakub Lechowicz
• Joanna Czekaj
• Karol Szymański
• Dominik Kaczmarski
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po otwarciu posiedzenia, Przewodniczący Zespołu – prof. Andrzej Szumański,
przeszedł do omówienia programu spotkania telekonferencyjnego, a następnie Zespół Ekspercki omówił zagadnienia przedstawione w przygotowanym przez Przewodniczącego materiale w oparciu o projekt wypracowany na poprzednim spotkaniu oraz w oparciu o uwagi Członków Zespołu.

Przewodniczący Zespołu przedstawił zasady dalszych prac:

a) praca na tekście projektu z dnia 17 marca 2020 r. z uwzględnionymi poprawkami z materiału przesłanego do dyskusji;

b) zachowanie nomenklatury KSH;

c) brak możliwości naruszenia koncepcji legislacyjnej oraz konstrukcji KSH przyjętej przy jego tworzeniu.

Przewodniczący Zespołu zauważył dwa podejścia funkcjonujące w trybie prac:

1. dążenie do podporządkowania całej struktury grupy spółek spółce dominującej kosztem wspólników mniejszościowych spółki zależnej lub wierzycieli;
2. dążenie do wyważania interesów różnych grup związanych z funkcjonowaniem holdingu, a więc spółki dominującej, spółki zależnej, zarządców spółek, wspólników oraz wierzycieli.

Przewodniczący Zespołu opowiada się przy drugim wariancie.

Zagadnienia szczegółowe – ustalenia posiedzenia Zespołu

Zespół zaakceptował nowe brzmienie art. 21(1) §2 KSH.

*

W toku dyskusji ustalono ścisłe powiązanie art. 21(1) §1 i §3 – Przewodniczący zwrócił się
z prośbą do dr. Mirosława Cejmera o przygotowanie projektu art. 21(1) do dyskusji na kolejnym posiedzeniu.

*

Dr Mirosław Cejmer zasugerował użycie w przepisie 21(2) formy dokumentowej (pismo papierowe lub w formie elektronicznej, np. skan) w celu wydania wiążącego polecenia
pod rygorem nieważności zaproponowanym przez Pana Janusza Szurskiego,
natomiast dr Paweł Błaszczyk – środki bezpośredniego porozumienia na odległość
lub komunikację elektroniczną.

Przewodniczący Zespołu jest zdania, żeby nie regulować formy wydania wiążącego polecenia w ustępie 2, tylko przy przepisie regulującym wykonanie wiążącego polecenia lub odmowę jego wykonania, ponieważ celem przepisu jest uregulowanie dopuszczalności, nie formy.
Z kolei Jakub Modrzejewski opowiada się za zakotwiczeniem dyrektywy w wydaniu wiążącego polecenia, czym jednoznacznie przyznaje rację poglądom dr. Mirosława Cejmera
i dr. Rafała Kosa.

Kwestia regulowania przesłanek do wykonania wiążącego polecenia została przekazana
do omówienia w dalszych dyskusjach na kolejnym posiedzeniu.

*

W trakcie omawiania art. 21(3) Joanna Czekaj opowiedziała się za tym, aby to zarząd spółki decydował, czy wykonanie wiążącego polecenia nie narusza interesów spółki zależnej. Spotkało się to jednak ze sprzeciwem dr. Mirosława Cejmera, który stwierdza, iż regulacja powinna jedynie przewidywać sytuacje, w których spółka zależna może odmówić jego wykonania, ponieważ to spółka dominująca określa interes grupy spółek. Jakub Modrzejewski dodaje, że w spółkach kapitałowych nie prowadzi się do upadłości spółek, ponieważ akcjonariusz o nie dba.

Przewodniczący Zespołu stwierdził, że Komisja musi uregulować dopuszczalność wydawania i odmowę wiążących poleceń, nie jego przyjęcie. Nie powinno się podnosić, czy wiążące polecenie jest zasadne, czy nie – spółka musi je wykonać, chyba że istnieją ważne przesłanki ku odmowie. Przewodniczący zaproponował, że przygotuje konstrukcję przepisu, w którym zastosuje gradację stosowania prawa holdingowego – jednoosobowe spółki zależne,
spółki z większością konstytucyjną spółki dominującej i wszystkie pozostałe – do omówienia na kolejnym posiedzeniu.

*

Dr. Mirosław Cejmer zasygnalizował, iż interesem spółki jest to, co jest w interesie
jej wspólników. Ze względu na zgłoszone uwagi, Przewodniczący zaproponuje brzmienie przepisu w projekcie.

*

Jakub Modrzejewski zwrócił się z prośbą do dr. Radosława L. Kwaśnickiego o zgranie prac Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego z pracami Zespołu eksperckiego
do spraw reformy obowiązków informacyjnych, którego Przewodniczącym
jest Prof. dr hab. Michał Romanowski, w celu stworzenia art. 21(6).

*

Przepis 21(7) został skierowany do omówienia na kolejnym posiedzeniu, ze względu na szereg wątpliwości podniesionych w trakcie posiedzenia, m.in. konieczność zmiany innych ustaw
(np. ustawy o biegłych rewidentach, ustawy o rachunkowości) w celu dostosowania
ich do potrzeb reformy kodeksu spółek handlowych.

Przewodniczący Zespołu pozostawia kwestię otwartą do konsultacji z zespołami pozostającymi pod przewodnictwem Prof. dr. hab. Michała Romanowskiego i dr. Radosława L. Kwaśnickiego.

Jakub Modrzejewski zaproponował brzmienie art. 21(8) w następującej formie: “Zarząd spółki zależnej sporządza sprawozdanie o powiązaniach tej spółki ze spółką dominującą”. Motywacją ku temu jest uniknięcie konieczności wskazywania konkretnych umów zawieranych przez spółki spółkom spoza grupy spółek.

*

Dr Mirosław Cejmer oraz dr Rafał Kos oponują, aby stworzyć przepis, który nie ujawni informacji o całej grupie spółek, jedynie o spółce zależnej.

Przewodniczący Zespołu przygotuje projekt regulacji w formie wariantowej,
co do której wypowie się biegły rewident.

*

Zespół proponuje wprowadzenie regulacji, która ograniczy sell-out drobnych wspólników,
aby zminimalizować straty ponoszone w trakcie wyceny.

Joanna Czekaj i dr Mirosław Cejmer zaproponowali stworzenie przepisu umożliwiającego wyjście z grupy spółek w początkowym okresie przynależności.

Przepis ma regulować trzymiesięczny okres wyjścia z grupy spółek, ograniczenie kwotowe
do 90% oraz wyjście z grupy spółek raz w roku w momencie, gdy spółka należy do grupy dłużej niż 3 miesiące.

*

Zakończono merytoryczną część spotkania. Uzgodniono, iż kolejne spotkanie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego rozpocznie się od omówienia problematyki odpowiedzialności i zakresu podmiotowego.

Dalsze prace związane będą z wypracowaniem przez Przewodniczącego kolejnych projektów przepisów, które przekazane zostaną w zbiorczym materiale członkom Zespołu, a na następnym posiedzeniu Zespołu eksperckiego – poddane pod ponowną, ogólną dyskusję.

23 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW REFORMY OBOWIĄZKÓW INFORMACYJYNCH

SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH

W dniu 23 kwietnia 2020 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy NadzoruWłaścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 6 maja br. na godzinę 11:00. Spotkaniebędzie miało formę zdalną.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• prof. dr hab. Michał Romanowski – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych
• dr hab. Tomasz Siemiątkowski, prof. SGH
• dr Rafał Woźniak
• dr Anne-Marie Weber-Elżanowska
• Jakub Modrzejewski
• Agnieszka Zalewska
• Konrad Zawodziński
• Marek Wodnicki
• Jolanta Pobudejska
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu
• Natalia Malinowska
• Wojciech Witek
• Justyna Okonis

PRZEBIEG POSIEDZENIA

9. Rozpoczęcie posiedzenia przez Przewodniczącego

Przewodniczący Zespołu, prof. Michał Romanowski podziękował za dodatkową pracę (wykonaną w przerwie pomiędzy posiedzeniami) profesorowi Tomaszowi Siemiątkowskiemu i doktor Anne-Marie Weber-Elżanowskiej (przeanalizowanie innych niż polska jurysdykcji
w kontekście dyskutowanych kwestii) oraz mecenasowi Rafałowi Roszkowskiemu i doktorowi Rafałowi Woźniakowi (struktura właścicielska w spółkach publicznych na GPW na rynku podstawowym i NewConnect).

35. Omówienie celu projektu, jakim jest przywrócenie spółce właściciela przez Przewodniczącego

Pojęcie własności nie jest w istocie pojęciem zarezerwowanym wyłącznie dla prawa rzeczowego.

Dwie fundamentalne zmiany w sp. z o.o. i spółkach akcyjnych:

• Pierwsza polega na wprowadzeniu instrumentu, który umożliwia wspólnikowi
  – zasługującemu na miano właściciela – instrumentu w postaci sprawowania indywidualnego nadzoru nad spółką. W przypadku spółki akcyjnej – wprowadzenie instrumentu, który nie będzie ograniczany pośrednią funkcją, jaką pełni rada nadzorcza, natomiast w spółce z o.o. tego typu indywidualny nadzór zwany kontrolą.
  W obydwu typach spółek wspólnik, który ma status właściciela, powinien mieć prawo bezpośredniej kontroli.

• Drugi obszar dotyczy zakazu wydawania wiążących poleceń, który w ocenie Zespołu prowadzi do potwierdzenia separacji organów spółki, która nigdy nie była intencją Corporate Governance. W przypadku konfliktu dotyczącego kierunków działań, ostateczną decyzję powinna podejmować strona, która ponosi ryzyko.

61. Przewodniczący poprosił o zabranie głosu i podsumowania wyników badań

empirycznych w zakresie spółek prywatnych oraz publicznych dr Anne-Marie Weber-Elżanowską i profesora Tomasza Siemiątkowskiego

W trakcie prac pochylono się nad dwiema kwestiami:

1. W jaki sposób, w odpowiednikach spółkach akcyjnych w innych jurysdykcjach (europejskich) kształtują się mechanizmy pozyskiwania informacji przez akcjonariusza, niejako poza schematem walnego zgromadzenia. W tej materii przeanalizowano
   14 jurysdykcji poszukując mechanizmów dodatkowych względem samego zadawania pytań na walnym zgromadzeniu lub przed nim. W pięciu porządkach prawnych odnajdujemy mechanizmy pozwalające akcjonariuszowi na zwrócenie się do zarządu poza schematem walnego zgromadzenia, w celu uzyskania informacji. Przykładowo, stanem prawnym przyjętym w doktrynie niemieckiej jest to, że spółka udziela akcjonariuszom informacji także poza walnym zgromadzeniem, ale w przeciwieństwie do polskiej doktryny, nie ma przyjętego automatyzmu, powodującego konieczność powtórzenia na walnym zgromadzeniu informacji przekazanych akcjonariuszowi;

2. Zagadnienie wydawania wiążących poleceń. Przeanalizowano jedenaście jurysdykcji. Przykładowo, w Niemczech przewidziano mechanizm, zgodnie z którym na wniosek zarządu walne zgromadzenie może wypowiadać się na temat prowadzenia spraw spółki i niejako zajmować się sprawami spółki, co należy traktować jako tożsame
   z wydawaniem wiążących poleceń.

W zakresie spółek z o.o. – dominującą strukturą właścicielską są spółki jednoosobowe
(88% spółek z o.o.). W spółkach akcyjnych niepublicznych spółki jednoosobowe
to 73% spółek, a w zakresie spółek akcyjnych publicznych (rynek główny GPW): około
43% spółek posiada akcjonariusza mającego ponad 50% udziału głosów na walnym zgromadzeniu, 17% spółek posiada akcjonariusza mającego ponad 33% udziałów,
a 22% spółek posiada akcjonariusza mającego ponad 25% udziałów; NewConnect: ponad
45% spółek posiada akcjonariusza mającego więcej niż 50% udziałów, 31% spółek posiada akcjonariusza mającego

więcej niż 33% udziałów, a 30% spółek posiada akcjonariusza mającego więcej niż
25% udziałów.

Wnioskiem płynącym z badania jest potwierdzenie, że struktury właścicielskie spółek
z o.o., akcyjnych niepublicznych, a nawet publicznych trudno nazwać strukturami klasycznie rozproszonymi.

Przygotowany projekt jest krótki, ale przełomowy – nowelizacja przywróci właściciela (kontrolę właścicielską). Przywrócenie właściciela nie musi oznaczać dużej regulacji prawnej, a jedynie otwarcie drzwi i ponowne zaproszenie właściciela do spółki.

IV. Przewodniczący poprosił o zabranie głosu Pana Rafała Roszkowskiego i doktora Rafała Woźniaka

– Pan Rafał Roszkowski nie był obecny na posiedzeniu –

Padła propozycja dodania zapisu dot. obowiązku zachowania poufności informacji,
które otrzymał akcjonariusz/wspólnik.

22. Przewodniczący poprosił o zabranie głosu Wiceministra Janusza Kowalskiego

Polecenia wiążące – temat ten powinien zostać skonsultowany z Zespołem prof.

Szumańskiego, w którym to kwestie te również mogą być poruszane.

VI. Przewodniczący poprosił pozostałych członków Zespołu o przedstawienie własnych spostrzeżeń i uwag dotyczących proponowanych zmian

• Dodanie art. 380 może być niezgodne z MAR (zostanie to zweryfikowane);
  art. 8 ustęp 4 pozwala uznać akcjonariusza za właściciela większościowego. Kwestie wywołały dyskusję. Przedstawicielka KNF zadeklarowała przesłanie do dnia
  1 maja br. opinii KNF;

• Istnieje możliwość konsultacji roboczego stanowiska członków Zespołu
  z uprawnionym do tego przedstawicielem KNF;

• Art. 212 (kwestia indywidualnej kontroli i pozbawienia zarządu możliwości odmówienia udzielenia informacji) – zaproponowano pozostawienie status quo z KSH;

• Dyskusja dotycząca równego dostępu do informacji;

• Dyskusja dotycząca wykreślenia mechanizmów kontrolnych – prawa odmowy w oparciu o interes spółki, progów w spółce akcyjnej, obowiązku lojalności oraz kwestii wiążących poleceń – zaproponowano spotkanie Przewodniczących Zespołów eksperckich w celu zsynchronizowania stanowiska w tym zakresie.

VII. Przewodniczący poprosił członków Zespołu o zastanowienie się nad projektem i zgłaszanie uwag/opinii drogą e-mailową do dnia 30 kwietnia br.oraz wyznaczyłtermin kolejnego posiedzenia zdalnego–6 maja,godz. 11:00-13:00, podczas którego określony zostanie kierunek dalszychprac. Następnie Przewodniczący zakończył posiedzenie

29 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW ZWIĘKSZENIA EFEKTYWNOŚCI RAD NADZORCZYCH

W dniu 29 kwietnia 2020 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zorganizowało zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 14 maja na godzinę
na godzinę 10:00, natomiast finalne posiedzenie zostało zaplanowane na 28 maja o godzinie 10:00. Spotkania odbędą się za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się
na odległość.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy nadzoru właścicielskiego
• dr hab. Dominika Wajda
• Karol Szymański
• Piotr Chylicki
• Jan Linke
• Piotr Rybicki
• Rafał Kos
• Maciej Zaborowski
• Katarzyna Wojciechowska-Mytych
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po rozpoczęciu posiedzenia, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego przystąpił
do podsumowania przebiegu dotychczasowej dyskusji, jednocześnie informując o podziale przyszłych prac na dwa etapy. W pierwszej kolejności Zespół uszczegółowi plan dotyczący projektowanych: instytucji doradcy rady nadzorczej oraz usprawnień pozostałych trybów podejmowania uchwał przez radę nadzorczą, z uwzględnieniem nowelizacji opracowanej
z udziałem niektórych członków Zespołu Eksperckiego, która dotyczyła odbywania posiedzeń organów spółek za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Następnie, w porozumieniu
z Zespołem ds. prawa koncernowego, nastąpi dopasowanie przepisów szczególnych
dot. „nadzoru południowego rad nadzorczych” do przepisów ogólnych. W maju Zespół Ekspercki przyjmie projekt przepisów w drodze głosowania,
a następnie formalnie przedłoży go przewodniczącemu Komisji.

*

W tym miejscu Przewodniczący przeszedł do głównego tematu posiedzenia, którym jest przekazanie uwag członków Zespołu Eksperckiego do przepisów dotyczących spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością.

Przewodniczący poprosił Sekretarza Zespołu Eksperckiego, Filipa Ostrowskiego,
o zreferowanie wyników dotychczasowych ustaleń.

Filip Ostrowski:

Pierwszą kwestią nad którym powinien pochylić się Zespół Ekspercki jest uregulowanie jawności bądź tajności uchwał organów menadżerskich. Zagadnienie to stało się pilne
za sprawą nowelizacji przepisów dot. zdalnych posiedzeń organów tj. art. 222 par. 4 (1) ksh,
z którego wynika iż rada nadzorcza może podejmować uchwały w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, także w sprawach, dla których umowa spółki przewiduje glosowanie tajne, o ile żaden z członków rady nadzorczej nie zgłosi sprzeciwu. Możliwe są dwa rozwiązania. Jedno z nich zakłada, iż tryb tajnego głosowania przez organy menadżerskie jest niewłaściwy – powinni oni podejmować decyzje
w sposób jawny. Alternatywnie proponowane jest doprecyzowanie przepisu,
tak aby przywidywał jednomyślne odstąpienie od wymogu tajności głosowania. W wypadkach, w których spółka ma środki ku temu, aby zapewnić tajne głosowanie, rada nadzorcza mogła przeprowadzić głosowanie w tym trybie, nawet w przypadku gdy jeden z członków rady się temu sprzeciwi.

Zagadnienie powyższe wynika z tego, iż literalna interpretacja tego przepisu daje każdemu członkowi organu menadżerskiego możliwość korzystania z efektywnego prawa weta przed procedowaniem określonych kategorii uchwał w trybie bezpośredniego porozumiewania się
na odległość, co jest sprzeczne z intencją ustawodawcy.

Dr hab. Dominika Wajda:

W mojej perspektywie, tajność glosowania rad nadzorczych przy sprawach personalnych okazała się problemem. Mamy pierwszy przypadek w którym ustawodawca pozwala by rada nadzorcza decydowała wbrew statutowi/ umowie spółki o rezygnacji z przewidzianych wcześniej wymogów. Co do skreślenia tajności – można spróbować komunikacji elektronicznej przy założeniu zachowania tajności, natomiast nie wiadomo jak wiele jest podmiotów mogących zapewnić takie usługi. W chwili obecnej przepis ten jest niebezpieczny ze względu na to, że jeden z członków rady może zgłosić sprzeciw wobec możności głosowania niezgodnego ze statutem tylko po to, spowodować zwołanie posiedzenie stacjonarnego,
na które nie wszyscy przybędą.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

Zmiana ta budzi moje daleko idące wątpliwości – pełna zgoda z tym, że nie po to – zupełnie niedawno i z naszym wszakże udziałem – wprowadzona została możliwość podejmowania wszystkich uchwał zdalnie, by organ nadzoru był sparaliżowany tym, że jeden członek rady będzie chciał (nie wchodząc tu w ew. motywy) uniemożliwić np. decyzje personalne rady.

Filip Ostrowski:

Obecnie prowadzimy rozmowy z Krajową Izbą Notarialną o pomyśle ewentualnego wydania wytycznych, które potwierdzałyby możliwość utajniania głosowań via notari. Komparatystycznie – pomysł ten pojawia się w innych państwach, może to być z jednej strony sposób obejścia oporu pojedynczych członków rady chcących zerwać możliwość procedowania, z drugiej strony przełamania barier technologicznych, przy jednoczesnym pozostawieniu wspólnikom możliwości przesądzenia o trybie tajnym glosowania
w umowie/statucie spółki.

Jan Linke:

Jestem za zniesieniem tajności głosowania, zwłaszcza w dobie obecnych rozwiązań technologicznych. Paradoksalnie mam na myśli mniejsze biznesy, które tak bezpiecznych systemów technologicznych nie będą stosować. Obawiam się nadużyć, np. w przypadku,
gdy głosy będą układałyby się 3 do 2 -mogłaby wówczas nastąpić manipulacja jednym głosem.

Jacek Nieścior:

Pomimo wszystko jestem za tym, aby tajność została zachowana. Istnieją instrumenty, które przewidują zachowanie tajności w sytuacji porozumiewania się na odległość. Nic nie stoi
na przeszkodzie by wprowadzić tajne głosowanie – z mojego doświadczenia – sprawdza się
to w praktyce. Natomiast to czy przeprowadzić tajne czy jawne głosowanie powinno zostać pozostawione do decyzji rady.

Piotr Chyliński:

Uzasadnieniem dla tajności głosowania na posiedzeniu jest zapobieżenie sytuacji,
gdzie członkowie wywołują wzajemnie na siebie presję. Przy zachowaniu środków komunikowania się na odległość zasadniczo tego problemu nie ma. Osobiście jestem
za zniesieniem tajności głosowania przy głosowaniu z wykorzystaniem środków
do bezpośredniego komunikowania się na odległość i jednocześnie zostawienie tego
na posiedzeniu, albo konstrukcyjnie – zostawić spójności pomiędzy dwoma trybami, rozwiązując ewentualne problemy za pomocą środków technologicznych.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

Uważam ostatecznie, że – choć świadom jestem racji odmiennych – przy głosowaniu
nad sprawami osobowymi powinniśmy zachować tajność. Dużym wyzwaniem będzie,
to żeby wyjaśnić, w uzasadnieniu lub w dobrych praktykach, jak zachować tajność przy głosowaniu na odległość; temu musimy zatem poświęcić część uzasadnienia. Skłaniam się osobiście, do tego, by dając jasny sygnał, że głosowanie musi być tajne, jednocześnie zachować pewien luz interpretacyjny. Jestem za tym, by w sprawach osobowych zachować tajne głosowanie, ale wyraźnie napisać, że tajne to nie znaczy, że nie można tego robić elektronicznie.

Karol Szymański:

Chciałbym zwrócić uwagę na dwie rzeczy – tajność głosowania rady nadzorczej nie wynikałaby z płaszczyzny kodeksu spółek handlowych. Jeżeli chodzi o sposób głosowania tajnego,
zostało ono określone i przypisane wyłącznie przy głosowaniu organów właścicielskich,
nie rady nadzorczej. Tak naprawdę stosowanie przez radę nadzorczą tego trybu wynika
ze statutu, albo regulaminu wewnętrznego. Jeżeli chcielibyśmy iść drogą , która została przed chwilą zaproponowana, musielibyśmy wskazać, że rada nadzorcza głosuje w sposób jawny,
w każdej sprawie, która sprawą osobową nie jest, a ten obszar i tak pozostawić do regulacji wewnętrznej każdej spółki na poziomie umowy albo regulaminu. Natomiast z mojej perspektywy, wielokrotnie tajne glosowanie wykorzystywane jest dla stworzenia pewnego płaszczu rzekomego braku odpowiedzialności. W momencie gdy utajnimy głosowanie przez radę nadzorczą nad transakcją budzącą wątpliwości, wcześniej dogadawszy się co do tego,
jaki ma być sposób głosowania, może okazać się, że zgoda na transakcję zostanie udzielona,
a kiedy przyjdzie do weryfikowania, kto w jaki sposób głosował, by dowiedzieć się kto ewentualnie będzie ponosił odpowiedzialność za nietrafioną transakcję, to każdy z członków może odpowiedzieć – „ja głosowałem przeciwko”. Moją obserwacją jest też fakt,
że rozkład głosów członków rady nadzorczej daje w praktyce możliwość zidentyfikowania pozostałym członkom rady nadzorczej, kto poparł określoną uchwałę a kto nie.

Rafał Kos:

W ramach rady nadzorczej PFR TFI dyskutowano na temat suplementary rules odnośnie zdalnych posiedzeń. Mamy tam propozycje prostą, ale bardzo skuteczną w zakresie zapewnienia tajności głosowania. Jeżelibyście pozwolili, po posiedzeniu wysłałbym Wam projekt regulaminu. Propozycja ta w istocie sprowadza się do tego, aby wykorzystać intermediary do którego głosy spływają. Byłaby to osoba z biura zarządu, która by technicznie wspierała cały proces.

*

W tym miejscu Przewodniczący zakończył dyskusję nad pierwszym punktem spotkania
i poprosił Sekretarza Zespołu Eksperckiego, Filipa Ostrowskiego o podsumowanie dotychczasowych ustaleń.

Filip Ostrowski:

Postulat całkowitego zniesienia tajności nie został przyjęty przez większość członków zespołu. Odnosząc się do tego, o czym mówił Karol Szymański, być może jest to problem karnistycznego standardu, który jest stosowany, i tego, że od członka organu, który chce się ekskulpować tym że głosował przeciwko uchwale która obejmuje popełnienie przestępstwa,
to on powinien ujawnić swój sposób głosowania i zgłosić swój formalny sprzeciw.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

Chodzi o odpowiedzialność sensu largo, w tym odpowiedzialność deliktową.

Natomiast idąc w innym kierunku, co Państwo myślicie o tym, by przyznać członkowi rady nadzorczej per analogiam, przenieść wprost uprawnienia akcjonariusza z walnego posiedzenia rozwiązanie, gdzie na wniosek każdego członków rady nadzorczej, głosowanie jest tajne. Precyzując – dać takie uprawnienie członkowi rady nadzorczej w sprawach inne niż osobowe, by miał on możliwość zgłosić wniosek z żądaniem utajnienia głosowania.

Jacek Nieścior:

Zgadzam się. Uważam, że powinniśmy zostawić to rozwiązanie dla poszczególnych członków rady nadzorczej – mówię z doświadczenia – sprawdziło się to wielokrotnie.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

Podzieliłem się propozycją, ale nie wyraziłem jeszcze swojej oceny. Żeby nie było zatem wątpliwości – jestem za.

Maciej Zaborowski:

Również jestem za. Uważam to rozwiązanie za przydatne w wielu sytuacjach. Być może taka furtka okażę się użyteczna w sytuacjach, których w tym momencie jeszcze nie jesteśmy
w stanie sobie wyobrazić.

Filip Ostrowski:

W tym zakresie mam zdanie przeciwne. Wydaje mi się, że to spółka powinna sama uregulować w umowie bądź statusie to, czy wspólnicy chcą by wynajęci przez nich menadżerowie głosowali w sposób jawny. Możliwość żądania utajnienia głosowania indywidualnie przez członka rady nadzorczej powinno zostać pozostawione do rozstrzygnięcia wspólnikom, zwłaszcza w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

To może zaproponujmy taki model – w spółce z o. o. dajmy pełną swobodę, a wprowadźmy odrębne rozwiązanie w spółce akcyjnej – głosowania są jawne, natomiast w sprawach osobowych i na wniosek są tajne, chyba że statut stanowi inaczej.

Piotr Rybicki:

Czasami nawet samo zgłoszenie przez członka rady nadzorczej głosowania tajnego,
może stanowić problem. Należałoby się zastanowić, czy poza głosowaniami osobowymi,
jakie jeszcze kwestie wpisać „na sztywno” jako obowiązkowo poddawane pod głosowanie tajne.

Przewodniczący poprosił o przekazywanie ew. dalszych stanowisk w drodze e-mail.

*

W tym miejscu Przewodniczący poprosił Sekretarza Zespołu, Filipa Ostrowskiego,
o zreferowanie drugiego punktu posiedzenia.

Filip Ostrowski:

Drugi temat dotyczy wyłączenia określonych kategorii osób skazanych za przestępstwa
od możliwości zasiadania w organach. Jedno z bieżących zagadnień to pytanie
– czy przestępstwa popełnione za granicą powinny być traktowane tak samo jak przestępstwa popełnione na terytorium Rzeczypospolitej.

Jan Linke:

Chciałem się podzielić swoim doświadczeniem w zakresie badania niekaralności osób przebywających za granicą, a wchodzących w skład rad nadzorczych instytucji finansowych
w Polsce. W takich instytucjach zakres niekaralności jest szerszy niż w ksh. Staraliśmy się zawsze pozyskać wszelkie dokumenty z państw, gdzie dana osoba pracowała,
jednakże są państwa, gdzie nie jest to po prostu możliwe – np. w Indiach. Natomiast nie robi dla mnie różnicy fakt, czy ktoś jest przestępcą w Polsce, czy za granicą.

Maciej Zaborowski:

W wielu krajach brak jest centralnych rejestrów osób skazanych, lub mają one charakter wybiórczy. Drugą kwestią jest niemożliwość, przełożenia polskich przepisów
„jeden do jednego”, jeżeli chodzi o czyny popełnione za granicą. Pytanie jakie się rodzi to,
kto miałby dokonywać interpretacji tego, który ewentualnie artykuł polskiego kodeksu karnego jest odpowiednikiem przepisu zagranicznego. Nie ma znaczenia czy przestępca jest przestępcą w Polsce czy za granicą, ale warto pamiętać, że jest to wyjątkowo trudne do uregulowania.

Jan Linke:

Wszystko zależy jak to uregulujemy – jeżeli wejdziemy w ogólne kategorie takie jak: przestępstw umyślnych, obrotowi dokumentów, albo zdrowiu i życiu, to wówczas zdobycie właściwego oświadczenia nie będzie aż tak trudne.

Filip Ostrowski:

Podsumowując – nie ma głosów sprzeciwu, by miało to zostać wprowadzone,
wówczas moglibyśmy się oprzeć na oświadczeniach. Funkcjonalnie pełni to swoją rolę,
a jednocześnie nie tworzy nadmiernych obciążeń dla przedsiębiorców. Natomiast co do kwestii przestępstw popełnianych za granicą mamy praktyczny problem z właściwym sformułowaniem przepisów.

Dr Radosław L. Kwaśnicki:

Dostrzegam pewne możliwości obejścia tych przepisów. Będziemy prosili w tym zakresie
o wsparcie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Piotr Chylicki:

Uwaga porównawcza – istnieje organ – rada ds. Spółek z udziałem Skarbu Państwa
– zajmuje się opiniowaniem kandydatów do organów nadzorczych. Jednym z wymaganych dokumentów, które trzeba radzie przedstawić jest oświadczenie o niekaralności.
Z tego, co mi wiadomo, nie było dotychczas większych problemów ze ściąganiem oświadczeń z zagranicy. Wzorzec ustawowy funkcjonuje, i należałoby się zastanowić czy jest dobry,
i czy nie rozciągnąć go modelowo na rozwiązania ksh.

Filip Ostrowski:

Podsumowując, pod rozwagę poddałbym to, czy powołując osobę skazaną za ponowne przestępstwo za granicą, nie powinno być tak, że jednak na płaszczyźnie kodeksowej powinna istnieć klauzula generalna i powinno to stanowić ryzyko które przedsiębiorca bierze na siebie.

Przewodniczący poprosił o przekazywanie ew. dalszych stanowisk w drodze e-mail.

*

W tym miejscu Przewodniczący poprosił Sekretarza Zespołu, Filipa Ostrowskiego,
o zreferowanie trzeciego punktu posiedzenia.

Filip Ostrowski:

Dalsza dyskusja dotyczyła art. 211 (1) ksh. Jest to przepis mówiący o tym, do udzielania jakich informacji zobowiązany jest zarząd. Pojawiła się propozycja doprecyzowania powyższego, poprzez dodanie, iż byłyby to informacje w szczególności które musiałyby być udzielane przez zarząd, ewentualnie, że jest to katalog minimalnych informacji, do których udzielania zobowiązany jest zarząd. Natomiast problem z modyfikowaniem treści tego przepisu wiąże się z tym, że jego naruszenia są dalej związane z odpowiedzialnością karną.

dr Radosław L. Kwaśnicki:

Będzie to kwestia do omówienia i „doszlifowania” przy wymianie mailowej członków Zespołu Eksperckiego.

Filip Ostrowski:

Pozostała jeszcze kwestia z art. 220 (1) ksh. Przepis ten dotyczy transakcji z podmiotami powiązanymi ze spółką dominującą, przekraczających 5% wartości aktywów. Proponowałbym zastanowić się, czy z przepisu w takim brzmieniu, w jakim jest on obecnie przedstawiony mamy powiedziane, jak wygląda kwestia uzyskiwania kolejnych zgód po przekroczeniu 5% na każdą kolejną transakcję. Po drugie poddawałbym pod rozwagę kwestię 12-sto miesięcznego okresu poprzedzający daną transakcję – pytanie jak to wygląda z punktu widzenia rachunkowości spółki, czy będzie ona w stanie wyciągnąć precyzyjne informacje ze swoich systemów księgowych. Po trzecie, czy próg 5% aktywów w wypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, byłby adekwatny – nieraz mogą to być zupełnie trywialne kwoty.

Piotr Rybicki:

Można by w tym kontekście zastosować kryterium przychodowe w odniesieniu do ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego.

*

Po tej części Przewodniczący Zespołu Dr Radosław L. Kwaśnicki zakończył dyskusję
i zaapelował do członków Zespołu Eksperckiego o przesyłanie dalszych uwag i komentarzy drogą mailową. Następnie zakończył posiedzenie.

30 kwietnia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW PRAWA KONCERNOWEGO

W dniu 30 kwietnia 2020 r. w na platformie Zoom odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 12 maja br. na godzinę 12:00. Spotkanie odbędzie się na platformie Zoom.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. prawa koncernowego
• Sekretarz Stanu Janusz Kowalski
• dr Paweł Błaszczyk
• dr Mirosław Cejmer
• dr Rafał Kos
• Jakub Modrzejewski
• Jakub Lechowicz
• Joanna Czekaj
• Karol Szymański
• Dominik Kaczmarski
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po otwarciu posiedzenia, Przewodniczący Prof. dr hab. Andrzej Szumański przeszedł
do omówienia programu spotkania telekonferencyjnego. Poruszone miały zostać problematyka odpowiedzialności oraz problematyka zakresu podmiotowego ustawy Prawo holdingowe.

Przewodniczący zaproponował, aby dyskusja przyjęła charakter konceptualny.
Odniósł się również do propozycji przedstawionych przez dr. Pawła Błaszczyka
i skomentowanych przez niektórych Członków Zespołu eksperckiego.

*

Przewodniczący przedstawił otwarty podział grup spółek. Wyróżnił:

1. spółki jednoosobowe zależne,
2. spółki zależne, w których spółka dominująca posiada „konstytucyjną większość”,
3. wszystkie pozostałe spółki.

Zagadnienia szczegółowe – ustalenia

Przewodniczący przedstawił projekt podziału przepisów dotyczących odpowiedzialności
na trzy grupy:

1. odpowiedzialność spółki dominującej względem spółki zależnej,
2. odpowiedzialność względem wspólników mniejszościowych spółki zależnej,
3. odpowiedzialność spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej.

Przewodniczący jest przeciwnikiem odpowiedzialności przebijającej uregulowanej przepisem prawnym. Zaproponował jednak prostą odpowiedzialność spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej, nawiązując do konstrukcji 299 kodeksu spółek handlowych. Proponuje kierunek minimalistycznego odejścia od odpowiedzialności spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej.

Zdaniem Przewodniczącego większa ochrona powinna przysługiwać wspólnikom mniejszościowym w grupie spółek zależnych w których spółka dominująca posiada „konstytucyjną większość”. Zaproponował też stworzenie domniemania odpowiedzialności, żeby stworzyć lepszą ochronę spółki zależnej w przypadku odpowiedzialności spółki dominującej względem spółki zależnej.

*

Przewodniczący podnosi też konieczność zdefiniowania „konstytucyjnej większości”. Zaznacza też, że nie da się uregulować wszystkich kwestii tak, aby zadowolić wszystkich wspólników. Dr Paweł Błaszczyk stwierdził, iż sceptycznie podchodził do trójpodziału grup spółek, ponieważ „większość konstytucyjna” była pojęciem nieostrym. Argumenty Przewodniczącego przekonały Dr. Błaszczyka, który zgodził się z przedstawionym przez niego rozwiązaniem. Stwierdził też, że optymalny próg wyjścia to 75%.

Przewodniczący zapytał Członków zespołów o wysokość opt-out’u i możliwość ustalania wyższej większości oraz jej kierunku. Mecenas Joanna Czekaj oraz Dyrektor Jakub Modrzejewski zgodził się z Przewodniczącym, że należy ukierunkować większość w górę,
nie w dół. Dr Mirosław Cejmer zgłosił wątpliwość dotyczącą merytorycznego podbudowania dyskutowanego podmiotu. W związku z tym Przewodniczący poddał do dyskusji kwestię arbitralnej cyfry i przedstawił trzy możliwości:

1. ustalenie jednej cyfry adekwatnej dla spółki akcyjnej oraz dla spółki
   z ograniczoną odpowiedzialnością,
2. ustalnie jednej cyfry dla obu rodzajów spółek,
3. ustalenie bardziej restrykcyjnej cyfry dla spółki akcyjnej oraz bardziej liberalnej dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dr Paweł Błaszczyk stwierdza, iż lepszym wyjściem byłoby ustalenie jednej liczby
dla obu rodzajów spółek.

*

Przewodniczący poruszył kwestię bezwzględnej odpowiedzialności spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej. Swój sprzeciw złosił Dyrektor Jakub Modrzejewski, który stwierdził, iż spółka dominująca powinna odpowiadać za spółkę zależną w momencie, gdy staje się ona niewypłacalna. Dr Radosław L. Kwaśnicki odniósł się do wspomnianego wcześniej przez Przewodniczącego art. 299 kodeksu spółek handlowych i opowiedział się
za nim, jednak z koniecznością rozszerzenia go o spółki akcyjne.

*

Kolejnym poruszonym przez Przewodniczącego tematem została ochrona drobnych wspólników. Zgodnie z jego opinią, wspólnicy powinni mieć prawo do szkody pośredniej,
która aktualnie jest kategorią teoretyczną. Dr Mirosław Cejmer zauważył,
iż udziałowcy mniejszościowi z mocy prawa nie maą możliwości czerpania korzyści ze spółki zdominowanej przez podmiot dominujący, a ktoś, kto nie zbędzie swoich udziałów,
może nie wiedzieć o zmniejszeniu ich wartości, dlatego powinno stworzyć się możliwość wyjścia ze spółki, nie wynagrodzenia, ponieważ, jeśli któryś ze wspólników czuje się krzywdzony działaniami większości, może domagać się sądowego orzeczenia o wyjściu
ze spółki, co jest swego rodzaju sell-out’em. Dr Mirosław Cejmer uzyskał poparcie Dyrektora Jakuba Modrzejewskiego. Dr Cejmer dodał też, że sell-out jest bardzo potężną bronią w rękach udziałowców mniejszościowych, dlatego powinno się uniknać wypłacania wynagrodzeń przez spółkę dominującą, a jedynie zezwolić im na wyjście ze spółki.

*

Przewodniczący podniósł temat odpowiedzialności spółki dominującej względem spółki zależnej związanej z wiążącym poleceniem. Dr Mirosław Cejmer poddał pod wątpliwość kwestię ochrony wspólników mniejszościowych i wierzycieli wynikającą z omawianego przepisu. Nie zgadza się z ponoszeniem odpowiedzialności za szkodę względem wszystkich wspólników mniejszościowych i wierzycieli przez spółkę dominującą.

*

Squeeze-out został poparty przez większość Członków Zespołu.

*

Przewodniczący podniósł temat wyłączenia stosowania prawa grup spółek w odniesieniu
do spółek dominujących, które mają siedzibę za granicą. Dr Mirosław Cejmer zauważył,
iż otworzenie przez spółkę zagraniczną spółki córki w Polsce i inwestowanie za jej pośrednictwem w dalsze spółki nie stanowi dlań problemu.

Dalsze prace związane będą z wypracowaniem przez Przewodniczącego kolejnych projektów przepisów, które przekazane zostaną w zbiorczym materiale członkom Zespołu, a na następnym posiedzeniu Zespołu Eksperckiego – poddane pod ponowną, ogólną dyskusję.

6 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO
DO SPRAW REFORMY OBOWIĄZKÓW INFORMACYJYNCH SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH

W dniu 6 maja 2020 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych („Zespół Ekspercki”) działającego
w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• prof. dr hab. Michał Romanowski – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych
• dr hab. Tomasz Siemiątkowski, prof. SGH
• Dr Rafał Woźniak
• Dr Anne-Marie Weber-Elżanowska
• Jakub Modrzejewski
• Marek Wodnicki
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu
• Natalia Malinowska
• Wojciech Witek
• Justyna Okonis
• Michał Oleksiejuk

PRZEBIEG POSIEDZENIA

1. Rozpoczęcie posiedzenia przez Przewodniczącego Zespołu:

Po przedstawieniu uwag wstępnych, w tym powstałych podczas poprzednich posiedzeń wątpliwości dotyczących projektu, Przewodniczący Zespołu prof. Michał Romanowski otworzył dyskusję nad kwestiami spornymi projektowanych zmian.

Przewodniczący zauważył także, że opinia KNF nt. ew. niezgodności art. 380 z MAR,
która miała zostać opracowana przez przedstawicielkę KNF do dnia 1 maja nie została przesłana; podczas przedmiotowego posiedzenia Pani Jolanta Pubudejska
(przedstawiciel KNF) jest nieobecna.

2. Po przedstawieniu uwag wstępnych, jako pierwszy wypowiedział się Przewodniczący Zespołu

Idea projektu bazuje na założeniu, że właściciel powinien być właścicielem
i odzwierciedla się proporcjonalnie, zgodnie z trzema zasadami prawa spółek,
tj. zasad jednakowego traktowania, ochrony praw mniejszości i zarazem władzy większości.

Artykuł 8 Rozporządzenia MAR wskazuje insiderów pierwotnych (akcjonariusz,
członek zarządu, członek rady nadzorczej, prokurent, adwokat, radca prawny, biegły rewident, doradca finansowy), czyli każdą osobę, która z racji uczestnictwa w spółce lub zlecenia weszła w posiadanie informacji poufnych. W tej kwestii rozporządzenie MAR niczego nie zmienia. Wszyscy insiderzy pierwotni są poddani rygorom, mającym zapobiegać wykorzystywaniu przez nich tych informacji.

Członek zarządu, czy rady nadzorczej jest niejako insiderami pierwotnym z urzędu,
zaś akcjonariusz jest potencjalnym insiderem pierwotnym, jeżeli charakter jego uczestnictwa w spółce uzasadnia i powoduje, że uzyskuje on status insidera pierwotnego.

Projekt proponuje wprowadzenie dodatkowego „organu” nadzorczego, co przy założeniu
„tyle prawa ile ryzyka” powoduje, że akcjonariusz uzyskuje status insidera pierwotnego,
ze wszystkimi tego konsekwencjami.

3. Następnie Przewodniczący poprosił o wyrażenie opinii wszystkich

członków Zespołu i otworzył dyskusję nad poszczególnymi punktami spornymi dotyczącymi projektu:

1. Zaproponowano, aby w konstrukcji, która pozwala na sprawowanie indywidualnego nadzoru przez akcjonariusza w spółce akcyjnej obniżyć próg z 33% głosów do progu 20% kapitału, ewentualnie podnieść do 66%:
   
   – Po wysłuchaniu opinii wszystkich członków Zespołu, większość ekspertów opowiedziała się za odrzuceniem propozycji podniesienia progu do 66%. W toku dyskusji nad progami 33% vs. 20% padła kolejna propozycja zmiany wysokości progu – na 50% plus jedna akcja.

Większością głosów Zespół zadecydował o przyjęciu progu 33%.

2. Padła propozycja, aby wyłączyć z projektu rozwiązania (zarówno w sp. z o.o., jak i spółce akcyjnej) dotyczące eliminacji przepisów o zakazie wydawania poleceń wiążących. Zauważono także potrzebę zgodności przepisów projektu z prawem holdingowym:

– Po krótkiej wymianie argumentów postanowiono, że Zespół przyjmuje projekt w takiej postaci (jeżeli chodzi o konstrukcję wyłączenia z KSH zakazu wydawania wiążących poleceń i wprowadzaniu miękkiej konstrukcji prawa zarządu do zwrócenia się
do zgromadzenia udziałowców o wydanie polecenia), ponieważ jest to rozwiązanie należące do istoty przywracania spółce właściciela,

– Zdaniem większości członków zespołu nie ma uzasadnienia dla uzależnienia rozwiązań w projekcie od nieznanego co do meritum, jak i co do czasu wypracowania, rozwiązania zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego. prof. Szumańskiego. Ponadto z posiadanej wiedzy niektórych członków zespołu wynika, że projekt prof. Szumańskiego
ma iść znacznie dalej tj. wprowadzić możliwość wydawania wiążących poleceń zarządowi. Projektowane rozwiązanie nie stoi zatem w sprzeczności z tak daleko idąca koncepcją. Zespół jest oczywiście otwarty na rozmowy.

3. Zaproponowano, aby tam, gdzie w spółce akcyjnej mówimy o prawie akcjonariusza,
   który ma określony udział w kapitale zakładowym wprowadzić dodatkowo normę instruktażową, mówiącą, że akcjonariusz taki podlega wszystkim ograniczeniom związanym z dostępem do informacji poufnych wynikającym z rozporządzenia MAR (chodzi o normę potwierdzającą, że spółka udzielając tych informacji nie narusza rozporządzenia MAR):

– Większością głosów członkowie Zespołu postanowili wprowadzić taką dodatkową normę instruktażową.

Do przygotowania propozycji rzeczonego zapisu, w terminie do 8 maja, zobowiązał się
dr Rafał Woźniak.

4. Propozycja dopisania (instruktażowo) zobowiązania do zachowania poufności otrzymywanych informacji przez akcjonariuszy, a także wskazanie,
   że przekazanie informacji w spółce akcyjnej następuje w normalnym toku działalności:

– Zespół większością głosów zgodził się z tą propozycją.

5. Zaproponowano wyłączenie z projektu Zespołu spółek publicznych:
   
   – W toku dyskusji ustalono, że spółki publiczne nie zostaną wyłączone z projektu. Kwestia zgodności projektu z MAR będzie w dalszych etapach dyskutowana w razie takiej potrzeby z KNF, który i tak zajmie stanowisko najpóźniej na etapie uzgodnień międzyresortowych..

4. Przewodniczący Zespołu zakończył posiedzenie.
   
   
   

7 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO DO SPRAW REFORMY PRAWA HANDLOWEGO

W dniu 7 maja 2020 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego, działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego
w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

1. Dr. Hab. Piotr Pinior – Przewodniczący Zespołu
2. Prof. Dr. Hab. Piotr Niczyporuk
3. Dr. Hab. Małgorzata Dumkiewicz
4. Dr. Hab. Artur Nowacki
5. Jacek Cieplak
6. Agnieszka Nalazek
7. Piotr Perczyński
8. Filip Ostrowski
9. Justyna Okonis
10. Natalia Malinowska
11. Magdalena Kulesza
12. Michał Oleksiejuk

Po przedstawieniu uwag wstępnych, Przewodniczący Zespołu otworzył dyskusję nad poszczególnymi punktami porządku obrad, które wcześniej były przesłane Członkom drogą mailową. W trakcie dyskusji poruszono poniższe wątki.

Część 1

Głosowanie nad zmianami z posiedzenia przeprowadzonego w dniu 16 kwietnia 2020 r.

1. Kadencja a mandat – przyjęto
2. Obowiązek lojalności i zachowania poufności – przyjęto
3. Business Judgement Rule – przyjęto
4. Rozszerzenie zakresu art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH o inne przypadki wygaśnięcia mandatu – przyjęto
5. Podejmowanie uchwał i odbywanie posiedzeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej w organach zarządczych i nadzorczych – przyjęto
6. Zakaz łączenia stanowisk – decyzję odłożono w czasie na nast. spotkanie zespołu

Część 2

Propozycje kolejnych zmian w prawie handlowym KSH

1. Jednoosobowe spółki z o.o.

2. Problem wykonywania praw udziałowych z udziałów własnych w spółce z o.o.

3. Zmiana przepisów o przekształceniu przedsiębiorcy (art. 5841 – 58413 KSH)

4. Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w spółce z o.o.

5. Uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę

6. Prawa mniejszości i actio pro socio

7. Mechanizmy mające ułatwić wspólnikom udział w zgromadzeniach

Wstępne uwagi Przewodniczącego Zespołu:

Pan Prof. Dr. Hab. Piotr Pinior usprawiedliwił nieobecności dwóch członków zespołu
(tj. Dr. Hab. Joanna Kruczak Jankowska oraz Dr Jacek Dybiński). Profesor Pinior zaznaczył również, że zapisy przepisów uzgodnione i sformułowane na poprzednim spotkaniu zostały jeszcze raz skonsultowane z Panią Profesor Dumkiewicz oraz Panem Profesorem Nowackim celem ustalenia ostatecznej treści i brzmienia omawianych przepisów.

Ad. 1 Kadencja a mandat

Na poprzednim spotkaniu zespołu (tj. 16.04.2020) została ustalona potrzeba zmiany przepisów KSH dot. długości kadencji i sprawowania mandatów. W związku z różnicami pomiędzy spółką z o. o., a spółką akcyjną poddano pod głosowanie dwie różne propozycje sformułowania przepisów. Stało się tak ponieważ w przypadku spółek z o. o. umowa nie musi określać długości kadencji – jeśli w takim dokumencie brak jest konkretnej długości proponowanej kadencji przyjmuje się, że będzie ona trwała rok, oblicza się ją wg pełnych lat obrotowych,
zgodnie z art. 202 § 1 KSH. Problemy pojawiają się przy kadencjach kilkuletnich,
dlatego celem uniknięcia wątpliwości Przewodniczący Zespołu zaproponował dodanie
do zdania drugiego art. 202 § 2 zdania w brzmieniu: ‘kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej’. W przypadku spółki z o.o. będziemy mieli obliczanie kadencji w latach obrotowych w § 1 oraz § 2 art. 202.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku spółki akcyjnej, ponieważ w jej przypadku kadencja musi zostać określona w statucie. Ten przepis art. 369 zawiera jako jedyny definicję słowa ‘kadencja’. W ocenie Przewodniczącego przepis ten powinien zostać utrzymany,
aczkolwiek w nieco zmodyfikowanej wersji. W pierwotnym brzmieniu tj. ‘okres sprawowania funkcji członka zarządu nie może być dłuższy niż 5 lat’ pojawiają się nieścisłości,
ponieważ nie wwiadomo,czy należy zakładać, że sprawowanie funkcji jest równoznaczne
z kadencją. Nowe brzmienie przepisu, rozwiązujące tę kwestię zaproponowano następująco: ‘członek zarządu jest powoływany na okres nie dłuższy niż 5 lat, czyli kadencji. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych’. To sformułowanie
w przypadku obu przepisów było już konsultowane z Panią Profesor Małgorzatą Dumkiewicz oraz Panem Profesorem Arturem Nowackim. Po poddaniu propozycji pod głosowanie członkowie zespołu jednogłośnie zgodzili się z omawianymi propozycjami wprowadzając tym samym następujące zmiany:

Dodanie do przepisu art. 202 § 2 KSH zdania:

„Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej,”.

oraz

Zmiana brzmienia przepisu art. 369 § 1 KSH

„Członek zarządu jest powoływany na okres nie dłuższy niż pięć lat (kadencja).
Jeżeli statut nie stanowi inaczej, kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych.Ponowne powołanie tej samej osoby na członka zarządu jest dopuszczalne,
jednak nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji”.

Ad 2. Obowiązek lojalności oraz zachowania poufności

Po konsultacjach, które miały miejsce podczas poprzedniego posiedzenia Przewodniczący Profesor Piotr Pinior przedstawił następujące propozycje dotyczące zmian w przepisach dotyczących obowiązku zachowywania poufności oraz lojalności. Pierwszą propozycją było wprowadzenie do obecnego przepisu art. 209 KSH § 1 w brzmieniu: „Członek zarządu powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej
z zawodowego charakteru swojej działalności oraz dochować lojalności wobec spółki”.
W takim przypadku aktualne brzmienie art. 209 KSH zostałoby umieszczone w § 2,
a w § 3 wprowadzony zostałby obowiązek poufności po wygaśnięciu mandatu.

W odniesieniu do rad nadzorczych i w przypadku spółek z o. o. powinien zostać dodany przepis art. 214¹ a w przypadku spółek akcyjnych art. 387¹ KSH, które w obu przypadkach zawierałyby obowiązek lojalności i zachowania poufności. Zespół konsultował również sugestię,
czy w przypadku spółek z o. o., analogicznie jak w przypadku prostych spółek akcyjnych, należy wprowadzi przepis wskazujący na obowiązek dochowania staranności oraz lojalności wobec spółki czy może jedynie wprowadzać przepis o dochowaniu lojalności, ponieważ obowiązek należytej staranności zamieszczony jest obecnie w przepisach
dot. odpowiedzialności członków zarządu.

W toku konsultacji skład zespołu eksperckiego zgodził się, aby przyjąć przepisy o zachowaniu poufności oraz lojalności w obu typach spółek, jednakże w odmienny niż pierwotnie zakładany sposób. Celem uniknięcia zmiany kolejności oraz dodawania nowych paragrafów
do istniejących artykułów prawnych zdecydowano, aby powielić przepisy regulacji dot. prostej spółki akcyjnej tym samym tworząc art. 209¹ w przypadku spółek z o.o. oraz 377¹ w przypadku spółek akcyjnych. W odniesieniu do rad nadzorczych zespół ponownie zgodził się
na proponowane rozwiązanie jakim jest stworzenie art. 214¹ w przypadku spółek
z o. o. oraz art. 387¹ w przypadku spółek akcyjnych. W obu przypadkach przepisy rozszerzone zostaną zarówno obowiązek dochowania staranności oraz lojalności.

Ad 3. Business Judgement Rule

Na wstępie Przewodniczący zaznaczył, że w opinii Profesora Macieja Mataczyńskiego idea wprowadzenia Business Judgement Rule nie powinna budzić wątpliwości, a jego zdanie podzieliła reszta zespołu eksperckiego. Na spotkaniu poruszone zostały jednak kwestie techniki legislacyjnej, czy brzmienie zasady Business Judgement Rule może być przeniesione
z przepisów o prostej spółce akcyjnej do § 2 art. 293 KSH oraz tego samego § art. 483 czy może jednak powinno się uchylić § 2 art. 293 oraz § 2 art. 483 i w jego miejsce wprowadzić
§ 3 art. 293 oraz § 3 art. 483. Zespół zgodził się również aby w związku z dodaniem
§ 3 do art. 293 oraz 483 nie zmieniać przepisów o odpowiedzialności zamieszczonych
w § 1 w/w artykułów. W tym wypadku art. 293 oraz art. 483 § 3 będą miały następujące brzmienie: „Członek organu nie narusza obowiązku dołożenia należytej staranności,
jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny”.

Ad 4. Rozszerzenie zakresu art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH o inne przypadki wygaśnięcia mandatu

W poprzednim brzmieniu przepisów art. 203 § 3 oraz art. 370 § 3 KSH zobowiązywały one jedynie odwołanych członków zarządu do składania wyjaśnień przy sporządzaniu sprawozdań, ale nie dotyczyły innych przypadków odejścia jak na przykład rezygnacji. W praktyce powstawała więc wątpliwość czy członek, który zrezygnował podczas pełnienia funkcji może lub czy nie jest zobowiązany wręcz do składania wyjaśnień, ponieważ sprawozdania dotyczyłyby przecież czasu w których pełnił funkcję. W związku z tym, Przewodniczący zespołu zaproponował, aby zastąpić sformułowanie ‘odwołany członek zarządu’ na ‘były członek zarządu’ tak aby nowe brzmienie było następujące: „Były członek zarządu
jest uprawniony i obowiązany do złożenia wyjaśnień w toku sporządzania sprawozdania zarządu z działalności i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w zgromadzeniu wspólników zatwierdzającym
te sprawozdania, chyba że uchwała wspólników stanowi inaczej”. Zmiana w przepisach dotyczących spółki akcyjnej byłaby analogiczna do zmiany w przepisach dotyczących spółki
z o.o., czyli art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH. Podczas dyskusji nad proponowaną zmianą pojawiła się kwestia natury technicznej czy przepis ten powinien zostać umieszczony w art. 203, dotyczącym odwołania czy może powinien być to inny artykuł KSH. Dyrektor Biura
ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego w MAP Filip Ostrowski podkreślił,
że, gdy już uzgodnione zostanie nowe brzmienie przepisów, pytanie o prawidłowe umiejscowienie ich w KSH zostanie skierowane do zespołu legislacyjnego Ministerstwa Aktywów Państwowych. Według Pana Piotra Perczyńskiego obecne umiejscowienie przepisu w art. 203 KSH jest właściwe, nawet po mimo tego, że dotyczy ona członków zarządu,
którzy nie zostali odwołani.

Ad 5. Podejmowanie uchwał i odbywanie posiedzeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej w organach zarządczych i nadzorczych

Obecne brzmienie art. 222 § 2 wskazuje wyłącznie na to, że z przebiegu posiedzenia rady nadzorczej sporządza się protokół. Nie odnosi się jednak do dalszych trybów podejmowania uchwał – trybów zdalnych i środków porozumiewania się na odległość. W związku z tym Przewodniczący zaproponował dodanie do § 4 art. 222 KSH zdania 2: „Do podejmowanie uchwał za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość § 2 stosuje się odpowiednio”.

Druga propozycja dotyczy braku wskazania większości głosów przy podejmowaniu uchwał przez radę nadzorczą, która najprawdopodobniej jest pomyłką legislacyjną. Należy więc doprecyzować, że w spółce z o.o. uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, oraz zdecydować, gdzie taki przepis umieścić. Ponieważ uchylono brzmienie oryginalnego przepisu art. 222 § 5 KSH, należy zbadać czy można w jego miejsce wstawić nowy, poprawiony zapisy czy jednak niezbędne byłoby dodanie art. 222 § 5¹. W ocenie Piotra Perczyńskiego nie należy zmieniać brzmienia przepisu w uchylonej jednostce redakcyjnej, dlatego należałoby dodać nową, osobą jednostkę redakcyjną – na przykład po § 4¹ który został dodany 18 kwietnia 2020 r. Umiejscowienie zapisu w § 4² byłoby więc najbardziej zasadne
z racji, że wcześniejsze przepisy bezpośrednio odnoszą się do warunków podejmowania uchwał przez rady nadzorcze. § 5 byłby w tym przypadku niewłaściwy. Zespół jednogłośnie zgodził się zarówno z treścią merytoryczną jak i uwagą dotyczącą umiejscowienia przepisu
w proponowanej przez Pana Piotra Perczyńskiego formie. W związku z tym dodany powinien zostać art. 222 § 4² KSH o następującym brzmieniu: „Uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej”.

Ad 6. Zakaz łączenia stanowisk

W odniesieni do przepisów KSH o zakazie łączenia stanowisk Przewodniczący zespołu przygotował różne warianty nowego brzmienia w/w zapisów w zależności czy zespół powinien iść w kierunku zapisów o prostej spółce akcyjnej czy może całościowo zmodyfikować brzmienie przepisu. Z racji braku opinii Profesor Beaty Kozłowskiej-Chyły,
na którą oczekiwano, zespół zgodził się przenieść dyskusję na kolejne spotkanie zespołu. Przewodniczący Profesor Piotr Pinior zobowiązał się do uzyskania takiej opinii przed kolejnych spotkaniem zespołu. Dodatkowo podejmie również konsultacje z Doktorem Radosławem Kwaśnickim z Zespołu Eksperckiego ds. Rad Nadzorczych.

Część 2

Rozważenie wprowadzenia dalszych zmian

Ad 1. Jednoosobowe spółki z o.o.

Przewodniczący zespołu postulował nowelizację przepisu art. 156 KSH, poprzez wskazanie,
iż uchwały zgromadzenia spółki jednoosobowej, pod rygorem nieważności, wymagają formy pisemnej bądź zamieszczenia w protokole, o ile przepis szczególny nie zastrzega surowszej formy. Nowelizacja wiąże się z faktem, że zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 i 2 dyrektywy 2009/102/WE, jedyny wspólnik wykonuje uprawnienia zgromadzenia wspólników,
zaś uchwały jedynego wspólnika wykonującego uprawnienia zgromadzenia wspólników
są protokołowane lub sporządzane w formie pisemnej. Przepis art. 156 KSH, który wskazuje, że w spółce jednoosobowej jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników, nie zastrzega jednakże formy pisemnej bądź obowiązku protokołowania uchwał jedynego wspólnika, działającego, jako zgromadzenie wspólników,
jak wymaga tego dyrektywa. W KSH obowiązek protokołowania uchwał uregulowany został odrębnie, w przepisie art. 248 § 1 KSH, który nie zastrzega formy pisemnej uchwał pod rygorem nieważności. W efekcie mamy do czynienia ze sprzecznością z prawem unijnym.
W wyniku wynikłej dyskusji Profesor Artur Nowacki wyraził swoje wątpliwości
co do zastrzegania rygoru nieważności w zaproponowanej nowelizacji. Zespół zastanawiał się również nad wymaganiem formy pisemnej, które może być zbyt daleko idące na gruncie
art. 227 § 2. Dlatego więc do artykułu 156 zaproponowano dodać formę dokumentową,
a nie pisemną jak w pierwotnej propozycji. Przewodniczący zespołu zobowiązał się
do przygotowania nowej propozycji w oparciu o ustalenia poczynione z zespołem.

Ad 2. Problem wykonywania praw udziałowych z udziałów własnych w spółce z o.o.

Kolejnym przepisem, który w opinii Przewodniczącego zespołu powinien zostać zmieniony dotyczy wykonywania prawa z udziałów własnych. Podniesiono zatem postulat
o wprowadzenie do przepisów o spółce z o.o. odpowiednika przepisu art. 364 § 2 KSH,
który miałby następujące brzmienie:

„Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych udziałów, z wyjątkiem uprawnień
do ich zbycia lub wykonywania czynności, które zmierzają do zachowania tych praw”.

Zmiany te zostały zaproponowane ponieważ w literaturze rozbieżności wywołuje kwestia dopuszczalności wykonywania prawa głosu z udziałów własnych nabytych przez spółkę.
W przypadku spółki z o.o. kwestia ta nie została rozstrzygnięta przez ustawodawcę, odmiennie niż w przypadku spółki akcyjnej (art. 364 § 2 KSH). W literaturze najczęściej wskazuje się,
że spółka nie może wykonywać praw udziałowych z udziałów własnych. Doktryna nie jest
w tym zakresie jednolita, gdyż część jej przedstawicieli wyraża pogląd, iż prawo głosu przysługuje spółce z udziałów własnych, w przypadku nabycia udziałów zgodnie z prawem,
tj. w sytuacjach określonych w art. 200 § 1 zd. 3 KSH. Problem wymaga zatem ingerencji ustawodawcy. Zespół jednogłośnie zgodził się pochylić nad przepisem podczas następnego spotkania.

Ad 3. Zmiana przepisów o przekształceniu przedsiębiorcy (art. 584¹ – 584¹³ KSH)

W związku z sytuacją, że przepisy dotyczące przekształcenia przedsiębiorcy zawierają ogromną ilość błędów, jeżeli chodzi o treść przepisów, Przewodniczący zespołu zaapelował
o zmianę niektórych z nich. W szczególności dotyczy to np. odpowiedzialności za szkodę
(art. 584¹⁰ KSH). Przepis ten stanowi o odpowiedzialności za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechanie sprzecznym z prawem albo „postanowieniami umowy lub statutu spółki”. Trudno rozstrzygnąć, o jaką umowę albo statut może chodzić ustawodawcy,
skoro przed przekształceniem nie mamy do czynienia z żadną spółką. Nie może natomiast chodzić o spółkę po przekształceniu, bo odpowiedzialność dotyczy osób „działających
za przedsiębiorcę przekształcanego”. Przepis jest wyrazem błędnej techniki legislacyjnej, polegającej na „kopiowaniu” przepisów dotyczących przekształcenia spółek
(por. art. 568 § 1 KSH) do przepisów o przekształcaniu przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną. Zatem w tym przypadku można mówić wyłącznie o działaniu lub zaniechaniu sprzecznym z prawem. Wątpliwości budzi także wymóg składania oświadczenia
o przekształceniu przedsiębiorcy. Elementy zawarte w tym oświadczeniu wynikają
z aktu założycielskiego, stanowiącego załącznik do planu przekształcenia
(typ spółki, wysokość kapitału zakładowego, uprawnienia osobiste, jeżeli miałyby zostać przyznane). Sporządzenie tego oświadczenia zwiększa koszty przekształcenia, gdyż poza planem przekształcenia i aktem założycielskim spółki będzie to kolejne oświadczenie wymagające formy aktu notarialnego Zmiany w tym zakresie niewątpliwie wyjdą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców. Skład zespołu eksperckiego zgodził się z kierunkiem zmian, lecz nie było pełnej zgody co do zakres w/w przepisów które należałoby zrewidować. Minister Jacek Cieplak zaznaczył, że stara się zebrać informacje od przedsiębiorców dotyczące najbardziej problematycznych zapisów dot. przekształceń w KSH co pozwoli zespołowi lepiej zrozumieć najbardziej problematyczne zapisy w/w przepisów.

Ad 4. Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w spółce z o.o.

Kolejnym dyskutowanym problemem były zmiany w prawie pierwszeństwa do objęcia udziałów współce z o. o. Wiele wątpliwości w praktyce wywołuje możliwość wyłączenia prawa pierwszeństwa objęcia udziałów o podwyższonym kapitale zakładowym. SN w wyroku
z 21.10.2016 r. (IV CSK 835/15) przyjął, iż pozbawienie w uchwale niektórych wspólników prawa pierwszeństwa w objęciu udziałów konkretnego podwyższenia kapitału zakładowego, nie stanowi zmiany umowy spółki, która uszczupla ich prawa udziałowe w rozumieniu
art. 246 § 3 KSH. Wcześniej odmienne stanowisko, wyraził SN w uchwale z 5.12.2006 r.
III CZP 132/06 oraz w uzasadnieniu uchwały z 25.11.2010 r. III CZP 84/10. Zróżnicowane
są również stanowiska doktryny w tym względzie.W związku z tym Przewodniczący zespołu zaproponował dodanie do przepisu art. 258 § 1¹ KSH w brzmieniu:

„Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego wymaga zgody wspólników, których dotyczy”.

bądź też:

„Do wyłączenia prawa pierwszeństwa w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego przepis art. 246 § 3 KSH stosuje się odpowiednio”.

Istnieje również możliwość wprowadzenia regulacji analogicznej jak w S.A. o następującej treści:

„Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego następuje w interesie spółki i wymaga uchwały podjętej większością 4/5 głosów”.

Ad 5. Uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę

Następną propozycją nad którą pochylił się zespół było wprowadzenie do przepisów o spółce z o.o. (art. 270 p. 2 KSH) i spółce akcyjnej (art. 459 p. 2 KSH), przepisu analogicznego
do prostej spółki akcyjnej:

„uchwała zgromadzenia wspólników / walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki
albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, chyba że przeniesienie siedziby ma nastąpić
do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa strony
– umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a prawo tego państwa to dopuszcza” Zespół zgodził się jednak, aby wstrzymać prace nad tą regulacją do czasu implementacji dyrektywy Trybunału Europejskiego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Ad 6. Prawa mniejszości i actio pro socio

W sprawie prawa mniejszości oraz prawa actio pro socio Przewodniczący zespołu zidentyfikował cztery miejsca, które w jego ocenie wymagałyby zrewidowania na następnym spotkaniu zespołu eksperckiego.

1. Wprowadzenie do przepisów o spółkach akcyjnych odpowiednika przepisów
art. 223 – 226 KSH (prawo żądania wyznaczenia firmy audytorskiej) ze spółki z o.o.
bądź jednolite uregulowanie w KSH, w przepisach o spółce akcyjnej prawa żądania wyznaczenia rewidenta ds. szczególnych (art. 84-86 OPU).

2. Uprawnienie do uzupełnienia porządku obrad – czy obecne przepisy gwarantują ochronę wspólnikom i akcjonariuszom? Problem niezamieszczania określonych punktów w porządku obrad – odpowiedzialność członków zarządu? Problem „najbliższego” zgromadzenia wspólników? Zróżnicowanie większości reprezentowanego kapitału w spółkach
z o.o. i akcyjnych.

3. Prawo do informacji i jego ochrona (art. 428 § 5 KSH) – ponieważ jednak w tym samym czasie tymi zapisami może zajmować się zespół ekspercki ds. reformy obowiązków informatycznych spółek handlowych pod przewodnictwem Prof. Michała Romanowskiego, najpierw należy ustalić w czyjej gestii leżą powyższe zapisy.

4. Ograniczenie w P.S.A. zastosowania actio pro socio, wyłącznie do dochodzenia roszczeń wobec członków organów. Problem kosztów.

Zespół jednogłośnie zgodził się pochylić nad zaproponowanymi zagadnieniami podczas następnego spotkania.

Ad 7. Mechanizmy mające ułatwić wspólnikom udział w zgromadzeniach

Ocena wprowadzonych zmian w ustawie, w szczególności art. 2341 § 3 KSH:

Rada nadzorcza, zaś w jej braku wspólnicy, określą w formie regulaminu szczegółowe zasady udziału w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Regulamin nie może określać wymogów i ograniczeń, które nie są niezbędne do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej. Przyjęcie regulaminu może nastąpić uchwałą wspólników bez odbycia zgromadzenia, jeżeli wspólnicy reprezentujący bezwzględną większość głosów wyrażą na piśmie zgodę na treść tego regulaminu. Dodatkowo rozważenie zmiany przepisu art. 4111 KSH. Zespół jednomyślnie zgodził się poruszyć w/w kwestię na kolejnym spotkaniu zespołu.

Przewodniczący zespołu podziękował za dyskusję wszystkim uczestnikom spotkania
i ustalił kolejne posiedzenie Zespołu na 28 maja, o godzinie 10:00. Następnie zakończył posiedzenie.

12 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW PRAWA KONCERNOWEGO

W dniu 12 maja 2020 r. na platformie Zoom odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Decyzją Przewodniczącego Prof. dr. hab. Andrzeja Szumańskiego, było to ostatnie spotkanie merytoryczne zespołu.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. prawa koncernowego
• dr Radosław Kwaśnicki
• dr Paweł Błaszczyk
• dr Mirosław Cejmer
• dr Rafał Kos
• Jakub Modrzejewski
• Jakub Lechowicz
• Mateusz Berger
• Joanna Czekaj
• Karol Szymański
• Dominik Kaczmarski
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu

Po otwarciu posiedzenia, Przewodniczący Prof. dr hab. Andrzej Szumański przedstawił porządek spotkania – zaproponował omówienie artykułów projektu ustawy, do których Członkowie Zespołu zgłosili swoje uwagi i pominięcie tych, co do których uwag nie było.

Przewodniczący zaproponował charakter dalszych prac Zespołu, uwzględniając w nich swój czynny udział – Profesor Szumański zobowiązał się do przygotowania projektu uzasadnienia ustawy z uwzględnieniem uwag Członków Zespołu eksperckiego oraz zadeklarował wysłanie im materiału do dnia 15 maja br. Określił też termin przesyłania ewentualnych uwag do dnia 19 maja br.

Zagadnienia szczegółowe – ustalenia

Dr Radosław L. Kwaśnicki, Koordynator merytoryczny prac Zespołów eksperckich, zasugerował, aby dzisiejsze posiedzenie było ostatnim spotkaniem roboczym. Zaproponował też, aby ewentualne konsultacje odbywały się przy użyciu środków bezpośredniego porozumienia na odległość. Pan Dyrektor Filip Ostrowski poinformował, iż zostaną podjęte działania w celu utworzenia odrębnej ścieżki legislacyjnej dla gałęzi prawa koncernowego,
nad którą pracuje zespół.

*

Mateusz Berger zaproponował usunięcie słowa „zależnej” w przepisie 21(1) i postulował wzięcie pod uwagę interesu akcjonariusz i wierzycieli spółki dominującej. Przewodniczący opowiedział się za pozostawieniem przepisu w obecnej formie, co nie spotkało się
ze sprzeciwem Członków Zespołu eksperckiego.

Mateusz Berger zaproponował też wprowadzenie słowa „oraz” w art. 21(1) §2. Przewodniczący był przeciwny zaproponowanej zmianie, ponieważ, jego zdaniem, wprowadzenie koniunkcji może spowodować pojawienie się obstrukcji ze strony spółki zależnej z silnym elektoratem wspólników mniejszościowych, którzy będą blokowali wpisanie grupy spółek do rejestru. Dyrektor Dominik Kaczmarski stwierdził też, iż zastąpienie koniunkcją może utrudnić wydawanie poleceń transgranicznych bez jednoczesnego poddania się odpowiedzialności
z tego tytułu – koniunkcja oznaczałaby, że spółka dominująca, posiadająca siedzibę poza granicami Polski, musiałaby ujawnić w rejestrze swoje uczestnictwo w grupie spółek.

Joanna Czekaj zaznaczyła, iż istnieje obawa, że omawiane działanie zamknie spółkom zagranicznym wejście do grup spółek kapitałowych. Po wprowadzeniu tego przepisu może powstać sprzeczność z europejskim prawem handlowym.

Jakub Lechowicz zasygnalizował obawę o wystąpienie sytuacji, w której jedynie spółka dominująca dokona wpisu do KRS, a spółki zależne nie ujawnią swojej obecności w grupie spółek. Dr Paweł Błaszczyk zaproponował wprowadzenie obligatoryjnego wpisu uczestnictwa w grupie spółek przez spółkę zależną, ponieważ, jeśli nie dokona wpisu, nie będzie mogła korzystać z przywilejów przynależności. Każda spółka zależna miałaby obowiązek samodzielnego dokonania wpisu do rejestru. Przewodniczący zaznaczył, iż, po wprowadzeniu koniunkcji „oraz”, powstałoby ryzyko liberum veto. Dyrektor Dominik Kaczmarski zaproponował doprecyzowanie §2, uzupełniając go o niestosowanie przepisu w relacji spółki dominującej ze spółką zależną, która nie ujawniła wpisu w rejestrze.

Członkowie Zespołu nie zgłosili uwag, Przewodniczący orzekł konsensus w tej kwestii.

Przewodniczący proponuje, aby art. 21(2) §2 otrzymał brzmienie art. 73 kodeksu cywilnego
i pozostawić formę wydawania wiążącego polecenia w postaci elektronicznej
lub dokumentowej.

Członkowie Zespołu nie zgłosili uwag, Przewodniczący orzekł konsensus w tej kwestii.

Zgodnie z opinią Dyrektora Dominika Kaczmarskiego, transgraniczna spółka dominująca powinna dokonać jednostronnej czynności prawnej, np. złożyć publiczne oświadczenie
o zgodzie na rozwiązywanie sporów sądowych na terenie państwa, w którym siedzibę posiada spółka zależna (art. 21(2a) §2). Dr Paweł Błaszczyk zasygnalizował, iż spółki transgraniczne funkcjonują w tzw. „próżni prawnej”. Z tego powodu wiążące polecenia ze strony spółki dominującej, wydawane są bez formalnej kontroli, np. poprzez telekonferencje. Mecenas Joanna Czekaj zaznaczyła, iż wprowadzając nowe przepisy, wprowadzony zostanie formalizm, który zniechęca do przystępowania do grup spółek. Dr Paweł Błaszczyk przyznał, że zawarcie prostych umów może być skomplikowane ze względów proceduralnych, co może powodować ich niezawieranie. Przewodniczący zauważył, iż, idąc w tę stronę, Zespół wychodzi poza KSH. Dyrektor Dominik Kaczmarski zauważył, że spółka zagraniczna nie powinna wydawać wiążących poleceń, jeśli nie ponosi odpowiedzialności za ich negatywne skutki. Przewodniczący zaproponował pominięcie art. 21(2a) ze względu na art. 21(12) §4.
Doszło też do konsensusu w budowie omawianego przepisu – wprowadzenie koniunkcji („oraz”) oraz doprecyzowanie, iż przepisów prawa holdingowego nie stosuje się wobec spółek zależnych, które nie zgłoszą się do rejestru.

Przewodniczący zobowiązał się przedstawić projekt powyższego przepisu.

*

Mateusz Berger zasugerował wykreślenie część przepisu po słowach „(…) w okresie ostatnich dwóch lat obrotowych…” w art. 21(3) §4. Uzasadnił to tym, iż przepis nie przyniesie korzyści ze względów podatkowych. Przewodniczący zgodził się z propozycją. Poparcie okazał też Dyrektor Dominik Kaczmarski. Jakub Modrzejewski zasugerował doprecyzowanie przepisu słowem „wszelkich”, aby przepis brzmiał jednoznacznie.

*

Jakub Modrzejewski zaproponował przeredagowanie art. 21(4) §3 i zmianę „nastąpiło”
na „nastąpi”. Członkowie Zespołu zatwierdzili zmianę.

*

Jakub Modrzejewski, dr Rafał Kos i dr Mirosław Cejmer zaproponowali skreślenie w całości przepisu 21(5) §3, który stanowi o odpowiedzialności członków zarządu, stosujących się
do poleceń wiążących spółki dominującej. Przewodniczący przedstawił trzy możliwości:

a) skreślenie w całości

b) zmiękczenie przepisu („o ile umowa ze spółką nie stanowi inaczej”;
opt-out)

c) ustanowienie prawa do odszkodowania tylko wtedy, gdy umowa tak przewiduje
(opt-in)

Propozycję przedstawioną przez Członków Zespołu poparli Przewodniczący
i dr Radosław L. Kwaśnicki.

*

Art. 21(7), dotyczący prawa do sprawowania stałego nadzoru przez radę nadzorczą spółki dominującej nad grupą spółek, został zakwestionowany przez Mateusza Bergera. Opinię swoją argumentował on tym, iż rada nadzorcza sprawowałaby nadzór nad spółkami zależnymi,
mimo że mają one własne rady nadzorcze. Dyrektor Filip Ostrowski zaproponował przeredagowanie przepisu tak, aby regulował on obowiązek informacji przekazywanej radzie nadzorczej, nie kontrolę, co spotkało się z poparciem mecenas Joanny Czekaj. Dr Radosław Kwaśnicki zaproponował brzmienie: „nadzór w zakresie uzyskanych informacji”.
Dr Paweł Błaszczyk zasugerował zastosowanie mechanizmu opt-in. Regulacja wymagałaby stosownego wpisu w statucie spółki dominującej. Dyrektor Filip Ostrowski zgłosił sprzeciw regulacji opt-in, opowiedział się za doprecyzowaniem nadzoru i kontroli kwestii istotnych
z punktu widzenia holdingu spółki dominującej. Mecenas Joanna Czekaj zaproponowała brzmienie: „nad działaniem spółek w interesie grupy kapitałowej”. Jakub Modrzejewski przyznał aprobatę dla definicji zaproponowanej przez dr. Mirosława Cejmera („nadzór nad działalnością zarządu, który sprawuje nadzór nad działalnością spółek”). Przewodniczący stwierdził, iż nadzór bez przedstawionej w ramach pracy Zespołu regulacji jest niemożliwy. Opowiedział się za opt-out. Jakub Modrzejewski zasygnalizował, iż regulacja ta spowoduje ogromną odpowiedzialność członków rad nadzorczych spółek dominujących.
Dr Paweł Błaszczyk opowiedział się za modelem opt-in. Dyrektor Filip Ostrowski ponownie opowiedział się za modelem opt-out i dodaniem kwalifikacji w zakresie istotności.
Dr Paweł Błaszczyk zauważył, iż zawężenie regulacji wprowadzi pojęcia wzbudzające wątpliwości. Zasugerował pozostawienie tych, które są już ugruntowane. Przewodniczący rozróżnił, iż opt-out jest regulacją pro-nadzorczą, a opt-in – pro-ochronną dla członków rad nadzorczych, przy czym ponownie opowiedział się za opt-in. Jakub Modrzejewski wyraził poparcie dla przepisu zaproponowanego przez dr. Mirosława Cejmera, ponieważ,
zgodnie z jego opinią, regulacja ściąga odpowiedzialność z członków rad nadzorczych
bez konieczności rezygnowania z zaciągania informacji ze spółek zależnych. Karol Szymański wniósł, iż przedstawiany nadzór jest zbyt szeroki i mylący co do kompetencji i uprawnień spółki dominującej. Może to prowadzić do sporu rady nadzorczej spółki dominującej
z radą nadzorczą spółki zależnej, który będzie zdecydowanie mniejszy, jeśli wprowadzone zostanie jedynie pozyskiwanie informacji celem weryfikowania funkcjonowania grupy kapitałowej. Dr Paweł Błaszczyk zaproponował pozostawienie aktualnie obowiązujących reguł, tj. opt-out, z zastrzeżeniem, iż należy uszczegółowić zakres przedmiotowy kontroli
i nadzoru, związany z realizacją interesu spółek. Przewodniczący przystał na propozycję
i zadeklarował przygotowanie projektu przepisu w kolejnym projekcie ustawy

*

Jakub Modrzejewski opowiedział się za wykreśleniem w całości art. 21(7) §3,
argumentując to tym, że regulacja sugeruje brak prawa nadzoru ze strony zarządu spółki oraz aktywację go wtedy, gdy spółka nie posiada rady nadzorczej. Przewodniczący sprzeciwił się przedstawionej wykładni stwierdzając, iż przepis jest kompetencyjny.

*

Jakub Modrzejewski stwierdził, iż w art. 21(8) §2 należy wykreślić zdanie: „nie dotyczy to
w przypadku gdy spółka należąca do grupy jest jednoosobową spółką dominującą”,
na co przystali pozostali Członkowie zespołu. Przewodniczący zaznaczył,
iż konieczny jest obowiązek informowania o wiążących poleceniach w sprawozdaniu spółki. Dr Paweł Błaszczyk stwierdził, iż, pomimo wcześniejszego rekomendowania opt-out, przekonują go argumenty w kierunku rezygnacji z zapisu ze względu na kwestie procesowe związane z dochodzeniem odpowiedzialności, ponieważ tego rodzaju informacje muszą
być zawarte w sprawozdaniu. Proces uległby wydłużeniu, gdyby uzyskiwał je biegły rewident.

*

Jakub Modrzejewski zaproponował wykreślenie w całości art. 21(8) §3. Przewodniczący pozostał zdania, iż przepis ten należy zostawić ze względu na to, iż jest to tzw. „odesłanie dynamiczne”. Opinia Przewodniczącego nie spotkała się z przeciwem pozostałych Członków zespołu.

*

W art. 21(10), 21(11) i 21(12) zaproponowano wykreślenie słowa „bezpośrednio”.
Pojawiły się głosy za tym, że w ten sposób stworzy się wątpliwość prawną. Dr Paweł Błaszczyk zauważył, że, jeśli przepis będzie pozostawiony w takiej formie, może stać się przepisem martwym – newralgiczne przesłanki muszą być możliwie ostre. Joanna Czekaj zasugerowała doprecyzowanie przepisu. Jakub Modrzejewski opowiedział się przy pozostawieniu słowa „bezpośrednio” we wszystkich trzech artykułach.

*

Zaproponowano usunięcie spółki osobowej z art. 21(15), ponieważ regulacja jej dotycząca znajduje się w art. 4 §1 pkt 4. Zgodnie z regulacją, osobą fizyczną jest przedsiębiorca,
który musi zostać wpisany do rejestru przedsiębiorców. Dr Radosław L. Kwaśnicki i dr Paweł Błaszczyk zgodzili się z tym, aby przepis ten nie został rozszerzony o osoby fizyczne,
które nie są przedsiębiorcami, ale posiadają akcje w spółkach.

*

Jakub Modrzejewski zaproponował skreślenie art. 228 pkt. 6, 300(81) pkt. 5
oraz 393 pkt. 7. Przewodniczący zaznaczył, iż przepis 393 pkt. 7 to przepis kompetencyjny. Mecenas Joanna Czekaj zaproponowała skrócenie przepisu i pozostawienie jedynie umowy przewidującej zarządzanie. Przewodniczący zaproponował wykreślenie przepisów,
jeśli nie ma zagrożenia dla ochrony wspólników.

*

Mateusz Berger zaproponował skreślenie art. 5 ust. 3, który zyskał poparcie Dyrektora Dominika Kaczmarskiego i pozostałych Dyrektorów departamentów nadzoru właścicielskiego Ministerstwa Aktywów Państwowych. Mateusz Berger twierdzi, iż przepis ten nie będzie miał zastosowania, co Jakub Lechowicz uargumentował niewystępowaniem omawianych podmiotów w praktyce. Przewodniczący zadecydował o pozostawieniu przepisu,
co nie spotkało się z przeciwem pozostałych Członków zespołu.

*

Mecenas Joanna Czekaj zaproponowała zmianę w art. 428 KSH, która wskazywałaby,
iż zarząd oddala udzielenie informacji, jeśli może to naruszyć interes grupy kapitałowej,
do której należy spółka. Przewodniczący zauważył, iż art. 428 i 212 §2 zostaje wyłączony
w odniesieniu do spółki dominującej, ale nie wyłącza się niniejszej regulacji w odniesieniu
do akcjonariusza mniejszościowego.

*

Dalsze prace związane będą z wypracowaniem przez Przewodniczącego kolejnego projektu przepisów, które przekazane zostaną w zbiorczym materiale członkom Zespołu w celu zaopiniowania materiału.

13 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu konsultacyjnego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO

W dniu 13.05.2020 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zorganizowało zdalne posiedzenie Zespołu konsultacyjnego („Zespół Ekspercki”), działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego
• dr Rafał Zgorzelski
• Przemysław Ciszak
• Radosław Potrzeszcz
• Izabela Felczak-Poturnicka
• Magdalena Piłat
• Ewa Amzel
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po rozpoczęciu posiedzenia, Przewodniczący przeszedł do zreferowania dotychczasowych prac wykonanych przez członków Zespołu Eksperckiego, w szczególności tych,
które zmaterializowały się w postaci przepisów wchodzących w pakiet rozwiązań Tarczy Antykryzysowej, m. in. przerywania biegu terminu do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu pandemii, możliwości odbywania zdalnych posiedzeń organów spółki,
jak również prac związanych z nowelizacją przepisów prawa upadłościowego, jak również ustawy o kontroli inwestycji.

Następnie Sekretarz Zespołu, Filip Ostrowski zreferował przebieg prac wykonanych przez pozostałe zespoły eksperckie Komisji. Przewodniczący Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ poinformował, iż po zapoznaniu się z treścią finalnych projektów ustaw przygotowanych przez pozostałe zespoły, Zespół konsultacyjny odniesie się do nich krytycznie.

Kolejną materią do omówienia stanowiło postanowienie związane z rozesłaniem
do wybranych spółek nadzorowanych przez Ministerstwo Aktywów Państwowych pism z prośbą o zawarcie spostrzeżeń, postulatów, oczekiwań co do zmian, jakie powinny nastąpić
w przepisach m. in dot. funkcjonowania modelu nadzoru właścicielskiego. Jako dalszy krok
w tym zakresie Przewodniczący Zespołu Eksperckiego ustalił zwrócenie się z ww. pytaniami do spółek giełdowych i najbardziej strategicznych spółek Skarbu Państwa. Jako istotne, określono również zebranie uwag i komentarzy krytycznych wobec przepisów,
które już weszły w życie. Po zebraniu wszystkich uwag, Zespół Ekspercki przeanalizuje je zbiorczo, nadając tym samym kierunek dalszym pracom.

W dalszej części spotkania członkowie Zespołu Eksperckiego dyskutowali
nad sygnałami i problemami, które również będą definiować dalszy zakres prac w tym m. in.:

1) kształtowanie zmiennych składników wynagrodzenia organów menadżerskich spółek;

2) odpowiedzialność członków zarządu w zakresie winy nieumyślnej (ryzyko biznesowe);

3) modernizacja przepisów ustawy o zarządzeniu mieniem;

4) ocena efektów prac związanych z próbami modernizacji nadzoru właścicielskiego podejmowanych na przestrzeni ostatnich lat.

Po tej części Przewodniczący Zespołu dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ zakończył dyskusję i zaapelował do członków Zespołu Eksperckiego o przesyłanie dalszych uwag
i komentarzy drogą mailową. Następnie zakończył posiedzenie.

14 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW ZWIĘKSZENIA EFEKTYWNOŚCI RAD NADZORCZYCH

W dniu 14 maja 2020 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zorganizowało zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

W dniu 26 maja 2020 r. projekt ustawy, stanowiący efekt prac Zespołu Eksperckiego,
zostanie formalnie przedłożony Komisji pod dyskusję i głosowanie.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy nadzoru właścicielskiego, Koordynator Merytoryczny prac Zespołów eksperckich
• dr hab. Dominika Wajda
• Jacek Daniewski
• Paweł Tymczyszyn
• Karol Szymański
• Izabela Felczak-Poturnicka
• Gracjana Jakubowska-Szarek
• Jacek Nieścior
• Maciej Zaborowski
• Piotr Chylicki
• Jan Linke
• Piotr Rybicki
• Rafał Kos
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po rozpoczęciu posiedzenia, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego przystąpił
do przedstawienia porządku dalszych prac. W pierwszej kolejności członkowie Zespołu Eksperckiego będą mieli możliwość zgłoszenia postulatów co do wciąż „otwartych” kwestii. Po uwzględnieniu tychże uwag oraz dokonaniu niezbędnych korekt, Zespół Ekspercki przystąpi do przyjęcia sfinalizowanego projektu ustawy.

Po tej części, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego poprosił Sekretarza Zespołu,
Filipa Ostrowskiego o zreferowanie kwestii związanej z jawnością/tajnością w głosowaniach rad nadzorczych.

Filip Ostrowski:

W pierwszej wersji projektu, przepis ten miał następujące brzmienie: Głosowania rady nadzorczej są jawne, tajne głosowanie zarządza się choćby na żądanie jednego członka rady nadzorczej, chyba że statut stanowi inaczej. Do powyższego brzmienia uwagę zgłosiła
dr hab. Dominika Wajda i Paweł Tymczyszyn, sygnalizując, iż w takim kształcie przepis
ten może być wykorzystywany do celowego wymuszania głosowań tajnych,
które mogą być trudne do zorganizowania, chociażby w sytuacji posiedzeń odbywanych
w sposób zdalny. Propozycją jaką zgłoszono, było to, by umowa/statut spółki mógł przewidywać, iż na żądanie jednego członka rady nadzorczej przeprowadza się tajne głosowanie. Moją propozycją było, by ten przepis ograniczyć do stwierdzenia: głosowania
są jawne, chyba że statut lub umowa spółki stanowi inaczej pozostawiając wspólnikom swobodę, w zakresie określenia sposobu w jakim ewentualnie chcą jawność ograniczyć.

Radosław L. Kwaśnicki:

Chciałbym zwrócić uwagę na sytuację, gdy właściciel spółki nie będzie w stanie przegłosować postanowienia zmiany statutu w tym zakresie. Wówczas z ustawy wnioskować będzie można, że wszystkie głosowania są obligatoryjnie jawne. W ten sposób możemy część spółek postawić w bardzo trudnej sytuacji.

Filip Ostrowski:

Rozwiązaniem które zabezpieczałoby sytuację, o której mówisz, byłoby uzupełnienie przepisu, że statut lub uchwała organu nie stanowi inaczej. Wówczas mielibyśmy sytuację,
w której organ ewentualnie może też postanowić o odstąpieniu od jawności
– a wspólnicy, jeśliby chcieli uniemożliwić to organowi, mogą przewidzieć jawność statutową.

Dominika Wajda:

Uważam, że w powyższej kwestii powinniśmy ograniczyć się jedynie do statutu
– decydować powinni jedynie ekonomiczni właściciele – nie zostawiałabym tego na poziomie decyzyjnym samych członków rady nadzorczej.

Jacek Nieścior:

Kwestii tej nie zostawiłbym do regulacji statutowej, a pozostawiłbym to w zakresie kompetencji członków rady nadzorczej. Jeśli rada zdecyduje, że chce głosować tajnie,
to z mojego doświadczenia wynika, że wystarczy żeby jeden członek postulował za tajnością, wówczas „z automatu” głosowanie staje się głosowaniem tajnym.

Radosław L. Kwaśnicki:

Być może kompromisowym rozwiązaniem byłoby to, o czym mówi Jacek Nieścior,
lecz w nieco innej konwencji, z uzupełnieniem mówiącym: chyba, że statut stanowi inaczej. Przepis przedstawiałby się w następujący sposób: Jeżeli głosowania są jawne, na żądanie każdego z członków rady nadzorczej zarządza się głosowanie tajne, chyba że statut stanowi inaczej.

Rafał Kos w mailu przedstawił świetną metodę dotyczącą tego, jak można,
w sposób nie budzący żadnych wątpliwości zapewnić absolutną tajność głosowania zdalnego, bez zakupu drogich systemów informatycznych.

Rafał Kos:

Sama koncepcja jest prosta – sprowadza się ona do wprowadzenia instytucji którą nazwaliśmy ‘powiernikiem głosu’. Może to być notariusz, albo inna osoba wykonująca zawód zaufania publicznego. Taka osoba ma być swoistym buforem między osobami które głosują,
a przewodniczącym, który dostaje wyniki głosowania. Pomysł polega na tym, że określone uchwały oznacza się literami np. a, b, c, d natomiast rodzaj oddawanych głosów oznacza się
za każdym razem cyframi np. 1, 2, 3 – „za” -1, „przeciw” -2, „wstrzymuje się” -3. Głosy spływają do pośrednika, następnie pośrednik przedstawia wyniki przewodniczącemu. Byłbym bardzo wdzięczny za komentarze i feedback, czy taki rodzaj szyfrowania uważają Państwo
za wystarczająco bezpieczny.

Jacek Nieścior:

Nie bałbym się tajnego głosowania na odległość – pozostawiłbym taką możliwość.

Dominika Wajda

Trzeba zadać sobie pytania – komu ta tajność ma służyć? Kto jest decydentem w spółce
– ekonomiczni właściciele czy rada nadzorcza?

Radosław L. Kwaśnicki:

Pierwotnie też byłem zwolennikiem zasady obligatoryjnej jawności, jednakże moja optyka się z czasem zmieniła. Moim zdaniem regulacja ta ma służyć, analogicznie do walnego zgromadzenia, nieskrępowanemu wykonywania prawa głosu. Jeżeli któryś z członków rady nadzorczej chciałby, wyraźnie zaznaczyć swój sprzeciw, to zawsze ma instrument zdania odrębnego do uchwały.

Filip Ostrowski:

Biorąc pod uwagę to, iż nasze poglądy różnią się od siebie, a dotychczas spółki radziły sobie statutowo z tym zagadnieniem, pytanie jakie się rodzi to, czy powinniśmy w ogóle rozstrzygać tą kwestię.

Jacek Nieścior:

Nie odstępowałbym od uregulowania. Optowałbym za tym co mówiłem już wcześniej. Mimo wszystko próbowałbym tą kwestię usystematyzować, nie pozostawiając tego samym spółkom.

Karol Szymański:

Wydaje się, że aktualna propozycja łączy w sobie i propozycję Dominiki Wajdy,
i Jacka Nieściora. Jeżeli wspólnicy bądź akcjonariusze przesądzają, że w spółce odbywać
ma się wyłącznie głosowanie jawne – do tego właśnie jest statut albo umowa spółki,
aby to przewidzieć. Natomiast jeśli dla nich komfortowy jest również fakt, że każdy członek rady nadzorczej może zażądać głosowania tajnego, bo tylko taki system daje swobodę podejmowania rozstrzygnięć, to również jest to wolą wspólników/akcjonariuszy poprzez właściwe ukształtowanie rady.

Dominika Wajda:

Dlaczego opcją preferowaną przez ustawodawcę ma być tajność, a nie jawność? Czy ciężar zostanie przerzucony na aktywność ekonomiczną właścicieli? Nie zgadzam się z tym,
że powyższa propozycja jest zgodna z tym, o czym mówiłam wcześniej.

Paweł Tymczyszyn:

Jeżeli mogę wesprzeć głos Dominiki Wajdy: poszczególni członkowie rady wiedzą,
kto i jak głosował, niezależnie od zachowania zasady tajności. Jeśli nie ma jednogłośnych uchwał, to wiadomym jest kto i w jakiej „frakcji” się znajduje. Najgorszym rozwiązaniem jest paraliż rady wnioskiem jednego z członków. Uczestniczyłem w takich radach, gdzie złożenie tego wniosku „na trzy sekundy” przed rozpoczęciem albo na rozpoczęciu „wyrzuca
w powietrze” całe posiedzenie rady, które najczęściej ma służyć właśnie Skarbowi Państwa.

Jan Linke:

Podłączam się pod głos Dominiki Wajdy, nie tylko dlatego, że boję się paraliżu rady nadzorczej. Jeżeli członek rady boi się „pokazać twarz” przy oddawaniu głosu
to jest w tej konstrukcji coś niezdrowego. Z tego względu, zasada jawności posiedzeń powinna być wprowadzona a prawo o decydowaniu oddać ekonomicznemu właścicielowi.

Filip Ostrowski:

Aksjologiczne moje preferencje również skłaniają się ku jawności. Wydaje mi się,
że rozwiązaniem kompromisowym, adresującym też postulat Jacka Nieściora,
a jednocześnie nie generujący ryzyk, o których mówiła Dominika Wajda i Paweł Tymczyszyn jest wariant w którym zasadą jest jawność, umowa/statut może stanowić inaczej i uchwałą rady nadzorczej czy zarządu można postanowić o odstąpieniu od tego wymogu w konkretnym głosowaniu. Ostatecznie proponowałbym następujący wording: Głosowania są jawne,
chyba że umowa spółki lub uchwała organu stanowi inaczej. Wydaje mi się,
że jest to rozwiązanie kompromisowe pozwalające uwzględnić różne preferencje w ramach Zespołu Eksperckiego.

Dominika Wajda:

Zastanawiam się nad tą uchwałą organu. Wersja pierwotna, którą wczoraj przesyłał Filip Ostrowski była dla mnie jak najbardziej do przyjęcia. Pytanie, czy dodać jeszcze uchwałę danego organu?

Jacek Daniewski:

Zasada jawności powinna być zasadą ogólną, uchylaną w przypadkach szczególnych.

Radosław L. Kwaśnicki:

Jesteśmy za wprowadzeniem jawności jako takiej, ale jawność tą może przełamać albo statut albo regulamin organu. Czy jest ktoś przeciwko takiemu rozwiązaniu? Zatem przyjmujemy rozwiązanie powyższe poprzez aklamację.

*

W tym miejscu Przewodniczący zwrócił się do sekretarza zespołu Filipa Ostrowskiego,
o przedstawienie kolejnej kwestii do omówienia.

Filip Ostrowski:

Zakładając, że powyższe zagadnienie tajności/jawności głosowania wraz z uwzględnieniem kwestii technicznej zaproponowanej przez Rafała Kosa mamy w całości zamknięte,
chciałbym przejść do propozycji Piotra Rybickiego, porządkującą kwestię biegłego.

Piotr Rybicki:

Mając do dyspozycji pierwotną wersję propozycji przepisów, starałem skonsultować
ją w tym zakresie z moimi znajomymi biegłymi w zakresie tego, co ewentualnie mogłoby się w tych przepisach znaleźć i które obszary w ich odczuciu nie budzą wątpliwości interpretacyjnych. Moje propozycje mają charakter porządkowy, żeby nie było wątpliwości czego rada nadzorcza może oczekiwać od biegłego.

Radosław L. Kwaśnicki:

Kolejna uwaga, którą chciałbym poddać pod dyskusję – instytucja biegłego / doradcy rady nadzorczej. Niezależnie od tego, że rada nadzorcza odpowiada za swoje uchwały i powinna uwzględniać sytuację finansową spółki, rodzi się pytanie na gruncie proponowanego przez nas art. 382¹ par. 3 KSH (odpowiedni przepis jest także w przepisach dot. spółki z o. o.),
żeby dodatkowo zawrzeć w tym przepisie, że uchwała rady nadzorczej w przedmiocie ustanowienia doradcy powinna uwzględniać sytuację finansową spółki. Czy ktoś jest przeciw takiemu rozwiązaniu?

Zatem przez aklamację przepis zostaje przyjęty i w ostatecznym projekcie zostanie również uwzględniony.

*

W tym miejscu Przewodniczący Zespołu poprosił Jacka Daniewskiego o zreferowanie uwag
w zakresie ustawy o rachunkowości, w związku z projektowanym art. 384¹ par. 1 KSH.

Jacek Daniewski:

Wydaje mi się, że propozycja, którą omawiamy, będzie stanowić konkurencyjne przepisy
do ustawy o rachunkowości. W ustawie o rachunkowości mamy próg 5%,
natomiast w projektowanym przepisie mamy próg 10%. W ustawie o rachunkowości mamy pewne wyłączenia powodujące, że nie wszystkie umowy muszą być poddawane pod rozwagę rady nadzorczej. Te trzy wyłączenia dotyczą: transakcji zawieranych na warunkach rynkowych w ramach działalności spółki, drugi przypadek dotyczy transakcji zawieranych przez spółkę
ze spółką będącą jej podmiotem zależnym, jeżeli spółka jest jej jedynym akcjonariuszem,
a trzeci przypadek związany jest z wypłatą wynagrodzeń członkom rady nadzorczej lub zarządu.

Piotr Rybicki:

Nie uważam, żeby idealnym parametrem był próg 10% aktywów. Są spółki oparte o majątek, ale obecnie coraz więcej podmiotów tego majątku faktycznie ma niewiele,
także ten próg mógłby być łatwo przekraczany. Moją propozycja jest, by powiązać tę kwestię z przychodami spółki.

Radosław L. Kwaśnicki:

Nasza nowelizacja dotyczy wszystkich spółek – publicznych i niepublicznych. W tym zakresie idziemy w sposób następujący: przepisy ustawy o rachunkowości dotyczą spółek publicznych, natomiast my również chcemy wzmocnić rady nadzorcze spółek prywatnych. Zasadnym pytaniem jest, czy nie powinniśmy dokonać pewnych wyłączeń, analogicznie do wyłączeń ustawy o rachunkowości. Wyjąłbym z tego ordinary course of bussiness
– usunąłbym z przepisu warunki rynkowe, gdyż a contrario mogą skłaniać do niepokojącychwniosków.

Karol Szymański:

Z całą pewnością pozostawienie stwierdzenia, „że na warunkach rynkowych zgoda
nie obowiązuje” można traktować jako „worek bez dna”. Zastanawiam się, czy właściwym
jest też tworzenie wyłomu na transakcje które są zawierane w ramach
ordinary course of bussiness, ponieważ wyobrażam sobie te transakcje np. z podmiotem dominującym, które mogą być dokonywane na innych warunkach, i w takiej sytuacji chcielibyśmy, żeby rada nadzorcza miała nad tym kontrolę. Proszę rozważyć jedną rzecz
– my dajemy możliwość i instrument radzie nadzorczej, wymuszenia uzyskiwania jej zgody
– brak tej zgody powoduje nieważność całej czynności. Mówimy także o tym, że zarówno statut jak i umowa spółki mogą stanowić inaczej. Jest to ukłonem w stosunku do aksjologii, którą podkreślała Dominika Wajda, że wola ekonomicznego właściciela jest najważniejsza.
My pozostawiamy mechanizm maksymalnie elastyczny i możliwy do dopasowania wspólnikom i akcjonariuszom.

*

W tym miejscu Przewodniczący zakończył dyskusję nad kwestiami otwartymi, związanymi
z projektem ustawy. Przewodniczący zwrócił się do członków Zespołu Eksperckiego
z pytaniem, czy ktoś jest przeciwko wypracowanym rozwiązaniom. W związku z tym,
że takiego głosu nie było, projekt ustawy został przyjęty przez Zespół Ekspercki. Przewodniczący podziękował wszystkim zaangażowanym za aktywne uczestnictwo w pracach, po czym zakończył posiedzenie.

26 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA KOMISJI DO SPRAW

REFORMY NADZORU WŁAŚCICIELSKIEGO

W dniu 26 maja 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36
w Warszawie) odbyło się posiedzenie Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego („Komisja”).

Termin następnego posiedzenia wyznaczono na 2 czerwca na godzinę 10:00. Zaprezentowane projekty ustaw poddane wówczas zostaną formalnemu głosowaniu. Spotkanie odbędzie się
w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego
• Dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy nadzoru właścicielskiego, koordynator merytoryczny Komisji
• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. prawa koncernowego
• dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
  ds. reformy prawa handlowego
• dr Rafał Kos
• Artur Grajewski
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Posiedzenie rozpoczął Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego,
Sekretarz Stanu Janusz Kowalski, przedstawiając propozycję porządku dalszych działań.
W pierwszej kolejności założenia projektu ustawy przedstawi ma dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ, po czym nastąpić ma dyskusja merytoryczna. W następnej kolejności, w analogiczny sposób, założenia projektu zaprezentuje dr. Radosław L. Kwaśnicki a w dalszej części
prof. Andrzej Szumański. Formalnemu głosowaniu projekty ustaw poddane zostaną
na posiedzeniu Komisji zaplanowanemu na dzień 02 czerwca 2020 r. Członkowie Komisji
nie złożyli uwag do tej części posiedzenia.

Dr hab. Piotr Pinior:

Zespół ds. prawa handlowego przygotował propozycję, która miała uzupełniać zmiany związane z zwiększeniem efektywności nadzoru właścicielskiego w spółkach. Obszar został zakrojony szeroko, jednakże prace zespołu z punktu widzenia celowości i idei powołania wszystkich zespołów Komisji, wpisują się w nurt zwiększenia efektywności nadzoru właścicielskiego. Zespołowi udało zidentyfikować obszary, mające dla powyższej kwestii bardzo istotne znaczenie, które w praktyce powodowały nieraz wątpliwości, jak również rozwiązania, które były pożądane ze względu na nowy stan prawny.

Po pierwsze – kwestia wygaśnięcia mandatu w związku z upływem kadencji. Był to bardzo istotny problem praktyczny, dotyczący obliczania długości kadencji. Nie da się sprawować efektywnego nadzoru właścicielskiego, jeżeli nie wiadomo jak długo członkowie organów sprawują swoją funkcję. W związku z tym zaproponowaliśmy rozwiązanie, które ma swoje oparcie w doktrynie. Mając na względzie też to, że od marca przyszłego roku wejdą w życie przepisy o prostej spółce akcyjnej – wypracowane rozwiązanie pozwolą również zsynchronizować te przepisy.

Drugą kwestią jest obowiązek lojalności organów spółek. Obowiązek ten był przyjmowany
w doktrynie oraz orzecznictwie, natomiast tylko jego przejawy był regulowane w KSH,
w postaci zakazu konkurencji, sprzeczności interesów, oraz wyłączenia prawa reprezentacji
w sporach z członkami zarządu. Kolejny raz pojawił się aspekt związany z prostą spółką akcyjną – przepisy te wprowadzają wprost obowiązek lojalności, dlatego z punktu widzenia systemowego warto było wprowadzić te rozwiązania, a po drugie również przesądzić,
że członkowie pełniący funkcje w organach zarządzających spółek są definitywnie związani obowiązkiem lojalności jak i poufności.

Trzecia kwestia to – wprowadzenie zasady bussiness judgement rule, a więc kwestia związana z oceną ryzyka biznesowego mającego znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania organów i podejmowania przez nich decyzji. Członkowie organów muszą mieć możliwość podejmowania decyzji działając w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, popartymi odpowiednimi analizami. Nie powinni oni ponosić odpowiedzialności, w sytuacji gdy wystąpią okoliczności nieprzewidywalne w momencie podejmowania decyzji.

Nie było jasne w orzecznictwie jak ocenić sytuacje, gdy ktoś dokonuje czynności jako członek zarządu spółki lub jako członek organu nadzorczego, kiedy nie narusza bezpośrednio jakiejś wyrażonej normy prawnej, ale wyrządza spółce szkodę. Ten aspekt zmienił się w orzecznictwie – w poprzedniej dekadzie orzecznictwo było dość „sztywne” w tym znaczeniu, że nakazywało określać przepisy, które zostały naruszone aby pociągnąć członka zarządu
do odpowiedzialności. Zmieniło się to w orzecznictwie Sądu Najwyższego począwszy
od orzeczenia z 2014 r., później także z 2018 r., – mamy orzeczenia, które pozwalają pociągnąć do odpowiedzialności członków zarządu, jeżeli nie zachowali staranności wynikającej
z zawodowego charakteru ich działalności. Powyższe skłoniło Zespół ds. prawa handlowego do uznania bussiness judgement rule jako niezwykle istotnej materii, wartej uwzględnienia
w projekcie ustawy.

Dwie dodatkowe zmiany uzupełniające dotyczą rady nadzorczej. Pierwsza dotyczy większości głosów przy podejmowaniu uchwał rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Był to jedyny przypadek dotyczący organu, gdzie ustawodawca tego nie uregulował.

Druga kwestia doprecyzowuje przepisy dotyczące sporządzania protokołów posiedzeń rady nadzorczej gdzie przepisy stosujemy odpowiednio do uchwał podejmowanych zdalnie,
w związku ze zmianami, które się pojawiły.

Są to podstawowe zagadnienia, które wraz z Zespołem ds. reformy prawa handlowego uznaliśmy za najbardziej kluczowe.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego,
Sekretarz Stanu Janusz Kowalski otworzył dyskusję nad założeniami projektu.

Prof. Andrzej Szumański:

W pełni popieram wszystkie propozycje. Postulat wprowadzenia bussiness judgement rule istnieje już od dawna w polskiej doktrynie. Jeśli chodzi o kwestie odpowiedzialności
– również się zgadzam z przedstawionymi założeniami. Natomiast jeśli chodzi o kwestię kadencji – tu konieczne jest doprecyzowanie – mamy w doktrynie dwie przeciwstawne teorie prolongacyjną i redukcyjną. Obojętnie jakie rozwiązanie przyjmiemy, ważne żeby było
to rozwiązanie klarowne.

W tym miejscu mam pytanie do prof. Piniora – regulujemy tutaj problem poprzez wskazanie, że kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych. Jak państwo wiecie kadencja to jest okres pełnienia funkcji, a mandat jest to umocowanie do pełnienia funkcji. Idea stanowiąca podstawę tych dwóch pojęć była taka, że jeżeli skończy się kadencja, to nie będzie takiej sytuacji
w której, spółka będzie pozbawiona zarządu czy rady nadzorczej – ze względu na to, że mandat może trwać dłużej niż kadencja. Mam tutaj pewną wątpliwość – skoro przyjmujemy normatywnie, że kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, to gdyby na przykład dzisiaj, powołano mnie na 5 letnią kadencję jako członka zarządu, to od kiedy dokładnie biegnie ta kadencja? Od początku kadencji tj. dzisiaj, czy z dniem 1 stycznia 2021 r.?

Dr hab. Piotr Pinior

Jeżeli dzisiaj zostanie powołany członek zarządu, to jego mandat powstaje z chwilą powołania, i to jest zasada, która jest dla wszystkich oczywista. Jego kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, czyli np. będą to dwa pełne lata obrotowe licząc od stycznia kolejnego roku, przyjmując, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, i potem pomimo tego,
że rok obrotowy się zakończył, ustawodawca wyraźnie już wcześniej powiązał wygaśnięcie mandatu z odbywaniem kolejnych zgromadzeń. Ustawodawca zakłada z góry, że okres pełnienia funkcji liczony w dniach nigdy nie będzie odpowiadał 365 dniom. Odpowiadając
na pytanie – dlaczego koncepcja prolongacyjna – pozwala ona uniknąć sytuacji gdy kadencja dwuletnia pokrywa się z kadencją roczną. Liczenie kadencji w latach od dnia powołania powoduje, że kadencja dwuletnia wynosi tyle samo ile kadencja roczna. Koncepcja ta pojawiła się także w orzeczeniu Sądu Najwyższego, a ponadto została zastosowana przy przepisach
o prostej spółce akcyjnej. Można powiedzieć, że kadencja to okres, który pozwala nam ustalić, jak długo trwa mandat.

Andrzej Szumański:

Chodzi mi bardziej o to, żeby wyjaśnić sprawę w kontekście spółki akcyjnej,
tj. art. 369 § 1 KSH. Rozumiem, że powołują mnie w dniu dzisiejszym, na 5 lat. Dzisiaj powstaje mój mandat, a kadencja rozpoczyna się 1 stycznia 2021 r. Jeżeli w spółce będzie walne zgromadzenie w 2025 r. dokładnie 5 lat od momentu powołania, to rozumiem,
że wtedy nie wygasa mój mandat, który wygaśnie dopiero w 2026 r. Czyli de facto będę członkiem zarządu przez pełne 5 lat kalendarzowych, plus okres od dnia dzisiejszego do końca tego bieżącego roku i od początku 2026 r. aż do czerwca.

Piotr Pinior:

Mandat będzie trwał 6 lat, natomiast kadencja będzie trwała 5 lat. Natomiast musimy pamiętać o jeszcze jednym zagadnieniu, że powołanie może nastąpić w różnych okresach w trakcie roku obrotowego. Może to być maj – czerwiec w powiązaniu z wygaśnięciem mandatu w związku
z odbyciem zgromadzenia, ale członkowie organu mogą być powołani także w trakcie roku obrotowego w drugiej części, w związku z rezygnacją członków zarządu, bądź upływem ich kadencji. Przyjęcie jednolitej reguły, że kadencja to pełne lata obrotowe powoduje,
że obojętnie, czy powołamy członka zarządu w maju czy w grudniu, to zawsze liczymy
dla niego pełne pięć lat obrotowych. Mając świadomość, że w praktyce może to powodować przedłużenie pełnienia funkcji nawet o rok, to mimo wszystko jest to korzystne rozwiązanie,
ze względu na to, że pozwala precyzyjnie określić długość pełnienia funkcji, bez względu
na to, kto w jakim okresie został powołany.

Andrzej Szumański:

W pełni popieram to rozwiązanie.

Radosław L. Kwaśnicki:

Popieram w całości ten projekt. Rozstrzygnięcie doktrynalne momentu wygaśnięcia mandatu
z powodu upływu wieloletniej kadencji jest z mojej perspektywy kwestią kluczową. Zarówno w sferze doktrynalnej jak i praktycznej, niezwykłe doniosłe jest by w sposób jednoznaczny
i nie budzący wątpliwości rozstrzygnąć tą regulację. Mam jedyną sugestię, z prośbą
o rozważenie, by już w uzasadnieniu projektu dopisać przykład, wskazując w nim konkretne daty wygaśnięcia mandatu. Projekt jest znakomity, podzielam pozytywną ocenę zarówno Business judgement rule zarówno z perspektywy doktrynalnej i członka zarządu,
i rad nadzorczych.

Rafał Kos:

Przyłączam się do poprzednich głosów i chciałbym podkreślić moją bardzo pozytywną opinię o tym projekcie. Chciałbym również wspomnieć o kilku rzeczach. Nawiąże przy tym do mojej praktyki sądowej, gdyż chodzi o kwestię tego, że członkowie organów spółki muszą kierować się obowiązkiem lojalności wobec spółki. Mam przed sobą orzeczenie krakowskiej apelacji
z listopada 2019 r. w którym Sąd takiego poglądu nie podzielił, w związku z tym wprowadzenie tego przepisu wydaje mi się bardzo istotne.

Filip Ostrowski:

Przychylam się do pozytywnych głosów co do wszystkich rozstrzygnięć. Mam dwie drobne, techniczne sugestie wynikające z uwag i komentarzy, które do nas spłynęły i wydają się godne rozważenia. Po pierwsze zasadne jest dodanie przepisu przejściowego potwierdzającego
jak liczyć kadencje, które już trwają w momencie wprowadzenia tej zmiany. Można przyjąć, że trwające kadencje liczy się na zasadach objętych nowelizacją. Druga sugestia dotyczy podpisywania protokołów w wypadku posiedzeń odbywanych za pomocą środków
do bezpośredniego porozumiewania się na odległość – czy muszą one być podpisywane przez wszystkich, czy znalazła by się jakaś regulacja szczególna w tym zakresie.

Piotr Pinior:

Przepis przejściowy warto oczywiście wprowadzić. Rozwiązania, które przyjęliśmy wejdą
w życie prawdopodobnie już w drugiej części roku. Te mandaty, które wygasną najpóźniej
we wrześniu, to zakładam, że po prostu w te miejsce powołane zostaną nowe osoby.

Co do protokołu – taki protokół powinien sporządzać przewodniczący organu, dlatego,
że wprowadziliśmy instytucje podejmowania uchwał online, aby ułatwić ich podejmowanie. Oczywiście jest to kwestia do rozważenia.

Radosław L. Kwaśnicki:

Wątek dotyczący przepisów przejściowych jest bardzo interesujący. W pracach naszego projektu, odnośnie do możliwości zastosowania „opt in” i „opt out” zostały zgłoszone podobne uwagi i powstało zagadnienie – co z trwającymi mandatami? Ze względu na to, że optujemy za teorią prolongacyjną pojawia się pewna wątpliwość. Bardzo często w statutach i umowach spółek kopiowano dotychczasowe brzmienie KSH. My wprowadzamy pewną zasadę i piszemy – „chyba, że statut/umowa spółki stanowi inaczej”. Rozstrzygnięcie, moim zdaniem powinno pójść w takim kierunku, że nawet jeżeli statut stanowi inaczej na podstawie starych przepisów, to jednak w naszym rozumieniu – „chyba, że statut/umowa spółki stanowi inaczej”
to jest świadome rozstrzygnięcie, że nie stosujemy nowej zasady.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił Dr Radosława L. Kwaśnickiego – Przewodniczącego Zespołu eksperckiego ds. reformy nadzoru właścicielskiego o przedstawienie założeń projektu.

Radosław L. Kwaśnicki:

Nasze rozwiązania idą w kierunku takim, by rada nadzorcza była realnym organem wsparcia zarządu. Nie konfrontujemy tutaj rady nadzorczej z zarządem, jak to niektórzy próbują czynić, a więc nie wprowadzamy tu demarkacyjnej linii konfliktu i „zaskakiwania się”
na posiedzeniach pytaniami, które mogłyby powodować konsternację i utrudnić funkcjonowanie spółki. A z drugiej strony nie pozwalamy też na to, by rada nadzorcza przypominała „rośliny doniczkowe”, o czym pisał znany amerykański inwestor Warren Buffet. Z trzeciej zaś strony nie pozwalamy na sytuacje, w której zarząd jest bierny i nie pozwala radzie aktywnie spółki nadzorować. Doświadczenia, które były podstawą powyższych rozstrzygnięć wynikają z analizy doktryny, ale też z własnych doświadczeń członków zespołu eksperckiego w radach nadzorczych spółek polskich i zagranicznych, małych i dużych. W związku
z powyższym, w dużej mierze oddajemy wspólnikom/ akcjonariuszom w ręce te instrumenty, by w zależności od własnych preferencji odnośnie co do efektywności nadzoru, by wspólnicy i akcjonariusze na koniec dnia mogli decydować, które z tych instrumentów i jakim zakresie chcą wykorzystać. My niejako oferujemy pewien pakiet możliwości gotowych
do wykorzystania, wychodząc z założenia, że niektóre spółki są tak świetnie nadzorowane,
jak np. PKN Orlen i tam w zasadzie te przepisy będą w pewnej części powtórzeniem tego,
co już jest. Są jednakże również spółki, szczególnie w domenie Skarbu Państwa,
gdzie takich praktyk nie ma i rady nadzorcze są często pozbawione wiedzy,
z czego nie wynikają żadne pozytywne skutki. Co więcej – mając na względzie problemy,
które pojawiły się już jakiś czas temu na rynku finansowym krajowym jak i za granicą
– mówię o problemie „hazardu moralnego”, czyli podejmowanie nie na swój koszt decyzji dotyczących własnych środków – wydaje mi się, że powyższe rozstrzygnięcia wydają się
za wszech miar uczciwe.

Podsumowując, w tym zakresie proponujemy zmianę w następujący sposób
– z jednej strony motywujemy zarząd – „informuj!” a z drugiej strony – radzie nadzorczej
– „nie śpij!” Niejako korelatem tego obowiązku zarządu postanowiliśmy zaproponować doprecyzowanie kompetencji wykonawczych rady nadzorczej. Było wiele problemów
w doktrynie – opisujemy to szeroko w uzasadnieniu projektu – odnośnie tego jak wykonywać prawo nadzoru, jak wykonywać prawo kontroli, kto ma prawo ustalić termin, w którym zarząd ma odpowiedzieć na określone oczekiwania rady nadzorczej.

By rada nadzorcza była traktowana poważnie, zaproponowaliśmy wprowadzenie
art. 18 § 2, przepisu który uniemożliwia podjęcie określonych funkcji, dodania art. 587¹,
który będzie powodował, że sankcje w przypadku niewłaściwego informowania rady nadzorczej, przekazywanie fałszu, bądź nie przekazywanie – będą karane
– nie będzie można dalej tej funkcji pełnić.

Jednocześnie nie może być tak, że pozwolimy pełnić rolę piastuna spółki osobie,
która była karana za korupcję – w tym zakresie, nie jest to wprost związane z efektywnością sprawowania nadzoru rozumianego technicznie, ale również efektywnością nadzoru rozumianego jakościowo.

Zaproponowaliśmy również, po wielu dyskusjach, mocno też ograniczając pierwotne zamiary uzyskując dzięki temu optymalny efekt, wprowadzenie instytucji doradcy rady nadzorczej, który również może później występować w postępowaniu kwalifikacyjnym. Chodzi po prostu o to, by rada nadzorcza miała instrument, o ile wspólnicy się na to zgodzą i mu tego w żaden sposób nie ograniczą, by rada nadzorcza miała możliwość, bezpośredniego, z pominięciem zarządu, sprawdzenia pewnych okoliczności faktycznych. Celem przepisu
nie jest konfrontowanie tych dwóch organów spółki. Nieraz rada nadzorcza uzyskuje różnego rodzaju informacje, i te informacje mogą stanowić pomówienie, ale żeby móc ocenić charakter tych wiadomości w sposób bezstronny, rada nadzorcza musi mieć taką możliwość. Przewidziana jest zatem procedura wyboru, zachowania poufności, zasady ewentualnego ogłaszania tego wspólnikom/akcjonariuszom.

Oczywiście uwzględniamy także istnienie prostej spółki akcyjnej co wynika z przepisów wprowadzających i końcowych projektu – część regulacji wejdzie w życie 1 marca 2021 r.

Na koniec zidentyfikowaliśmy również „istotne transakcje” jeśli chodzi o spółki dominujące, spółki zależne i powiązane, gdzie również proponujemy dać możliwość wspólnikom
i akcjonariuszom uaktywnienia rad nadzorczych,a po drugiej stronie uaktywnienia zarządów, żeby ich członkowie mieli świadomość, że rady nadzorcze na to patrzą.

Rekapitulując, rozwiązanie które proponujemy chciałbym określić „małą rewolucją”
w zakresie corporate governance, bo rzeczywiście przez 20 lat takiej zmiany nie było. Kodeks spółek handlowych to bardzo dobra ustawa, natomiast czas powoduje, że trzeba czasem pewne rzeczy wymienić. W związku z powyższym zwracam się do Komisji o przyjęcie tego projektu.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski otworzył dyskusję nad założeniami projektu.

Prof. Andrzej Szumański:

Zacznę może od tego, że jestem w licznych radach nadzorczych, i w niektórych z nich jest „miło” , a w niektórych nie jest. Regulacje, które projektuje Zespół doktora Kwaśnickiego
są skierowane na te rady nadzorcze, w których jest „mniej miło”. Te instytucje wynikają
z potrzeby, którą sam miałem okazję doświadczyć. Natomiast zmiany corporate governance należy osadzić w systemie. Nie będę mówił o szczegółach, lecz o zagadnieniach ogólnych. Pierwsza kwestia – postulat, który zawsze mi towarzyszył – ażeby te przepisy maksymalnie odchudzać, by nie wejść w stadium przepisów instruktażowych. Kodeks spółek handlowych jest aktem systemowym, który powinien posiadać normy o charakterze ogólnym,
które coś zakazują lub nakazują a niekoniecznie instruują. Mamy to do czynienia z bardzo dobrym przykładem, którzy stworzyli notariusze, a konkretnie p. prof. Leśniak: te wszystkie kwestie, które są naprawdę istotne dla praktyki zostały uregulowane
w tzw. dobrych praktykach. Można wszystkie szczegółowe rozwiązania wypracowane przez zespół dr Kwaśnickiego potraktować jako przepisy instruktażowe i wprowadzić na zasadzie „dobrych praktyk”, natomiast w ustawie ograniczyć się tylko do przepisów ogólnych. Druga moja uwaga – również systemowa – żeby odgraniczyć spółkę z o. o. od spółki akcyjnej. Spółka z o. o. z samego założenia jest spółką odformalizowaną. Mamy też duże spółki z o. o. i takie, w których mamy do czynienia z sytuacjami konfliktowymi. W przypadku spółki
z o. o. uzgodniliśmy, że wszystkie nowe instytucje jak np. doradca rady nadzorczej,
będą regulowane w systemie „opt in” – czyli ustawodawca pokazuje spółkom z o. o., że istnieje możliwość wprowadzenia tej instytucji, ale to trzeba wyraźnie zaznaczyć w umowie spółki,
tak jak np. mamy z dopłatami. Spółka akcyjna to inna konstrukcja prawna. Nie naciskałbym, że te instytucje muszą być we wszystkich spółkach akcyjnych. Chciałbym zwrócić uwagę,
że one też generują koszty jak np. doradca rady nadzorczej. Nie wprowadzałbym tu przepisów bezwzględnie wiążących, tylko zastosował system „opt out”, czyli generalnie traktujemy,
że w tych spółkach mogą być sytuacje konfliktowe, ale jeżeli będzie spółka gdzie w inny sposób załatwia się pewne kwestie i nie musimy wchodzić w materię konfrontacyjną,
to możemy te przepisy wyłączyć w statusie.

Jeszcze jedna kwestia techniczna, na którą zwróciło uwagę Ministerstwo Sprawiedliwości. Chodzi o 18 par. 2 KSH – tam pominięty jest przepis, który oczywiście już nie obowiązuje
– art. 585 KSH czyli odpowiedzialności działania za szkodę spółki. Okazuje się, że mogą być przestępstwa wcześniej popełnione, na podstawie tego przepisu, więc gdybyśmy ten przepis wyłączyli, to włączamy odpowiedzialność karną osób, które dokonały tego czynu przed jego uchyleniem.

Piotr Pinior:

Podzielam zasadność wprowadzenia tych regulacji, które przygotował dr Kwaśnicki,
natomiast zgadzam się w 100% z prof. Szumańskim – dla mnie ta regulacja jest zbyt kazuistyczna, w wielu przypadkach jest to swoista instrukcja postępowania. Drugim aspektem są przepisy dotyczące spółki z o. o. Osobiście uważam, że wielu tych kwestii w spółce
z o. o. nie trzeba w ogóle regulować, dlatego że w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mamy dużą swobodę w kształtowaniu treści umowy. Nie uważam,
za stuprocentowo konieczne, aby te przepisy dotyczące spółki akcyjnej całkowicie powtarzać w przypadku spółki z o. o., z zaznaczeniem, że dopuszcza to umowa, tylko, że możliwe jest
np. powołanie doradcy rady nadzorczej, a kwestie te pozostawić regulacji umownej. Szedłbym w tym kierunku, żeby ten modelowy wzór wprowadzić w spółkach akcyjnych, jeżeli przewiduje to statut, i tam dać założycielom możliwość decyzji, natomiast w spółkach z o. o. pozostawić to regulacji umownej. Dlaczego tak wygląda moje stanowisko? Kodeks spółek handlowych zaczyna zwiększać swoją objętość w przepisy, które nie do końca są zasadne. Uważam,
że w jednej i drugiej spółce można powołać doradcę rady nadzorczej, jeżeli statut tak stanowi, natomiast kwestią jest techniczne stworzenie wzoru. Uważam, że tak wzór powinien znaleźć się w przepisach o spółce akcyjnej. Jest to moja uwaga natury ogólnej, natomiast są jeszcze kwestie szczegółowe. Chciałbym zwrócić uwagę na przepis, o którym wspomniał dr Kwaśnicki dot. odpowiedzialności za nie przekazywanie informacji. Nie jestem przekonany,
aby zagrożone to było sankcją pozbawienia wolności do dwóch lat. Mamy regulowane delikty członków zarządu, które są sankcjonowane grzywną, a my odnosimy się do stosunków stricte wewnętrznych pomiędzy jednym a drugim organem w ramach stosunku spółki. Rozumiem generalną ideę zmian zaproponowanych przez zespół dr Kwaśnickiego, które jakby
też są nakierowane z perspektywy spółek skarbu państwa, ale też dużych spółek. Proszę zwrócić uwagę, ile mamy spółek prywatnych, mniejszych spółek z o. o., gdzie takie przepisy wręcz mogą, szczególnie przepis karny, generować konflikty. Rada nadzorcza może próbować się z zarządem „ogrywać” z czystej ludzkiej złości. W moim przekonaniu taki przepis karny, zagrożony sankcją do dwóch lat, z tego tytułu, że ktoś nie przekazuje dokumentów wewnątrz spółki, jest za daleko idący.

Radosław L. Kwaśnicki:

Dziękuje za uwagi, które oczywiście uwzględnimy w korekcie. Zacznę może od końca – temat odpowiedzialności karnej. Zastanowimy się nad wprowadzeniem kryterium winy umyślnej bądź nieumyślnej, być może zaistnieje potrzeba, żeby w ten sposób to różnicować. Poddamy
to pod rozwagę. Jeśli chodzi o uwagę prof. Szumańskiego odnośnie tego, co trzeba wpisać
w art. 18 par 2. KSH, w pełni się zgadzam.

Co do uwag odnośnie sposobu regulacji spółki z o. o. i spółki akcyjnej. Chciałbym wskazać
na jedną rzecz. Instytucją doradcy rady nadzorczej przełamujemy bardzo istotny paradygmat prawa spółek. Wprowadzamy możliwość, że rada nadzorcza reprezentuje spółkę w umowie
z takim doradcom. W mojej ocenie, przełamanie tego bez zmiany ustawy, czyli w samej umowie spółki nie byłoby po prostu możliwe. Jest to systemowa kwestia reprezentacji. Przyjrzymy się temu uważnie. W tej chwili mogę zadeklarować, że w przepisach dotyczących spółki z o. o. zrobimy wszystko na „opt in”, a w spółce akcyjnej na „opt out”,
natomiast w odniesieniu do uwag prof. Piniora, które rozumiem, spojrzymy na nie w sposób następujący – tam gdzie można to zrobić, tak żeby uzyskać swój cel to przyjrzymy się temu bardzo wnikliwie, natomiast w sytuacji kiedy celu nie osiągniemy bez zmiany przepisów prawa, to pozostawimy wersje ale lżejszą, czyli „opt in”. Ze wszystkimi uwagami się zgadzam,
i bardzo za nie dziękuje, uwzględnimy je w korekcie projektu.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił prof. Andrzeja Szumańskiego – Przewodniczącego Zespołu eksperckiego ds. reformy nadzoru właścicielskiego o przedstawienie założeń projektu.

Andrzej Szumański:

Konieczność regulacji prawa grup spółek wynika głównie z oczekiwania polskiego biznesu. Oczywiście, w Polsce funkcjonują grupy spółek, jednak istnieją pewne bariery prawne,
które przeszkadzają w sprawnym funkcjonowaniu spółek np.: niemożliwość wykonywania nadzoru spółki dominującej nad spółką zależną, niemożliwość wydawania de facto wiążących poleceń spółce zależnej. Zespół, którym miałem przyjemność kierować przyjął zaraz na wstępie za zasadę, że nasza regulacja będzie tylko i wyłącznie odbywała się tylko na płaszczyźnie prawa prywatnego, mimo że na pewno istnieje potrzeba regulacji podatkowych grup kapitałowych
i wejścia jako takiego w problematykę finansową grup spółek.

Prawo grup spółek to „istne pole minowe” ze względu na to, że mamy tam do czynienia
z tak dużymi konfliktami interesów, że można pisać prawo grup spółek albo pod kątem interesu spółki dominującej, żeby zapewnić mechanizm sprawnego zarządzania grupą,
albo z perspektywy spółki zależnej, albo też wspólników mniejszościowych spółki zależnej. Mamy również wierzycieli grupy spółek, zwłaszcza spółki zależnej jak i menadżerów spółki zależnej, którzy często podejmować różne decyzje, które są korzystne w skali grupy spółek,
a niekorzystne dla ich spółki i narażają się na odpowiedzialność za wyrządzenie szkody.
W moim zespole w większość ekspertów jest praktykami, stąd doszliśmy do pewnego kompromisu, polegającego na zrównoważeniu interesu ww. grup.

Kodeks spółek handlowych jest prawem prywatnym, a więc prawem ochrony interesu jednostki. Siłą rzeczy musieliśmy podjąć problematykę ochrony interesu spółki zależnej, wspólników mniejszościowych spółki zależnej jak i wierzycieli spółki zależnej. Z drugiej strony istnieje nurt tzw. „sprawnego zarządzania grupą spółek”. Projekt ten zawiera w sobie dwie grupy przepisów tzn. przepisy o sprawnym zarządzaniu przez spółkę dominującą i jako przykład takiego mechanizmu mogę podać prawo wydawania wiążących poleceń, możliwość sprawowania nadzoru przez radę nadzorczą spółki dominującej nad spółkami zależnymi,
ale tylko w zakresie realizacji interesu grupy spółek i oczywiście – dostęp do informacji.
Z kolei mechanizmami ochronnymi interesariuszy takich jak spółka zależna, interesariusze spółki zależnej, wspólnicy mniejszościowi – odpowiedzialność, o której zaraz szerzej opowiem, ale także instytucja sell-out’u dla drobnych wspólników, dla wspólników większościowych – squeeze out’u itd.

W wyniku naszego kompromisu uznaliśmy, że należy wyróżnić trzy rodzaje relacji pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną. Pierwsza grupa to sytuacja, gdy mamy spółki stuprocentowe – jednoosobowe spółki zależne. Mamy tu mechanizm zarządzania spółką na wzór wojskowy lub też Towarzystwa Jezusowego. Druga sytuacja, kiedy mamy do czynienia ze spółką dominującą używaliśmy żargonowego określenia, że ma „konstytucyjną większość w spółce zależnej”. Chodzi o taką sytuację, w której spółka dominująca sama bądź swoimi afiliatami w spółce zależnej jest w stanie zmienić umowę/ statut spółki. Nie poszliśmy jednak w stronę ogólnego określenia, które mogłoby rodzić wątpliwości interpretacyjne i został przyjęty arbitralny przepis, że jest taka sytuacja gdzie spółka dominująca z afiliatami posiada więcej niż 75% kapitału zakładowego. Ostatnia konstrukcja to z kolei sytuacja gdy spółka dominująca jest spółką dominującą, lecz musi się liczyć ze wspólnikami mniejszościowymi,
bo np. nie może bez ich udziału zmienić statutu spółki. Powyższe odzwierciedlone
jest w problematyce wydawania wiążących poleceń. Chroniąc interes spółki zależnej, przyjęliśmy następująca konstrukcję: istnieje możliwość odmowy wykonania wiążącego polecenia, a w przypadku spółek jednoosobowych taka możliwość nie istnieje. W sytuacji drugiej spółka zależna, której spółka dominująca ma konstytucyjną większość, może odmówić wykonania wiążącego polecenia, tylko wtedy kiedy to polecenie by doprowadziło ją
do niewypłacalności, albo stanowiłoby zagrożenie niewypłacalności. W trzecim zaś przypadku mamy recepcję koncepcji Rozenbluma, gdzie spółka zależna decyduje się na podjęcie czynności, która godzi w jej interesy, ale generalnie udział spółki zależnej w grupie spółek
jest dla niej korzystny, gdyż szkody zostaną jej później zrekompensowane.

Z decyzją związana jest odpowiedzialność. Mamy w projekcie ustawy trzy rodzaje odpowiedzialności. Odpowiedzialność spółki dominującej względem spółki zależnej.
Jest to odpowiedzialność odszkodowawcza i ramy tej odpowiedzialności są dokładnie uregulowane we właściwych rejestrach. Jeśli chodzi zaś o odpowiedzialność spółki dominującej wobec wspólników mniejszościowych spółki zależnej, to wprowadzamy nieco dyskusyjną konstrukcję prawną odpowiedzialności za szkodę pośrednią. Ta ostatnia oznacza odpowiedzialność spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej. Nie przyjmujemy tutaj konstrukcji odpowiedzialności przebijającej, wychodząc z założenia, że jest to bardzo trudne do ujęcia. Chronimy interes wierzycieli dokonując recepcji konstrukcji z art. 299 KSH, czyli instytucji, która w polskim prawie jest znana od co najmniej 80 – 90 lat.

Jeśli chodzi o sell-out i squeeze-out to wiadomo, że te instytucje są przewidziane w KSH
dla spółek handlowych dla spółek prywatnych, dla spółek publicznych zaś w ustawie o ofercie publicznej. Wprowadzamy przepisy liberalizujące – u nas łatwiej można dokonać sell-out’u
i squeeze-out’u. Tutaj wiele przepisów ma charakter względnie wiążący.

Jeśli chodzi o prawo nadzoru, to w wyniku dyskusji ograniczyliśmy je do rady nadzorczej spółki dominującej nad spółkami zależnymi tylko do zakresu realizacji interesu grupy
i wyraźnie i jest wyraźnie uregulowane prawo do informacji.

Tak przedstawia się właśnie konstrukcja prawa grup spółek, która jest uregulowana jako nowy tytuł IV w części pierwszej KSH. Nasza ustawa zmienia również inne ustawy, ale są to kwestie szczegółowe. Jest w każdym razie pewna spójność między naszą ustawą a zmienioną ustawą Prawo upadłościowe.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski otworzył dyskusję nad założeniami projektu.

Piotr Pinior:

Nie mam większych zastrzeżeń do tego projektu – odniosę się tylko do jednej kwestii,
chodzi mi dokładnie o art. 21¹² KSH, czyli odpowiedzialność w przypadku niewypłacalności wskutek wiążącego polecenia, oraz art. 21¹³ KSH dotyczący obniżenia wartości udziałów.
Mam wątpliwość, czy mimo wszystko nie powinno dotyczyć generalnie odpowiedzialności spółki dominującej. Próg 75% wydaje mi się zbyt wysoki z jednego względu – w spółce
z o. o. bardzo łatwo mieć kontrolę nad spółką, w tym na zmianę umowy, która zapada większością 2/3 głosów, a więc mając mniej niż 75%. Łatwo będzie, sterować pakietem udziałów w spółce – wystarczy sprzedać, a jeśli będziemy zbliżali się do 75%, a jednocześnie przecież będziemy mieli wystarczającą większość, żeby zmieniać umowę, to oznacza,
że ten przepis mógłby nie zadziałać. Wprawdzie w przypadku spółki akcyjnej
jest większość ¾ do zmiany statutu, ale musimy pamiętać, że inny jest akcjonariat w spółce akcyjnej i tam chodzi przecież o obecnych na zgromadzeniu. W tym przypadku też wydaje
mi się, że 75% to za dużo. Rozważyłbym jeszcze tą kwestię. Poza tym cieszę się, że Profesor przewidział trzy elementy ochrony, czyli zarówno wspólników, jak i samych spółek
no i ochronę wierzycieli. To ostatnie ma zdecydowanie największe znaczenie.

Andrzej Szumański:

Problem 75% został już zauważony. Jeśli pan Profesor pozwoli, poddamy tą kwestię konsultacjom. Nie zmieniamy tego systemowo, czy to będzie 75% czy 66% – to jest tylko kwestia cyfr. Być może okaże się, że nie warto „wchodzić” w cyfry a stworzyć pewną regułę ogólną.

Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło uwagę na to, że nie godziło się z wyłączeniem
art. 23 ustawy o KRS. Chodzi o to, ze grupa spółek może funkcjonować w tym reżimie prawnym, czyli spółka dominująca może wydawać wiążące polecenia a spółka zależna może korzystać z ochrony, wtedy kiedy uczestnictwo w grupie będzie ujawnione, najlepiej w KRS. Przyjmujemy najbardziej łagodną formę, czyli wzmianki. Jest to oczywiście przepis ustrojowy, a więc myślę, że z punktu widzenia praktycznego nie będzie to miało większego znaczenia. Kolejna kwestia, jeśli chodzi o formę wydawania wiążącego polecenia, Ministerstwo sugeruje, żeby odejść od słowa „formy” i powiedzieć „na piśmie”. Nie chciałem jasno regulować
czy wiążące polecenie jest czynnością umowną czy prawną, bardziej skłaniałem się,
do tego że łączenie spółek to czynność faktyczna.

Rafał Kos:

Pewne wątpliwości co do tego projektu przedstawiłem już wspólnie z dr Mirosławem Cejmerem. Dziękuję za uwzględnienie części naszych uwag i komentarzy. Jednakże odczuwam pewien istotny deficyt, jeśli chodzi o rozwiązanie problemu odpowiedzialności spółki dominującej wobec wierzycieli spółki zależnej. Co budzi moje największe wątpliwości
to koncepcja, w której powstanie grupy spółek uzależniali de facto od decyzji spółki dominującej, poprzez to, że jest to kwestia wprowadzenia odpowiedniej klauzuli do umowy czy statutu spółki. Jeżeli zostaniemy przy takim rozwiązaniu, to obawiam się,
że nie wyeliminujemy nieformalnej praktyki wydawania poleceń „na telefon”, które aktualnie funkcjonują. Jeżeli zrobimy tak, to od decyzji spółki dominującej i jej swobody będzie zależało to, czy grupa powstaje czy nie, to na pewno wszyscy uczestnicy obrotu zaczną analizować nowe przepisy, które proponujemy, zwłaszcza jeżeli chodzi o odpowiedzialność spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej i w zależności od tego co uznają za bardziej lub mniej korzystne dla siebie, będą decydować o tym czy utworzyć grupę, tak jak my ją definiujemy, czy jej nie utworzyć. Może się okazać, że jeżeli rynek krytycznie oceni nasze rozwiązania
w zakresie tej odpowiedzialności, to po prostu zostaniemy z regulacją, która „trochę” pozostanie martwa.

Andrzej Szumański:

Ta wątpliwość została rozwiana na spotkaniu z koordynatorem wszystkich zespołów
– dr Radosławem Kwaśnickim i z panem dyrektorem Filipem Ostrowskim. Ustaliliśmy,
że byłoby to rozwiązanie zbyt daleko idące, jakkolwiek ono nie znajdowało się w pierwotnym projekcie, a pojawiło się dopiero w wyniku naszych prac. Intencja jest taka – zgłoszono sugestię by fakt uczestniczenia w grupie był ujawniany w KRS w postaci wzmianki, o czym mówił projekt wyjściowy, ale nadto aby w samej umowie/statucie spółki znalazło się powołanie
na strategię, która umożliwia spółce dominującej kierowanie grupą spółek. Pod wpływem tych zmian wprowadziliśmy swoistą koniunkcję, że spółka dominująca i spółki zależne to muszą zapewnić w swoich umowach spółek. Wykreśliliśmy ten wymóg ze spółki dominującej
– tylko spółki zależne w swojej umowie będą pisały, że się powołują na strategię grupy,
która umożliwia spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa. Spółka dominująca może to załatwić na płaszczyźnie uchwały zarządu, gdyż nie jest to materia właścicielska. W najnowszej wersji uzasadnienia szczegółowo się do tej kwestii odnoszę. Podsumowując – uwaga jest uwzględniona.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski zakończył dyskusję nad założeniami projektów, a następnie zwrócił się
z prośbą do członków Komisji o to, by w najbliższych dniach wciąż poddawali pod rozwagę
i ewentualnie uwzględniali napływające uwagi i komentarze. Po ustaleniu porządku dalszych działań, roboczych kwestii związanych z promocją i komunikacją dot. projektów,
a także terminu następnego spotkania, posiedzenie zostało zamknięte.

29 maja 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO DO SPRAW REFORMY PRAWA HANDLOWEGO

W dniu 29 maja 2020 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego, działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego
w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

1. dr hab. Piotr Pinior, Prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu
2. Prof. dr hab. Piotr Niczyporuk
3. dr hab. Małgorzata Dumkiewicz
4. dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska
5. dr hab. Artur Nowacki
6. Jacek Cieplak
7. dr Jacek Dybiński
8. Piotr Perczyński
9. Filip Ostrowski
10. Justyna Okonis
11. Natalia Malinowska
12. Magdalena Kulesza
13. Michał Oleksiejuk

Po przedstawieniu uwag wstępnych, Przewodniczący Zespołu otworzył dyskusję
nad poszczególnymi punktami porządku obrad, które wcześniej zostały przesłane Członkom drogą mailową. W trakcie dyskusji poruszono poniższe wątki:

Część I. Uzgodnienie przepisu przejściowego w odniesieniu do regulacji kadencji i mandatu

Część II. Uzgodnienie propozycji zmian z poprzedniego posiedzenia

I. Jednoosobowe spółki z o.o.

II. Problem wykonywania praw udziałowych z udziałów własnych w spółce z o.o.

III. Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w spółce z o.o.

Część III. Wprowadzenie dalszych zmian w przepisach kodeksu spółek handlowych

I. Zmiana regulacji związana z dokonanymi uprzednio nowelizacjami

II. Zmiana przepisów o przekształceniu przedsiębiorcy (art. 584¹ – 584¹³ KSH)

Na samym początku posiedzenia Dyrektor Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego
Filip Ostrowski poprosił Przewodniczącego Piotra Piniora o rozpatrzenie usunięcia jednego
z przepisów projektu ustawy dotyczącego reformy prawa handlowego, który znajduje się obecnie na końcowych etapach procedowania w Ministerstwie Aktywów Państwowych. Z racji połączenia projektów ustaw Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych oraz Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego zaistniała potrzeba ujednolicenia projektów w sposób w który nie będą one dublowały się wzajemnie.
Przepis, który miałby zostać usunięty dotyczył obowiązku dochowania tajemnicy spółki przez członków zarządu i rad nadzorczych nawet po wygaśnięciu ich mandatu, który w różnych formach można było znaleźć w obu projektach. Ostatecznie Przewodniczący Piotr Pinior postanowił aby zapis zawarty w jego projekcie pozostał bez zmian a w zamian zmienione zostały przepisy proponowane przez Zespół ekspercki ds. zwiększenia efektywności
rad nadzorczych.

Otwierając posiedzenie Przewodniczący Piotr Pinior przypomniał o zaakceptowanym przez Komisję ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego przepisie, w którym zespół zaproponował klaryfikację sposobu obliczania długości kadencji członków rad nadzorczych i zarządów
w spółkach kapitałowych. Przewodniczący zaznaczył, że nowelizacja KSH o wspomniany przepis wymusza jakoby pilną konieczność wprowadzenia przepisu przejściowego, odnoszącego się do urzędujących już członków organów, w przypadku kiedy mandat powstał przed wejściem w życie proponowanej ustawy. Przewodniczący zaproponował, aby reguła
ta znajdowała zastosowanie już do aktualnie obsadzonych mandatów celem uniknięcia nieporozumień w odniesieniu do kogo dokładnie dotyczą nowe przepisy. Piotr Perczyński zasugerował, że w przypadku konstruowania przepisu przejściowego powinien on zostać oparty o zapisy art. 615 § 2, tzn:

‘Termin wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej, który rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy ocenia się według przepisów ustawy.’

Przewodniczący Pinior zaznaczył jednak, że nie propozycja Pana Perczyńskiego
nie wyczerpuje tematu i nadal powinna zostać doprecyzowana odrębnym niż art. 615 przepisem przejściowym. Dr. Dybiński wyraził zdanie, że jest zwolennikiem wprowadzenia przepisów przejściowych celem uniknięcia zamieszania w kwestii prawnej omawianej nowelizacji. Profesor Dumkiewicz również poparła ideę wprowadzenia przepisu przejściowego. Profesor Nowacki wyraził swoje obawy związane z ew. wprowadzeniem przepisów przejściowych ponieważ wprowadzenie takowego może wywołać istotne wątpliwości co do stanu faktycznego wspomnianej reguły do tej pory. Zaznaczył jednak, że w pełni popiera wprowadzenie przepisów przejściowych pod warunkiem jednak że zostanie on odpowiednio uzasadniony. W efekcie członkowie komisji rozpoczęli debatę na temat konkretnego brzmienia ew. przepisu przejściowego w formie, która nie będzie skutkować błędną interpretacją. Dyrektor Ostrowski również poparł wprowadzenie do projektu reform KSH przepisu przejściowego
z zaznaczeniem, że zostaje on wprowadzony celem uniknięcia wątpliwości w prawodawstwie. Profesor Kruczalak-Jankowska natomiast zgodziła się z obawami, które w odniesieniu
do proponowanego brzmienia zgłosił Profesor Nowacki. Tym zagrożeniem może być stosowanie nowych przepisów do wszystkich uprzednich mandatów i kadencji, szczególnie przez praktyków prawa handlowego. Celem uniknięcia wspomnianych problemów należałoby ostrożnie przemyśleć kwestię brzmienia takiego przepisu. W wyniku intensywnej dyskusji podczas której każdy z obecnych członków zespołu miał okazję wypowiedzieć się na temat proponowanych zmian oraz dokładnego brzmienia przepisu przejściowego dotyczącego długości kadencji, nie udało się uzyskać konsensusu co do finalnego brzmienia przepisu.
W zawiązku z tym Przewodniczący Piotr Pinior zaproponował aby stworzone zostały dwie pisemne propozycje brzmienia przepisu przejściowego, nad którymi głosować będą mogli członkowie zespołu online, tuż po zakończeniu posiedzenia. Przygotowane przez Przewodniczącego Piotra Piniora już po zakończeniu obrad zespołu propozycje są następujące:

Wariant 1.

‘Do mandatów członków organów, które istnieją w dniu wejścia w życia ustawy, przepisy ustawy stosuje się.’

Wariant 2.

‘Termin wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej, który nie wygasł przed wejściem w życie ustawy, ocenia się według przepisów ustawy.’

Po przeprowadzeniu internetowych konsultacji z członkami zespołu, zespół zgodził się
na dodanie do ustawy wprowadzającej zmiany w kodeksie spółek handlowych przepisu przejściowego w brzmieniu:

‘Do mandatów członków organów, które istnieją w dniu wejścia w życia ustawy, przepisy ustawy stosuje się.’

Przewodniczący poprosił również Dyrektora Ostrowskiego o opisanie dalszej ścieżki,
którą powinien podążać Zespół ekspercki ds. reformy prawa handlowego w momencie kiedy pierwszy projekt ustawy trafi już do konsultacji społecznych a zespół będzie chciał dalej kontynuować prace, przedstawiając kolejne propozycje zmian w KSH. Dyrektor Ostrowski zapewnił Przewodniczącego, że prace zespołu mogą toczyć się nadal bez przeszkód,
z zaznaczeniem, że zespół w obecnym kształcie powinien również uczestniczyć
w konsultacjach społecznych nad przedstawionym już wcześniej projektem.

Część I spotkania

I. Jednoosobowe spółki z o.o.

Kolejną omawianą kwestią były uchwały wspólników w spółkach jednoosobowych
oraz problem w odniesieniu do właściwego brzmienia tego przepisu. Obecne brzmienie wspomnianych przepisów nie rozwiązuje sporu czy taka uchwała jest zgromadzeniem wspólników i jak powinno się je traktować skoro ustawa mówi, że przepisy o zgromadzeniu
do jedynego wspólnika stosuje się odpowiednio. Przewodniczący Pinior zaznaczył,
że w wyniku konsultacji z Profesorem Nowackim oraz Profesor Dumkiewicz ustalono,
ze w tej sytuacji najlepiej będzie skorzystać wprost ze sformułowania użytego w odpowiednej dyrektywie unijnej. W związku z tym zaproponowane brzmienie art. 156 KSH zdanie 3
albo par. 2 będzie następujące:

„Uchwały jedynego wspólnika są protokołowane lub wymagają formy dokumentowej
pod rygorem nieważności”.

W opinii Pana Piotra Perczyńskiego poczynienie dystynkcji pomiędzy dokumentem
a protokołem w proponowanym brzmieniu jest błędne, jako że zgodnie z definicją kodeksową każdy protokół jest dokumentem. Zaproponowano więc usunięcie zapisu dotyczącego protokołowania, pozostawiając wymaganie samej formy dokumentowej. W odpowiedzi Profesor Nowacki zaznaczył, że proponowany zapis opiera się na istniejących już zapisach dyrektywy unijnej. Profesor Dumkiewicz poparła postulat skrócenia przepisu zaproponowany przez Piotra Perczyńskiego podkreślając że jego nowa forma nie wpłynie negatywnie
na przewidywany sens i wydźwięk przepisu. Profesor Nowacki zaznaczył, że należy uniknąć duplikowania czynności w proponowanym brzmieniu przepisu na przykład poprzez wyraźne zaznaczenie, że protokół spełnia wymagania formy dokumentowej. Profesor Niczyporuk zaproponował aby do brzmienia przepisu dodać zapis: ‘lub wymagają innej formy dokumentowej pod rygorem nieważności’. Konkludując, Przewodniczący Piotr Pinior poddał pod głosowanie propozycję skrócenia proponowanego brzmienia przepisu. Zespół jednogłośnie zgodził się na przyjęcie następującego brzmienia art. 156 KSH, zdania 3:

„Uchwały jedynego wspólnika wymagają formy dokumentowej pod rygorem nieważności”.

II. Problem wykonywania praw udziałowych z udziałów własnych w spółce z o.o.

Przewodniczący Piotr Pinior następnie przeszedł do omówienia propozycji dodania do przepisu art.200 KSH § 5 w brzmieniu:

„Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych udziałów, z wyjątkiem uprawnień
do ich zbycia lub wykonywania czynności, które zmierzają do zachowania tych praw”.

Profesor Nowacki zapytał, czy prawidłowym miejscem umieszczenia proponowanego przepisu będzie § 5 art.200 KSH czy może należy znaleźć nowe miejsce umieszczenia tegoż, na przykład przed § 4 art.200 KSH. Piotr Perczyński również poparł umieszczenie proponowanego przepisu przed § 4 art.200 KSH w miejscu art.200 KSH § 2¹. Po dokładniejszym przeanalizowaniu zapisów KSH Profesor Nowacki zdecydował jednak, że nie § 2¹ a właśnie § 5 art. 200 KSH będzie najodpowiedniejszym miejscem dla proponowanego przepisu dotyczącego zbywania lub wykonywania czynności w spółkach. Po przeprowadzeniu głosowania
przez Przewodniczącego członkowie zespołu jednogłośnie zdecydowali aby prawidłowym umiejscowieniem proponowanego przepisu tj:

„Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych udziałów, z wyjątkiem uprawnień
do ich zbycia lub wykonywania czynności, które zmierzają do zachowania tych praw”.

był właśnie art.200 KSH § 5 bez potrzeby zmiany jego brzmienia.

III. Wyłączenie prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w spółce z o.o.

Przewodniczący przeszedł następnie do przedyskutowania trzech propozycji zmian KSH dotyczących prawa pierwszeństwa objęcia udziałów w spółce z o.o. Następujące propozycje zmian zostały zaproponowane zespołowi:

1. Zmiana brzmienia art. 257 § 3 KSH, usunięcie zd. 2.

„Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, przy zachowaniu wymagań określonych w §1, oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów lub o objęciu podwyższenia wartości istniejącego udziału bądź udziałów wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności”.

2. Dodanie zdania 4 do przepisu art. 258 § 1 KSH.

„Jeżeli umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału nie stanowi inaczej, zarząd może zaoferować objecie udziałów nieobjętych w wykonaniu prawa pierwszeństwa według swego uznania.”

3. Dodanie do przepisu art. 258 § 1¹ KSH w brzmieniu:

„Wyłączenie lub ograniczenie w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego prawa pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów następuje w interesie spółki i wymaga podjęcia uchwały większością 2/3 głosów, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej”.

Członkowie zespołu nie zgłosili zastrzeżeń dotyczących proponowanych zmian,
dlatego też Przewodniczący Piotr Pinior przyjął wszystkie trzy przepisy jako zaakceptowane.

Część II spotkania

I. Zmiana regulacji związana z dokonanymi uprzednio nowelizacjami

W kolejnej części zebrania Przewodniczący Piotr Pinior zaproponował trzy zmiany brzmienia przepisów KSH związane z dokonanymi uprzednio nowelizacjami tegoż:

1. Zmiana brzmienia przepisów art. 201 § 5 oraz 369 § 5 KSH:

‘W braku odmiennych/ postanowień umowy (statutu) uchwała wspólników (WZ) może określać wymagania jakie powinni spełniać kandydaci na stanowisko członka zarządu.’

2. Zmiana brzmienia przepisów art. 201¹ oraz 368¹ KSH

W odniesieniu do spółki z o.o. zmiana brzmienia art. 201¹ KSH

Jeżeli na mocy umowy rada nadzorcza powołuje i odwołuje członków zarządu, umowa spółki albo uchwała wspólników może określać, że członek zarządu jest powoływany przez radę nadzorczą po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego oraz określać szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego

3. Zmiana brzmienia przepisu art. 203¹ KSH

Propozycja:

Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, uchwała wspólników określa zasady wynagradzania członków zarządu, w szczególności…. (dalsza część bez zmian)

W wyniku przeprowadzonych konsultacji zespół jednogłośnie zgodził się na przyjęcie wszystkich trzech propozycji zmian w przepisach KSH.

2.5 Zmiana przepisów o przekształceniu przedsiębiorcy (art. 584¹ – 584¹³ KSH)

Kończąc posiedzenie Przewodniczący zaproponował są następujące zmiany w odniesieniu
do przepisów o przekształceniu przedsiębiorcy KSH:

1. Zmiana brzmienia przepisu art. 584⁵ p. 1 KSH,

„1) sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną”

2. W przepisie art. 584⁵ KSH, uchylenie p. 2 przewidującego wymóg złożenia oświadczenia
o przekształceniu przedsiębiorcy.

3. Zmiana brzmienia przepisu art. 584⁵ p. 4 KSH,

„4) podpisanie aktu założycielskiego spółki przekształconej”

4.W przepisie art. 584⁷ § 2 KSH, uchylenie p. 2 przewidującego załącznik
do planu przekształcenia – oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy.

5. Zmiana brzmienia przepisu art. 584⁷ § 2 KSH p. 3 KSH

„3) w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną wycenę składników majątku
(aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego”

6. Zmiana brzmienia przepisu art. 584⁸ § 1 KSH

„§1 Plan przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę akcyjną należy poddać badaniu biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności”

7. Uchylenie przepisu art. 584⁹ KSH, zawierającego treść oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy.

8. Zmiana brzmienia przepisu art. 584¹⁰ § 1 KSH

„§ 1 Osoby działające za przedsiębiorcę przekształcanego odpowiadają solidarnie wobec tego przedsiębiorcy, spółki przekształconej oraz osób trzecich za szkody wyrządzone działaniem
lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem, chyba że nie ponoszą winy”.

„§ 2 Osoba fizyczna, o której mowa w art. 551 § 5, odpowiada wobec spółki oraz osób trzecich za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem, chyba że nie ponosi winy”

W czasie dyskusji nad proponowanymi zmianami członkowie zespołu wyrazili jednogłośnie zgodę aby wszystkie powyższe propozycje zostały włączone do powstającego,
kolejnego projektu reformy przepisów dot. Prawa handlowego w KSH.

Następnie przewodniczący zespołu podziękował za dyskusję wszystkim uczestnikom spotkania i ustalił, że data kolejnego spotkania nie zostanie ustalona z racji, że zespół będzie teraz skupiał się na konsultacjach społecznych zaproponowanego wcześniej projektu. Następnie zakończył posiedzenie.

2 czerwca 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA KOMISJI DO SPRAW

REFORMY NADZORU WŁAŚCICIELSKIEGO

W dniu 2 czerwca 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego („Komisja”).

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Jacek Sasin – Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych;
• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego;
• Dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy nadzoru właścicielskiego, koordynator merytoryczny Komisji;
• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego;
• dr. hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego;
• dr Rafał Kos;
• Artur Grajewski;
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu;
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Posiedzenie rozpoczął Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego,
Sekretarz Stanu Janusz Kowalski, przedstawiając propozycję porządku dalszych działań.
W pierwszej kolejności głos zabierze Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin, a następnie w syntetyczny sposób założenia projektów ustaw przedstawi prof. Andrzej Szumański, następnie dr Radosław L. Kwaśnicki, a założenia projektu zespołu ds. reformy prawa handlowego w zastępstwie za dr hab. Piotra Piniora przedstawi
Filip Ostrowski, po czym nastąpić ma głosowanie jawne nad ww. projektami.

Jacek Sasin:

Bardzo cieszę się, że mogę dzisiaj osobiście uczestniczyć w posiedzeniu Komisji.
Bardzo chciałbym podziękować panu Ministrowi Januszowi Kowalskiemu,
który był inicjatorem powołania tej Komisji, ale również każdemu z Państwa ze względu na to, że zgodzili się Państwo na to, aby uczestniczyć w jej pracach – tym bardziej, że jest to praca pro publico bono – właśnie to dobro wspólne nas tutaj wszystkich sprowadza. To dobro wspólne polega na tym, aby uporządkować pewne zagadnienia prawne związane
z funkcjonowaniem gospodarki, nie tylko spółek Skarbu Państwa, ale całego „świata” gospodarki gdzie funkcjonują podmioty publiczne jak i prywatne. Dzięki państwa pracy możemy dziś realizować postulaty od wielu lat zgłaszane dot. m. in. prawa holdingowego. Cieszę się również dlatego, gdyż miałem okazję zapoznać się z wieloma pozytywnymi komentarzami na temat prac Komisji w materiałach prasowych i mediach. Dzięki temu zmieniać zaczyna się optyka społeczeństwa dotycząca naszego Ministerstwa. Nie jest już tak, jak było dotychczas, że jest to tylko i wyłącznie Ministerstwo „od kadr”, które w bardzo reaktywny sposób nadzorujący spółki, ale też Ministerstwo, które tworzy dziś nową prawną rzeczywistość. Rzeczywistość oczekiwaną przez przedsiębiorców, przez kadry zarządzające, menadżerów spółek Skarbu Państwa.

Pół roku po objęciu stanowiska Ministra Aktywów Państwowych wyraźnie dostrzegam,
że nadzór nad spółkami Skarbu Państwa jest często nadzorem fikcyjnym, iluzorycznym
– w teorii istnieje, a w praktyce niewiele oznacza. Przynosi to potem w konsekwencji wiele różnego rodzaju błędnych decyzji, czy decyzji, które można było skorygować na odpowiednim etapie. Często słyszymy od członków rad nadzorczych, że „nie mieliśmy jak zareagować,
nie mieliśmy odpowiedniej wiedzy, odpowiednich instrumentów”. Cieszę się,
że dziś tworzymy takie instrumenty, jak i ogólnie – podstawy do sprawnego funkcjonowania rad nadzorczych. Wierze, że jest to dopiero początek naszej bardzo dobrej współpracy.
Te projekty stanowią również pierwszy widoczny znak naszej działalności
– działalności Państwa w tym zakresie. Chciałbym, żebyśmy mogli pójść za ciosem i pokazać kolejne rozwiązania w przyszłości. Przede wszystkim chodzi o to, byśmy mogli za parę lat powiedzieć, że czas naszej pracy nie był czasem straconym, w sytuacji gdy mamy realną możliwość oddziaływać na rzeczywistość gospodarczą. Jeszcze raz bardzo dziękuję
za zaangażowanie. Wyrażam wielki podziw dla Państwa i ogromnie się cieszę, że udało się naszą współpracę tak dobrze zainicjować i poprowadzić, i że przynosi już ona tak pozytywne efekty.

Janusz Kowalski:

Bardzo proszę Przewodniczących o wypowiedzenie się w kilku zdaniach o założeniach projektów. Powiem tylko jedną rzecz, a przede wszystkim zwracam się
do prof. Andrzeja Szumańskiego. Życzymy sobie z panem Premierem Jackiem Sasinem,
aby w dwudziestą rocznicę uchwalenia Kodeksu Spółek Handlowych,
która przypada 15 września tego roku, jakże ważny, nowy rozdział – „Grupa Spółek”
– stał się rzeczywistością. Myślę, że tchnie to nowe życie w Kodeks Spółek Handlowych,
a na pewno uporządkuje wszystkie relacje w polskich koncernach.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił prof. Andrzeja Szumańskiego o skrócone przedstawienie założeń projektu:

Andrzej Szumański:

Potrzeba regulacji prawa grup spółek, albo inaczej prawa holdingowego, wyszła z praktyki,
a nie ze środowisk akademickich. W naszym zespole jednomyślnie przyjęliśmy decyzję,
że ograniczamy się tylko i wyłącznie do materii prawa prywatnego, co ty samym oznacza,
że potrzebna jest nowelizacja KSH. Prawo grup spółek stanowi jedną z najtrudniejszych
do regulacji materii, ze względu na mnóstwo istniejących tam sprzeczności interesów. Z jednej strony mamy interes spółki dominującej, która chce sprawnie zarządzać grupą, mamy spółki zależne, które mają prawo do swojej własnej podmiotowości. Mamy też tzw. wspólników mniejszościowych spółek zależnych, czyli tzw. wolnych wspólników, jak i zarządców spółek zależnych i ich wierzycieli. Przyjęliśmy zasadę, że będziemy godzić te różne interesy.
W naszym zespole były „jastrzębie” i „gołębie” – ci pierwsi dążyli do tego, żeby tworzyć prawo grup spółek na wzór organizacji wojskowych – wykonuje się rozkazy i „strzela się” obcasami. Z drugiej zaś strony prawo prywatne jest prawem ochrony jednostki, czyli obowiązek ustawowy troszczyć się o interes spółki zależnej, wspólników mniejszościowych itd. Można powiedzieć, że ta nasza regulacja, która wyważa te interesy, jest regulacją spójną. Można wyróżnić dwie grupy przepisów – przepisy służące sprawnemu zarządzaniu grupą spółek przez spółkę dominującą jak i przepisy, które chronią interesy ww. grup. Do instrumentów zapewniających sprawne zarządzanie zalicza się m. in. wiążące polecenia, które wydaje spółka dominująca spółce zależnej. Ta regulacja była konieczna, gdyż na podstawie dotychczas obowiązującego prawa byłoby to niemożliwe. Następnie dostęp do informacji spółki dominującej o spółkach zależnych. Też, w świetle obowiązującego prawa byłoby niemożliwe albo utrudnione. Mamy też możliwość sprawowania jednolitego nadzoru przez rady nadzorcze spółki dominującej nad spółkami zależnymi w zakresie realizacji strategii grup. Jeśli chodzi
o drugą grupę – przepisów ochronnych, mamy: możliwość odmowy wykonania wiążącego polecenia przez spółkę zależną w określonych przypadkach, obowiązek zrekompensowania szkody spółce zależnej przez spółkę dominującą w określonych przypadkach, możliwość wyjścia wspólników spółki zależnej poprzez instytucje sell out’u, która została określona
w bardziej liberalny sposób, niż w przepisach ogólnych. W trakcie prac zaszła potrzeba wyróżnienia trzech grup relacji pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną – mamy spółki jednoosobowe zależne. Tam przyjmujemy zasady organizacji wojskowej albo Towarzystwa Jezusowego. Wykonuje się tam wiążące polecenie i nie ma możliwości odmowy. Druga grupa to spółki dominujące, które samodzielnie są w stanie zmienić umowę bądź statut spółki zależnej. Można tam odmówić wykonania wiążącego polecenia, ale tylko w sytuacji gdy takie wiążące polecenie mogłoby narazić spółkę na niewypłacalność. Ostatnia grupa, gdzie stosujemy powszechnie akceptowany w świecie kazus Rozenbluma, polegający na wyważaniu interesu spółki dominującej i spółki zależnej. Uregulowaliśmy także kwestię odpowiedzialności. Przyjęliśmy zasadę odpowiedzialności spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej. Bardzo dyskusyjna kwestia odpowiedzialności spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej – nie przyjęliśmy tu zasady odpowiedzialności przebijającej, która jest bardzo trudna do realizacji, ale przyjęliśmy tutaj konstrukcję prawa polskiego, która jest znana w orzecznictwie jak i doktrynie. Z kolei ciekawą konstrukcją jest również kwestia odpowiedzialność za szkodę pośrednią, czyli gdy akcje lub udziały drobnych wspólników spółki zależnej w wyniku wiążących poleceń straciły na wartości, to mają roszczenie o wyrównanie do wartości rynkowej. Są to zasadnicze założenia proponowanej przez nas regulacji.

Janusz Kowalski:

Można postawić tezę, że to rozróżnienie, o którym mówił p. Profesor Andrzej Szumański
jest w Europie absolutnie nowatorskie, jako rozwiązanie kodeksowe. Jest to niezwykle interesujące w kontekście nadchodzących konsultacji społecznych.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił dr Radosława L. Kwaśnickiego o skrócone przedstawienie założeń projektu.

Radosław L. Kwaśnicki:

W pierwszych słowach chciałbym bardzo podziękować wszystkim członkom zespołu,
w większości in absentio. Zespół cechował się ogromną różnorodnością, miejsce w niej znaleźli nie tylko przedstawiciele Skarbu Państwa ale również przedstawiciele podmiotów prywatnych. Nawiązując do słów pana Premiera Jacka Sasina, dotyczących reaktywności niektórych rad nadzorczych – reaktywność ta wynika niekiedy z dwóch powodów. Po pierwsze, takie są rady, jakie ich członkowie. A po drugie, takie rady – jakie prawo, wedle którego Ci członkowie mogą działać.

Okres ostatnich 20 lat to okres bardzo silnego rozwoju gospodarki, a ostatnie 5 lat to jest przyspieszenie i repolonizacja niektórych spółek także w sektorze bankowym. Te zjawiska spowodowały, że coraz mocniej zaczął zarysowywać się brak relacji pomiędzy uprawnieniami rady nadzorczej a zarządu. Rada nadzorcza nie powinna być reaktywnym kontrolerem, ale aktywnym partnerem. Jest to zarówno w interesie ekonomicznych właścicieli spółki,
jak i interes zarządu, żeby mieć w radzie sojusznika, spoglądającego na jej działania krytycznie, ale z „wewnątrz”. Tymi zasadami kierowaliśmy, tworząc projekt regulacji.

Z najważniejszych rzeczy: zarząd jest wyposażony w stały obowiązek informowania rady nadzorczej o najważniejszych sprawach spółki. W tym zakresie nasze projekty są bardzo spójne, ze spuścizną praw prof. Szumańskiego. Dzięki świetnej organizacji mogliśmy koordynować swoje prace w sposób przemyślany.

Kolejną doniosłą instytucją, która jest bardzo nowatorska w europejskim systemie prawnym to doradca rady nadzorczej. Nastąpiło przełamanie paradygmatu, że tylko zarząd ma prawo reprezentować spółkę. Rada nadzorcza będzie mogła tutaj wybrać i zawrzeć umowę
z podmiotem, który sprawdzi dla niej pewne okoliczności dotyczące spółki. Pewnie pojawią się głosy, że to będzie stanowiło kolejny kaganiec dla zarządu. Wręcz przeciwnie
– niekiedy rady nadzorcze będą za pewne korzystały z tego instrumenty po to, aby rozwiać pewne wątpliwości pojawiające się w stosunku do zarządu, bez udziału zarządu.

Rekapitulując, uważam, że przedkładany projekt jest wypadkową doświadczeń zarówno praktyków doradców, praktyków członków rad nadzorczych i zarządów,
a także przedstawicieli doktryny prawa. Uważam, że wypracowaliśmy rozwiązanie bardzo dobre. Bardzo dziękuję panu Ministrowi Januszowi Kowalskiemu, który jako doświadczony członek rad nadzorczych i członek zarządów wiele wnosił do naszych prac i dyskusji merytorycznych.

*

W tym miejscu Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił Filipa Ostrowskiego o skrócone przedstawienie założeń projektu wypracowanego przez zespół ds. reformy prawa handlowego, któremu przewodził dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ.

Filip Ostrowski:

Jeżeli chodzi o rozwiązania wypracowane przez ten zespół, to składają się one z dwóch elementów. Pierwszy z nich to rozwiązanie podstawowych problemów, z którymi borykają się przedsiębiorcy tj. np. kwestia mandatu i kadencji, która to od 20 lat tworzy problem,
jak długo członkowie organów są umocowani do pełnienia tych funkcji. Proponowane rozwiązanie eliminuje ten problem, pozwala precyzyjnie określić tą kwestie i jednocześnie uzupełnia pewne luki w KSH, które w zasadzie były niewytłumaczalne.

Drugim elementem, istotnym z punktu widzenia nadzoru jest skodyfikowanie pewnych obowiązków, które niemal w powszechnym odczuciu doktryny i orzecznictwa istnieją
już dzisiaj, ale nie były wyrażone w kodeksie. I jak wskazywał pan dr Kos, przez ten brak kodyfikacji w orzecznictwie można było się też spotkać z absurdalnymi stanowiskami,
np.: że obowiązek lojalności wobec spółki nie istnieje.

Projekt został uzupełniony o przepisy przejściowe, które porządkują kwestie trwałości tych mandatów, które obecnie istnieją.

Wspominając na koniec – projekt dr Kwaśnickiego uzyskał już jedną pozytywną ocenę
z zewnątrz, a jest to opinia prof. Gasińskiego z uniwersytetu Warszawskiego, natomiast projekt p. prof. Piniora ma pozytywną opinię p. prof. Leśniaka z uniwersytetu wrocławskiego.

*

W tym miejscu, Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Sekretarz Stanu Janusz Kowalski poprosił członków Komisji o zabranie głosu. Wobec tego,
że żaden z członków takiej chęci nie wyraził, Komisja przeszła do głosowania nad projektami.

Pierwszy pod głosowanie poddany został projekt wypracowany przez zespół
ds. prawa koncernowego.

Projekt został przyjęty jednomyślnie.

Drugi pod głosowanie został poddany formalnie połączony projekt wypracowany przez zespół ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych jak i zespołu ds. reformy prawa handlowego.

Projekt został przyjęty jednomyślnie.

*

Janusz Kowalski:

Decyzją pana Premiera Jacka Sasina w tej chwili skierujemy te dwa projekty na drogę prac legislacyjnych i konsultacji społecznych. Zakładamy, że okres konsultacji dla podmiotów projektu dot. prawa grupy spółek będzie nieco dłuższy. Po wysłuchaniu wszystkich opinii, rynku, doktryny, przedstawicieli spotkamy się raz jeszcze i zadecydujemy o ostatecznym kształcie propozycji ustawy. Obiecywaliśmy rynkowi transparentne i otwarte konsultacje i takie konsultacje w tej chwili się rozpoczynają.

Jacek Sasin:

Bardzo się cieszę mając przed sobą perspektywę dalszej współpracy. Te projekty, które w tym właśnie momencie stały się faktem to efekt ciężkiej pracy wszystkich Państwa. Mam nadzieję, że zapowiedź Ministra Janusza Kowalskiego dotycząca „przepracowywania” projektów
po wszystkich konsultacjach, to tylko zapowiedź pro forma. Ja bym raczej oczekiwał,
że konsultacje potwierdzą słuszność rozwiązań jakie w tych ustawach się znalazły, gdyż bardzo już byśmy chcieli wnieść efekty prac Komisji do parlamentu. Mam wielką satysfakcję z tego, że jestem ministrem, która będzie miał zaszczyt „firmować” projekty własnym nazwiskiem, niejako będąc reprezentantem Komisji na forum parlamentu. Napawa mnie dumą,
że w tak krótkim czasie, gdyż Ministerstwo funkcjonuje dopiero pół roku, udało się zebrać grono tak znakomitych specjalistów, zarówno ekspertów wchodzących w skład zespołów Komisji, ale również wewnątrz, po stronie Ministerstwa. Jeszcze raz bardzo Państwu serdecznie dziękuję.

Janusz Kowalski:

Chciałbym podziękować wszystkim członkom Komisji, za ciężką pracę, szczególnie w okresie koronawirusa. Tak się złożyło, że państwa praca już przyniosła realne efekty w zakresie tarczy antykryzysowej i część nowelizacji już obowiązuje. Chciałbym również podziękować panu prof. Mirosławowi Pawełczykowi za zainicjowanie dwóch dobrych projektów, czyli projekty w zakresie prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, które w znaczący sposób pomogą polskim firmom przetrwać czas pandemii.

*

W tym miejscu posiedzenie zostało zamknięte.