SPRAWOZDANIE KWARTALNE z posiedzeń zespołów eksperckich wchodzących w skład Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego

I KWARTAŁ

Spis treści

Wstęp 3

Raport 5

28 stycznia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 6

11 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 15

17 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego 59

20 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego 72

25 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu konsultacyjnego 75

27 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych 77

28 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych 80

3 marca 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego 83

Wstęp

Na mocy Zarządzenia Ministra Aktywów Państwowych z dnia 10 lutego 2020 r.
w dniu 11 lutego 2020 Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin wręczył oficjalne akty powołujące Członkom Komisji do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego, będącym jednocześnie Przewodniczącymi Zespołów eksperckich, Ekspertom wskazanym w omawianym akcie prawnym.

Skład Komisji:

Przewodniczący:

Jacek Sasin – Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych

Wiceprzewodniczący:

Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa

Członkowie:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego;
• dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych;
• prof. dr hab. Michał Romanowski – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych;
• dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego;
• dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego;
• dr Agnieszka Gołaszewska – Zastępca Dyrektora Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego, Ministerstwo Sprawiedliwości.

Sekretarze:

• Filip Ostrowski – Dyrektor Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Ministerstwo Aktywów Państwowych;
• Izabela Wojtyczka – Zastępca Dyrektora Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, Ministerstwo Aktywów Państwowych.

Raport

W I kwartale 2020 roku odbyło się 8 posiedzeń Zespołów eksperckich, w tym jedno spotkanie robocze Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych,
które miało miejsce przed oficjalnym powołaniem Zespołu.

Z uwagi na wybuch epidemii COVID-19, prace Komisji zostały wstrzymane na czas unormowania się sytuacji w kraju i na świecie. Planowane jest też zmiana stacjonarnego trybu pracy Komisji
na tryb pracy zdalnej, co najprawdopodobniej będzie miało miejsce już w kwietniu.

Terminy posiedzeń I kwartału

28 stycznia 2020 r. – Posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

11 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

17 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego;

20 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego;;

25 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu konsultacyjnego;

27 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych;

28 lutego 2020 r. – posiedzenie Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych.

Szczegółowe raporty z przebiegu prac stanowią załącznik do niniejszego sprawozdania kwartalnego.

28 stycznia 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

SPRAWOZDANIE

z posiedzenia roboczego Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych

W dniu 28 stycznia 2020 roku w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6/Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Skład osobowy uczestników posiedzenia:

1. Sekretarz Stanu Janusz Kowalski
2. Dr Radosław Kwaśnicki
3. Filip Ostrowski
4. Izabela Wojtyczka
5. Dr hab. Prof. UW Dominika Wajda
6. Dr Robert Lizak
7. Mec. Jacek Nieścior
8. Mec. Maciej Zaborowski
9. Karol Szymański
10. Mec. Agnieszka Nalazek

Radosław Kwaśnicki

• Jakie zauważacie Państwo bolączki i jakie macie pomysły, żeby pozbyć się patologii
  z rynku?

Dominika Wajda

• Kwestie przekazywania informacji między spółką matką a jej zależnymi. Wszelkie informacje przechodzą przez Zarząd, Rada Nadzorcza spółki nie ma dostępu
  do większości informacji, musi polegać na tym, co otrzyma w raporcie.

Radosław Kwaśnicki

• A więc potrzebne jest prawo Rady Nadzorczej do reprezentowania Spółki tak, aby miała na nią realny wpływ.

Dominika Wajda

• Rada nie ma kompetencji reprezentacyjnych, bo za wszystko odpowiada Zarząd.

Janusz Kowalski

• Do czego jest powołana Rada Nadzorcza? (pyt. ret.)

Karol Szymański

• Rewident ds. szczególnych w spółkach publicznych może być transponowany do Rady Nadzorczej i pełnić tam taką samą rolę.

Radosław Kwaśnicki

• Research: jak jest w innych ustawodawstwach?

Janusz Kowalski

1. Rewident ds. szczególnych
2. Obieg informacji między spółką córką a spółką matką
3. Wzmocnienie kompetencji Rady Nadzorczej w kwestii zawierania umów w sprawie
   np. audytów

Radosław Kwaśnicki

• Jaką odpowiedzialność ponoszą ci, którzy nie przekazują żadnych informacji Radzie Nadzorczej lub przekazują fałszywe?

Karol Szymański

• Nie ponoszą – ktoś, kto rezygnuje z funkcji w Zarządzie, odcina się jednocześnie
  od jakiejkolwiek odpowiedzialności.

Robert Lizak

• Zgadza się z kierunkiem.
• Brak regulacji i praktyki w sprawie kontroli.
  • każda spółka to osobny byt i Rada Nadzorcza Nadzoruje tylko swój „kawałek”.
• Należy iść w kierunku jak najszerszego dostępu Rady Nadzorczej do spółek, tak, aby była równowaga między Radą Nadzorczą a Zarządem (RN musi mieć informacje
  o działalności spółki).
• Powinno być: Rada Nadzorcza otrzymuje biuletyn o nieprawidłowościach. Spółki kapitałowe do spółek matek, a spółki matki – do Ministerstwa Aktywów Państwowych i służb (dotyczy spółek Skarbu Państwa; stosuje się, aby zwiększyć przejrzystość).

Jacek Nieścior

• Propozycja: przedstawiciel Zarządu lub Rady Nadzorczej składa sprawozdanie
  i informuje o finansach spółek zależnych. Jeśli tego nie zrobi, sprawozdanie takie składa Prezes.

Dominika Wajda

• Sprzeciw: tajemnice bankowe, zawodowe, brak podstawy prawnej,
  która umożliwiałaby taką praktykę.

Maciej Zaborowski

• Zgoda z Dominiką Wajdą: muszą być wyjątki z powodu tajemnicy zawodowej, bakowej itd.

Radosław Kwaśnicki

• Należy wypracować taki mechanizm, żeby oczekiwania Jacka Nieściora i Macieja Zaborowskiego były bezpieczne – tak, aby Rada Nadzorcza mogła wiedzieć tyle,
  ile musi, a ci, którzy udostępniają te informacje, byli bezpieczni, że je przekazują. Konieczna jest odpowiednia podstawa prawna.

Maciej Zaborowski

• Jak najbardziej jest za kwestią reprezentacji.
• Faktycznie niezależny budżet – tak, aby pracownicy zatrudniani byli ze strony Rady Nadzorczej -> niezależna/realna kontrola } zwiększa odpowiedzialność.
• Odpowiedzialność Rad Nadzorczych powinna zostać zwiększona, ale nie tak, żeby ponosiły ją w całości.

Dominika Wajda

• Należy sprawdzić, gdzie w ostatnim czasie przypisano odpowiedzialność
  za nieprawidłowości Radzie Nadzorczej [research].

Radosław Kwaśnicki

• Jak „przymusić” pracowników do tego, żeby udostępniali kompletne raporty i żeby je w ogóle udostępniali?
• Jak wzmocnić kompetencje nadzorcze Rady Nadzorczej, żeby dostawała kompletne raporty? [kierunek]

Agnieszka Nalazek

• Asymetrie informacyjne Rady Nadzorczej spowodowane są tym, iż są poza strukturą spółki.
• Należy wprowadzić obowiązek ustawowy do przekazywania informacji Radzie Nadzorczej przez Zarząd (dot. Kluczowych informacji, wydarzeń itd.).

Radosław Kwaśnicki

• Obowiązek można umieścić także w statucie spółki.
• Co wymaga uchwały Zarządu?
• Co ma być przedmiotem uchwał Zarządu?

Karol Szymański

• Rada Nadzorcza, gdy chce coś ukryć, powołuje komitet, który nie ma dostępu do wiedzy o spółce
• Komitety powinny dzielić się. Komitet audytu ma większe kompetencje.

Radosław Kwaśnicki

• Rada Nadzorcza trzyma rękę na aktywach.
• Miarą dobrego członka Rady Nadzorczej jest odwaga i pokora
• Należy wzmacniać Radę Nadzorczą z pkt. Widzenia akcjonariuszy (tj. instytucji państwowych, os. fizycznych, obligatoriuszy), interesariuszy spółek

Robert Lizak

• Rola przewodniczącego Rady Nadzorczej powinna być wzmocniona i odpowiednio istotna w spółkach matkach, powinien mieć też specjalne uprawnienia

Dominika Wajda

• Kolegialność
• Jakie uprawnienia powinien mieć przewodniczący?

Radosław Kwaśnicki

• Przewodniczący powinien mieć większe kompetencje, ponieważ jest wybierany
  z zaufania akcjonariuszy.

Robert Lizak

• Należy wprowadzić taki mechanizm, żeby Rada Nadzorcza nie żądała należytych informacji, ale żeby Zarząd sam chętnie je przekazywał Radzie.

Radosław Kwaśnicki

• Zmiana wprowadzana jest po to, żeby chronić interesy:
  • akcjonariuszy
  • obligatariuszy
  • inwestorów
• Realny nadzór.

11 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

SPRAWOZDANIE

z posiedzenia Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych

W dniu 11 lutego 2020 roku w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6/Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Skład osobowy uczestników posiedzenia:

1. Dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu
2. Dr hab. Dominika Wajda
3. Dr Robert Lizak
4. Jacek Nieścior
5. Maciej Zaborowski
6. Paweł Tymczyszyn
7. Karol Szymański
8. Filip Ostrowski
9. Izabela Wojtyczka

Gościnnie w posiedzeniu uczestniczyli również:

1. Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa
2. Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego

Porządek posiedzenia:

1. Otwarcie posiedzenia przez Przewodniczącego Radosława L. Kwaśnickiego;
2. Wypowiedź Sekretarza Stanu i Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa Janusza Kowalskiego nt. założeń
   i działania Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego oraz Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych;
3. Przedstawienie porządku obrad przez Przewodniczącego Radosława L. Kwaśnickiego – dyskusja nt. propozycji zmian ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw;
4. Dyskusja;
5. Zamknięcie posiedzenia przez Przewodniczącego Radosława L. Kwaśnickiego.

Przebieg posiedzenia:

Radosław Kwaśnicki: 5 marca podczas konferencji prasowej wszystkim członkom Zespołów eksperckich wręczone zostaną powołania. Do tego czasu powinniśmy mieć opracowany zamysł projektu zmian.

Jeden z członków Zespołu zgłosił uwagę ogólną nt. stosowanych w projekcie nieostrych stwierdzeń (np. „odpowiednio wcześnie”, „sumiennego i rzetelnego” itp.). Zaproponowano ich usunięcie lub doprecyzowanie. W innych ustawach również stosuje się tego typu nieostre stwierdzenia. Czy zatem możliwe jest znalezienie innych pojęć jasno określających niezbędne terminy i czy jest
to konieczne?

Maciej Zaborowski: Powinniśmy zostawić sformułowania o charakterze ogólnym.

Dominika Wajda: W ustawodawstwie nie unikniemy określeń ogólnych.

Określenia takie używane są w innych ustawach, stamtąd zostały zaczerpnięte.

Radosław Kwaśnicki: Przedstawiono postulat zmian w zakresie uprawnień/braku uprawnień do sprawowania funkcji przez osoby skazane
oraz skazane, co do których nie nastąpiło zatarcie.

Ze względów politycznych wykreślenie z katalogu niektórych przestępstw raczej nie jest wykonalne. Może jednak warto rozszerzyć katalog o nowe przestępstwa? Do dyskusji pozostawiam również, czy rozszerzonego katalogu przestępstw nie skierować do spółek Skarbu Państwa, a w projekcie pozostawić obecny, ew. rozszerzyć o przestępstwa określone
w przepisach art. 228-231 Kk.

Karol Szymański: Osoby powoływane na Ekspertów/Specjalistów w RN powinny być nieskazitelne moralnie i prawnie.

Radosław Kwaśnicki: Dobrym pomysłem może być również przedłużenie zaświadczeń o niekaralności. Ponadto osoba powołana do rady nadzorczej powinna wyrazić zgodę na pełnienie funkcji w RN, aby uniknąć sytuacji, w której osoba zostaje członkiem rady nadzorczej nie mając świadomości tego faktu. W tym celu możnaby wprowadzić obowiązek składania oświadczeń o wyrażeniu zgody do KRS.
To jednak wymagałoby zmian w ustawie o KRS.

Rozważmy postulat dotyczący wyłączenia możliwości ustanowienia członka rady nadzorczej Pełnomocnikiem,
a zwłaszcza Pełnomocnikiem ogólnym.

Paweł Tymczyszyn: Chcemy wprowadzić przepisy rozszerzające działanie rad nadzorczych również o czynności okołorekrutacyjne. Problemem jest też blankietowość rad nadzorczych, możliwe są bowiem sytuacje, że rady nadzorcze są blokowane poprzez celowe niezwoływanie posiedzeń rady przez jedyną uprawnioną do tego osobę.

Członkowie rad nadzorczych powinni mieć zakaz pełnienia pewnych funkcji.

Radosław Kwaśnicki: Chociaż omawiane kwestie są ważne to jednak nie leżą bezpośrednio w zakresie działań Zespołu eksperckiego
ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych. Postuluję, aby kwestie te przekazać do dalszego zbadania Zespołowi konsultacyjnemu. Czy zgłaszający, tj. Paweł Tymczyszyn
i Dominika Wajda zgadzają się?

Paweł Tymczyszyn: Nie mamy nic przeciwko.

Radosław Kwaśnicki: Rada nadzorcza powinna sprawdzać czy w przypadku Doradcy/Eksperta, którego chce zatrudnić nie występuje konflikt interesów. Jak jednak rada nadzorcza mogłaby to sprawdzić
nie mając narzędzia w postaci Zarządu?

Paweł Tymczyszyn: KSH sprzed 20 lat zakłada, że Zarząd i rada nadzorcza działają razem i w dobrej wierze. W praktyce jednak Rada Nadzorcza często kontroluje Zarząd.

Radosław Kwaśnicki: Na jakich warunkach zarząd powinien być zobowiązany
do informowania rady nadzorczej? Czy katalog zobowiązujący do informowania rady powinien mieć charakter „na wezwanie” czy „bez wezwania”? Jest to kwestia właściwej komunikacji pomiędzy zarządem a radą nadzorczą. Instrumenty o których dyskutujemy służą unikaniu konfliktów i zbliżeniu na linii zarząd – rada nadzorcza. Temat do dalszej dyskusji – np. co rada nadzorcza „musi” otrzymać od zarządu a co „może” otrzymać (przykład: raz na 3 m-ce lista uchwał zarządu).

Jacek Nieścior: Według mojego doświadczenia tego typu wymagania
są określane na posiedzeniach.

Karol Szymański: Chociaż rada nadzorcza ma prawo poprosić zarząd o informację to jednak nie każdy członek rady jest na tyle asertywny,
aby faktycznie żądane informacje otrzymać.

Radosław Kwaśnicki: Dlatego właśnie chcemy stworzyć prawo zobowiązujące zarząd do udzielania pewnych informacji. Proszę o zgłaszanie uwag
do tego tematu drogą e-mailową do dnia 20.02.br.

Kolejny postulat dotyczył rozważenia likwidacji instytucji komisji rewizyjnej jako martwej. Prośba do autora propozycji
o zaproponowanie odpowiedniego zapisu.

Może wykreślić instytucję komisji rewizyjnej ale pozostawić przepisy przejściowe.

Filip Ostrowski: Można pozostawić dodatkowe terminy na przerejestrowanie,
np. przerejestrować się można do … ; jeśli nie nastąpi przerejestrowanie to stosuje się przepisy dotyczące … .

Radosław Kwaśnicki: Postulat dotyczący korekty art. 211², paragraf 1, pkt. 4 jest uzasadniony. Zostawmy zatem słowa „interesem spółki”,
a wykreślmy dalszą część punktu.

Jacek Nieścior: W kwestii Art. 219³, paragraf 1: „Każdy członek rady nadzorczej może samodzielnie wykonywać prawo nadzoru, chyba że umowa spółki stanowi inaczej” – uważam, że nie powinniśmy dawać tego prawa każdemu.

Radosław Kwaśnicki: W Sp. z o.o. już jest ten przepis.

Również w kwestii paragrafu 2. tegoż artykułu – zarząd przygotowując uchwałę zarządu może zdecydować czy można będzie żądać przekazania określonych dokumentów od każdego samodzielnego członka zarządu.

Karol Szymański: Kwestia ta jest również zależna od rodzaju spółki.

Maciej Zaborowski: W przypadku dużych spółek, gdzie jest jasny podział zadań
i odpowiedzialności powstaje pytanie, po co kierować pytanie
do całego zarządu, skoro za tę konkretną kwestię odpowiada jeden konkretny członek zarządu.

Paweł Tymczyszyn: Odpowiedzialność zarządu w SA jest kolektywna,
więc bez względu na stanowisko/opinię pojedynczego członka zarządu (np. odpowiedzialnego za jakiś temat) decyduje większość. Czyli pojedynczo zapytana osoba i tak może zostać przegłosowana.

Karol Szymański: Powinny więc istnieć alternatywne modele zależne od charakteru spółki.

Filip Ostrowski: Faktycznie, podział kompetencji powinien zostać usystematyzowany.

Zapytanie skierowane do jednego tylko członka zarządu może być kłopotliwe, ale powstaje pytanie, czy brak możliwości zadania pytania pojedynczemu członkowi zarządu nie prowadzi do kuriozalnej sytuacji, w której nie możemy zadać pytania członkowi zarządu a możemy je zadać zwykłemu pracownikowi spółki.

Maciej Zaborowski: Czy chodzi tutaj głównie o przedstawienie projektów,
które już są w spółkach, a nie nowych?

Radosław Kwaśnicki: Chodzi także o kwestię sprawozdań.

Przyjmijmy, że na ten moment rekomendacja jest taka aby pozostały obydwie możliwości i spółki same decydowały,
ale wszelkie Państwa uwagi i wnioski w tej sprawie proszę przesyłać drogą elektroniczną do 20.02.br.

Radosław Kwaśnicki: Otwórzmy dyskusję nt. zaproponowanej zmiany art. 219⁴, paragraf 4. Do dyskusji zaproponowano kwestię podporządkowania RN w kontekście odpowiedzialności zarządu za system controlingu. Pytanie, czy osoba ta nie powinna być bardziej odpowiedzialna za zapewnianie zgodności niż za jej monitorowanie.

Filip Ostrowski: Statut spółki może przewidywać takie rozwiązanie.

Karol Szymański: Pytanie – jak rozumiemy funkcję „Specjalisty”?

Radosław Kwaśnicki: Rada nadzorcza zatrudnia i zwalnia specjalistów. Jeśli ich projekt/praca zostanie wykonana to również kończy
się współpraca.

Paweł Tymczyszyn: Może zamiast „Specjalisty” powinno to być stanowisko „Doradcy rady nadzorczej”?

Radosław Kwaśnicki: A może udałoby się połączyć te dwie funkcje…

Karol Szymański: Specjalista jest pracownikiem ale rada nadzorcza nie może
go usunąć, jeśli ten poinformuje o jakimś niepokojącym działaniu w spółce. Specjalista pracuje z Zarządem.
Nie ma on rozwiązywać problemów a tylko o nich informować.

Specjalista ma duże uprawnienia. Pod kontrolą rady nadzorczej jest tylko w rozumieniu kontroli pracowniczej.

Paweł Tymczyszyn: Może zatem użyć sformułowania „podmiot, który na zlecenie wynajmuje rada nadzorcza”?

To jest takie żonglowanie między „pracownikiem”,
a „zleceniobiorcą”nie będącym bezpośrednio pod władzą zarządu.

Filip Ostrowski: Proponuję aby Zespół konsultacyjny sprawdził i zaopiniował,
czy w ogóle jest zainteresowanie tym tematem.

Paweł Tymczyszyn: Jeżeli będzie to Specjalista zewnętrzny to będzie to funkcja zupełnie zewnętrzna, ale jeżeli Specjalistę potraktujemy
jako pracownika, to pojawia się konflikt interesów.

Mirosław Pawełczyk: Rada nadzorcza musi kogoś mieć, więc niech to będzie Doradca o zakresie kompetencji Doradcy compliance, np. niech rada uchwałą zadecyduje czy chce mieć taką osobę oraz jakie ta osoba będzie miała kompetencje. Rada nadzorcza powinna mieć jednak możliwość powołania kogoś takiego.

Paweł Tymczyszyn: Niech rada sama określa czy chce mieć Doradcę. Zarząd powinien Doradcę opłacać, ale ten winien podlegać wyłącznie Radzie i nie powinien być zatrudniany jako pracownik.

Radosław Kwaśnicki: To właściciel decyduje czy chce aby rada miała taki instrument
i za to też ponosi odpowiedzialność. Pozostawiam ten temat
do dyskusji Zespołowi konsultacyjnemu.

Radosław Kwaśnicki: Pojawił się postulat rozważenia dopuszczenia zmiany porządku obrad RN, jeśli na posiedzeniu jest kworum. Pytanie czy nie jako norma dyspozytywna.

Uważam, że RN jest organem stałym i nie może być tak,
że RN nie może czegoś przedyskutować, bo nie mogą się zebrać wszyscy członkowie. Może istnieć forma konsultacji telefonicznej/e-mailowej. Niedopuszczalne jest, że w razie czyjejś nieobecności cała spółka pozostaje z nierozwiązanym problemem. Ustawa mówi wyłącznie o tym, że nie można głosować zaocznie.

Karol Szymański: Umowa spółki musi zakładać możliwość uczestniczenia „telefonicznego” ale nie jest to jednak działanie standardowe. Należy usystematyzować możliwości odbywania posiedzeń
za pośrednictwem połączenia telefonicznego, ale również możliwość rozszerzenia porządku obrad „na odległość”.

Filip Ostrowski: Przez ustawodawcę preferowany powinien być model elastyczny, ale same spółki powinny mieć możliwość decydowania o tym.

Radosław Kwaśnicki: Art. 300^71a paragraf 6 pojawiła propozycja dodania, że oprócz zarządu obowiązek informacyjny wobec Doradcy ma także „każdy z członków zarządu z osobna”. Proponuję zastanowić
się nad tym i przenieść dalszą dyskusję na drogę e-mailową.

Jacek Nieścior: Jestem przeciwny dodaniu fragmentu o „osobnych członkach zarządu”.

Paweł Tymczyszyn: Uważam, że spółki same powinny o tym decydować.

Radosław Kwaśnicki: Dalszą dyskusję na ten temat przenoszę zatem na drogę elektroniczną.

Art. 483¹ paragraf 1 – pojawiło się pytanie o zasadność rozszerzenia kręgu podmiotów, wobec których powstaje odpowiedzialność. Proponuję zaczekać na propozycję brzmienia zapisu od projektodawcy.

Jacek Nieścior: Czy ten paragraf jest w ogóle potrzebny? Moim zdaniem nie.

ZAMKNIĘCIE POSIEDZENIA przez Przewodniczącego Radosława Kwaśnickiego.

KOMENTARZE DO PROJEKTU USTAWY

1. Komentarz do terminologii

„Propozycja rozważenia usunięcia lub doprecyzowania użytych w projekcie nieostrych pojęć, np. „odpowiednio wcześnie”, „wiedzę fachową”, „w obszarze operacyjnym, inwestycyjnym
i kadrowym”, „istotnie wpływające”, „sumiennego i rzetelnego””

– zwroty zaczerpnięte z innych ustaw, występujące w nich, powinny zostać, można rozważyć ich zmianę na inne

2. Komentarz do art. 1 ust. 2 o brzmieniu art. 18 §2

„Przedstawiono postulat wykreślenia 585 KSH – przepis uchylony. Do rozważenia,
co z osobami skazanymi, co do których nie nastąpiło zatarcie”

„Proponuje się rozszerzenie zakresu przestępstw określonych w KK i przyjęcie następującego brzmienia niniejszej jednostki redakcyjnej:

1) „§2. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXIX-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587m art. 5871, art. 5872, art. 590 i art. 591 ustawy”:

albo

2) „§2. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach art. 228-231 i rozdziałów XXIX-XXXVII Kodeksu karnego
oraz w art. 585, art. 587, art. 5871, art. 5872, art. 590 i art. 591 ustawy”

Jest to uzasadnione tym, że w praktyce znane są przypadki skazania, choćby na podstawie art. 228 KK, osób pełniących funkcje publiczne (np. dyrektor w ministerstwie), które najpierw przyjęły korzyść od przedstawicieli spółki w związku z pełnioną funkcją, a później trafiali
do rad nadzorczych tych spółek.”

– rozszerzenie katalogu przestępstw w przypadku rad nadzorczych i zarządu w spółkach Skarbu Państwa

– zapis może wzbudzić kontrowersje

– dla wszystkich stanowisk dodać art. 228-231

– należy uwzględnić stanowiska

– do ustawy o KRS dodać zapis o przedłożeniu oświadczenia o niekaralności – do rozważenia

3. Komentarz do art. 1 ust. 4 o dodaniu art. 208¹

„Proponuje się następujące brzmienie przepisu:

„Uchwały zarządu są protokołowane. Protokół powinien zawierać porządek obrad, nazwiska
i imiona obecnych członków zarządu, liczbę głosów oddanych na poszczególne uchwały
oraz uzasadnione przez członka zarządu zdania odrębne. Protokół podpisują obecni członkowie zarządu”

– twarde prawo, wpisanie żądania

– obecni!

4. Komentarz do art. 1 ust. 5 o dodaniu art. 211¹ oraz art. 211²

„Pod rozwagę postulat wyłączenia możliwości ustanowienia członka RN pełnomocnikiem, zwłaszcza pełnomocnikiem ogólnym – oczywiście analogiczne rozwiązania do wprowadzenia w pozostałych spółkach”

– konflikt interesu ze spółką i akcjonariuszami

5. Komentarz do art. 1 ust. 5 o dodaniu art. 211¹ §1

„Wprowadzenie tego przepisu w odniesieniu do Sp. z o.o. i PSA, analogicznie jak wobec S.A. może rodzić wątpliwości co do charakteru prawnego normy jako dyspozytywnej/bezwzględnie obowiązującej. Vide. Wątpliwości na gruncie art. 219 §2 KSH. Dodatkowo jako postulaty uregulowanie Sp. z o.o. i PSA przepisami przede wszystkim dyspozytywnymi.
Dla odzwierciedlenia ich odmienności od S.A.”

– zarząd ma informować radę nadzorczą } słuszna uwaga do komentarza

6. Komentarz do art. 1 ust. 5 o dodaniu art. 211¹ §1 ust. 2

„Co do kierunków rozwoju, niemieckie prawo przewiduje raporty co najmniej coroczne (plus aktualizacje). Informacje kwartalne wydają się być nieadekwatne”

– uwagi drogą mailową do 20.02

6. Komentarz do art. 1 ust. 5 §5

„Postulat rozważenia zlikwidowania instytucji komisji rewizyjnej jako martwej”

– likwidacja komisji rewizyjnej z powodu martwości przepisu

7. Komentarz do art. 1 ust. 5 §5 o dodaniu art. 211² §1 ust. 4

„Tu postulat rozróżnienia interesu spółki i ewentualnego pokrzywdzenia udziałowców mniejszościowych”

– pozostawić w tym brzmieniu

– rozważyć kwestię pokrzywdzenia

8. Art. 215 ust. 2

– Kompetencje komitetu nie uchybiają kompetencjom Rady Nadzorczej

9. Komentarz do art. 219³ §2

„Do dyskusji czy mamy na myśli także każdego poszczególnego członka zarządu”

– doprecyzować, aby nie wymagać uchwały

– dotyczy podziału kompetencji w dużych spółkach

– zostawić dostęp Rady Nadzorczej, aby w uzasadnionych przypadkach mogła żądać
od zarządu

– całość pozostaje do dyskusji z Zespołem Prof. Piotra Piniora

10. Komentarz do art. 219³ §6

„Dla podkreślenia, że nie może również w sposób pośredni”

– w ŻADEN sposób

11. Komentarz do art. 219⁴ §2

„Proponowane brzmienie:

„§2. Na żądanie specjalisty rady nadzorczej do spraw zgodności zarząd, prokurent, pracownik spółki lub osoba zatrudniona w spółce na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze, ma obowiązek sporządzić lub przekazać wszelkie informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia””

– Może doradca RN? Nie specjalista?

– Doradca RN to element obcy, zarząd nie może go zwolnić, gdy sygnalizuje RN

– wątpliwości:

– doradca będzie pomijany przez Zarząd i RN

– doradca jest pracownikiem RN

– daleko idące uprawnienia

– podlega RN i Zarządowi

– zewnętrzny pracownik, ponieważ RN nie składa się z pracowników Spółki

– postać na kształt Dyrektora Audytu jak w innych instytucjach (kontroluje i jest kontrolowany)

– zespół konsultacyjny ma przyjrzeć się działaniom (controlling czy zapewnienie zgodności?)

– RN powinna wskazać, kogo potrzebuje i opłacać z własnego budżetu

– powyższe do dyskusji w zespole konsultacyjnym

12. Komentarz do art. 1 ust. 9 o zmianie art. 222

„Postulat rozważenia dopuszczenia zmiany porządku obrad RN – jeśli na posiedzeniu jest kworum. Pytanie czy nie jako norma dyspozytywna”

– postulat, aby nie traktować posiedzeń RN jako zgromadzenia

– za zgodą zmiana porządku obrad

– cele

– zgoda na zmianę porządku obrad

– porozumienie na odległość

13. Komentarz do art. 300^67b §1 ust. 4

„Prośba o stanowiska – czy przewidzieć interes pozostałych akcjonariuszy jako oddzielną przesłankę. Postulat żeby nie wyodrębniać.”

– bez zmian

14. Komentarz do art. 1 ust. 17 o dodaniu art. 300^71a §2

– do dalszej dyskusji kwestia dochowania tajemnicy przedsiębiorstwa

15. Komentarz do art. 1 ust. 17 o dodaniu art. 300^71a §3 ust. 3

„ Do rozważenia odrębny i niezależny budżet dla RN”

– do rozważenia

16. Komentarz do art. 1 ust. 17 o dodaniu art. 300^71a §6

„Zarząd oraz każdy z członków zarządu z osobna (specyfika danego badania może jasno powodować nałożenia określonych obowiązków nie na Zarząd jako organ, ale na poszczególne osoby”

– do rozważenia w trybie mailowym, Jacek Nieścior przeciwny dodaniu formuły: „każdemu
z osobna”

17. Komentarz do art. 1 ust 26 o zmianie art. 383 §1

„Uzupełnienie regulacji o: (i) wymóg zgody delegowanego członka RN, (ii) wymóg określenia jego wynagrodzenia w uchwale, (iii) kwestię zakazu konkurencji, (iv) kwestię udziału delegowanego członka RN w posiedzeniach RN”

– do rozważenia

18. Komentarz do art. 1 ust. 30 o zmianie art. 390 §3

„Pod rozwagę czy kwestii tego wynagrodzenia nie uregulować w ZasWynOsKierSpółkU”

– do rozważenia

19. Komentarz do art. 1 ust. 31 o dodaniu art. 390¹ §1

„Postulat zastrzeżenia, że delegacja nie oznacza przeniesienia kompetencji”

– kwestie pokryte

20. Komentarz do art. 1 ust. 34 o dodaniu art. 483¹ §1

„Pytanie o zasadność rozszerzenia kręgu podmiotów wobec których powstaje odpowiedzialność”

– propozycja, jak powinien brzmieć zapis

– czy zapis jest konieczny?

– odwołanie: art. 390, 483, 415 KC

– do rozważenia

21. Komentarz do art. 2

„W zakresie ustawy o ofercie – postulat skorelowania odpowiedzialności RN z uprawnieniami – np. w zakresie publikowania raportów bieżących”

– Autor uwagi proszony o stworzenie propozycji zapisu

Wszelkie uwagi należy nanieść na projekcie ustawy do 20.02.

Uwagi Dr. Kwaśnickiego (sporządzone przed spotkaniem 11.02.20)

Zgłoszona uwaga ogólna:

Zgłoszono propozycję rozważenia usunięcia lub doprecyzowania użytych w Projekcie pojęć nieostrych takich jak „wiedza fachowa”, „odpowiednio wcześniej”, „w obszarze operacyjnym, inwestycyjnym i kadrowym”, „istotnie wpływające”, czy „sumiennego
i rzetelnego”.

Postulat ten pozostaje co do zasady słuszny i warto starać się go wcielać w życie, lecz:

a. niektóre z tych pojęć „nieostrych” mają swoje ustalone znaczenie na bazie innych przepisów prawa (np. „wiedza fachowa” pojawia się w art. 84 ustawy o ofercie … oraz desygnat tego pojęcia jest ustalony w orzecznictwie i literaturze; zaś z wszelkiego rodzaju „istotnym wpływie” mamy do czynienia wielokrotnie na płaszczyźnie ustawy o rachunkowości,
co nie sprawia już problemów interpretacyjnych – nawiasem, w ustawie o rachunkowości obowiązek niepomijania różnych „istotności” zabezpieczony jest nawet sankcjami karnymi);

b. dążenie do tego celu nie może ograniczać efektywności projektowanych regulacji (np. sformułowanie odnoszące się do „obszaru operacyjnego, inwestycyjnego i kadrowego”
ma konotacje rachunkowo-biznesowe, co powinno czynić je zrozumiałym dla odbiorców Projektu, natomiast jego doprecyzowywanie poprzez odnoszenie się do określonych czynności może prowadzić do tego, że część ważnych aktywności nie uda się już teraz uchwycić
w ustawie lub z uwagi na rozwój procesów ekonomicznych prawo za chwile przestanie nadążać za rzeczywistością).

Zgłoszone uwagi szczegółowe:

1) art. 18 § 2

Przedstawiono postulat wykreślenia z wyliczenia zawarte w tym przepisie
art. 585 KSH – do rozważenia problem z osobami skazanymi, co do których nie nastąpiło zatarcie. Art. 585 KSH uchylono dopiero z dniem 13 lipca 2011 r. Z uwagi na tę okoliczność, sugerujemy pozostawienie odesłania do art. 585 KSH w komentowanym przepisie (aby uchronić się przed ewentualnym zarzutem, że „dla kogoś” wprowadzono modyfikacje do KSH – vide uwaga Macieja o „Lex Krauze”).

Propozycja przywrócenia art. 585 KSH odbiega raczej od zakresu przedmiotowego prac naszego Zespołu.

Sugestia Roberta dotycząca rozszerzenia katalogu zawartego w art. 18 § 2 KSH o przestępstwa stypizowane w rozdziałach od XXIX do XXXII Kodeksu karnego wymaga dyskusji. Należy na przykład ustalić, jaki jest związek pomiędzy skazaniem akurat za przestępstwo przeciwko wyborom albo referendom, a pełnieniem funkcji w spółce kapitałowej. Dodanie do wyliczenia przestępstw określonych w art. 228 – 231 KK wydaje się natomiast interesujące – co prawda również to dość luźno odnosi się do przedmiotu prac Zespołu, lecz może stanowić dobrze przyjęte powszechnie remedium na patologie przywołane w przykładzie przez Roberta.

Do rozważenia, czy w ramach art. 18 § 2 KSH nie uwzględnić również „specjalisty do spraw zgodności” (po ustaleniu terminologii).

2) art. 201¹ §3

Uwaga:

Do omówienia na spotkaniu czy nie jest to zbyt duży skrót („postanowienia dotyczące doradcy rady nadzorczej stosuje się odpowiednio”)

Komentarz:

Jeżeli w sp. z o.o. nie zostanie wprowadzona instytucja doradcy rady nadzorczej, można doprecyzować ten przepis poprzez wskazanie, iż np.: „Przy przeprowadzaniu postępowania kwalifikacyjnego rada nadzorcza może skorzystać z usług profesjonalnego doradcy, zaś do jego wyboru przez radę nadzorczą stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wyboru doradcy radu nadzorczej w spółce akcyjnej / ewentualnie / …. zaś do jego wyboru przez radę nadzorczą stosuje się odpowiednio przepisy art. 382².”

Uwaga:

Zamiast słów „z wsparcia” użyć sformułowania „z usług”

Komentarz:

Kwestia redakcyjna. Możemy wprowadzić zmianę.

3) art. 208¹ ostatnie zdanie

Uwaga:
zamiast zdania drugiego – „W protokole zaznacza się również zdania odrębne zgłoszone przez członka zarządu wraz z jego umotywowaniem.”; dodanie do zdania pierwszego in fine – „…oraz uzasadnione przez członka zarządu zdania odrębne.”

Komentarz:

Proponowana w uwadze redakcja sugeruje, że „nieumotywowane” zdania odrębne mogą być pomijane w protokole, co otwiera pokusę interpretacyjną (nawiasem: jakie oświadczenie jest umotywowane/uzasadnione, a jakie stanowi tylko wywód wyrażony obszerniejszym zdaniem, pozostaje bowiem ocenne).

Poza tym „zaznaczenie” określonej okoliczności w protokole to tradycyjna formuła języka prawnego dla odnotowywania w przedmiotowym dokumencie określonych okoliczności
– por. art. 209, art. 377, czy nawet art. 300⁵⁵.

Uwaga:
Dopisać, iż „protokół podpisują WSZYSCY obecni członkowie zarządu”.

Komentarz:

Wydaje się, że nie jest to konieczne, gdyż sens przepisu pozostaje klarowny. Analogiczne sformułowanie jest w art. 376 KSH (również w obecnie obowiązującym).

Co więcej, w ramach KSH sformułowanie „wszyscy” użyte przy członkach organów sugeruje odnoszenie się przepisu nie tyle do członków dokonujących/uczestniczących przy czynności, lecz właśnie wszystkich piastunów (także tych niepodejmujących/nieuczestniczących bezpośrednio w rozstrzyganiu sprawy) – por. np. 164 § 1 KSH, art. 208 § 5 KSH, art. 300¹² § 1 KSH itd. Zbitka językowa „wszyscy obecni” może więc być myląca.

4) art. 211¹ oraz art. 211²

Uwaga:

Pod rozwagę postulat wyłączenia możliwości ustanowienia członka RN pełnomocnikiem zwł. Pełnomocnikiem ogólnym – oczywiście analogiczne rozwiązania do wprowadzenia
w pozostałych spółkach.

Komentarz:

Wydaje się, że byłoby to rozwiązanie problematyczne systemowo. Abstrahuję od kwestii zasad reprezentacji (skoro członek RN ma być pełnomocnikiem ogólnym, wówczas to może
on prowadzi już de facto sprawy spółki), lecz kłopot rodzi się w obszarze zakazu łączenia stanowisk i odpowiedzialności takiego członka RN – jego mandat ma pochodzić bowiem
od Zarządu i to Zarząd weryfikowałby sposób realizowania umocowania przez tego członka RN, zaś członek RN globalnie nadzoruje Zarząd.

5) art. 211¹. § 1

Uwagi:

Wprowadzenie tego przepisu w odniesieniu do sp. z o.o. i PSA, analogicznie jak wobec S.A. może rodzić wątpliwości co do charakteru prawnego normy jako dyspozytywnej/ bezwzględnie obowiązującej. Vide. Wątpliwości na gruncie art. 219 para. 2 KSH.

Dodatkowo jako postulaty uregulowanie sp. z o.o. i PSA przepisami przede wszystkim dyspozytywnymi. Dla odzwierciedlenia ich odmienności od S.A.

Komentarz:

Propozycja przepisu została sformułowana w Projekcie jako przepis o charakterze ius cogens. Do rozważenia wprowadzenie tego mechanizmu w sp. z o.o. oraz PSA w charakterze
ius dispositivum na zasadzie „chyba że umowa spółki stanowi inaczej”.

Przepis statuuje dodatkowy obowiązek informacyjny spoczywający na zarządzie, którego beneficjentem jest rada nadzorcza – w konsekwencji nie dostrzegamy sprzeczności
z art. 219 § 2 KSH. Wszak otrzymywanie informacji przez radę nadzorczą to nie wydawanie przez nią wiążących poleceń zarządowi.

Uwaga:

Prawnoporównawczo można nawiązać do rozwiązań niemieckich. Para 90 Aktiengesetz różnicuje raporty sporządzane przez zarząd bez wezwania i na wezwanie a para
52 GmbH-Gesetz nie.

Komentarz:

Ideą było wprowadzenie obowiązku przygotowywania i przedstawiania przez zarząd określonych materiałów lub informacji radzie nadzorczej „bez wezwania”. Rada nadzorcza zawsze może bowiem powziąć uchwałę polecającą zarządowi przekazanie ww. danych.

6) art. 211¹. § 1 pkt 1

Uwaga:

Do rozważenia czy nie odnieść tego do pkt. 2 (planowane kierunki rozwoju).

Komentarz:

Pkt. 1 traktuje o sytuacji (bieżącej) spółki, zaś pkt. 2 odnosi się do przyszłości (kierunki rozwoju). Można połączyć oba przepisy, lecz zdaje się czytelniejszym pozostawienie
ich w odseparowaniu (co podkreśla dwa czasy jako punkty odniesienia przekazywanych informacji).

7) art. 211¹. § 1 pkt 2

Uwaga:

Co do kierunków rozwoju niemieckie prawo przewiduje raporty co najmniej coroczne (plus aktualizacje). Informacje kwartalne wydają się być nieadekwatne.

Komentarz:

Raportowanie roczne w istocie istnieje już obecnie oraz (jak pokazuje praktyka) nie jest wystarczające – do poszczególnych spraw zarząd odnosi się bowiem w sprawozdaniu rocznym publicznie dostępnym (elektronicznie) i składanym do KRS. Zamiarem Projektu było zaktywizowanie rady nadzorczej i stworzenie mechanizmu dla jej bieżącego reagowania. Częstotliwość może podlegać dyskusji (por. uwaga niżej).

8) art. 211¹. § 3 pkt 1

Uwaga:

Postulat zastąpienia słowa „regularnie” na „zgodnie z harmonogramem przyjmowanym uchwałą zarządu”.

Komentarz:

Uwaga nie do przyjęcia. Wówczas zarząd sam będzie stanowić o terminach przekazywania informacji, czyli … jak najrzadziej / nigdy.

W zakresie doprecyzowania regulacji do rozważenia zastąpienie terminu „regularnie” postanowieniem (alternatywnie i być może odmiennie w sp. z o.o./PSA oraz S.A.):

a. „… nie rzadziej niż raz na kwartał, chyba że rada nadzorcza postanowi inaczej…”;

b. „…. zgodnie z harmonogram przyjmowany przez radę nadzorczą…”.

9) art. 211¹. § 3 pkt 2

Uwaga:

Zasadnym jest rozważenie wprowadzenia konkretnych terminów, w zamian za użyte nieostre sformułowania „niezwłocznie” i „odpowiednio wcześnie”

Komentarz:

Do dyskusji, lecz zdaje się utrudnione określenie uniwersalnego terminu, z jednej strony nieparaliżującego zarządu spółki, z drugiej zaś dającego radzie gwarancję czasu na reakcję.

Przekazywanie określonych danych w terminie „niezwłocznie” jest standardem publicznych polityk informacyjnych (a więc nie wewnątrz spółkowego transferu wiadomości) emitentów występujących na rynku publicznym. Sformułowanie to rodziło z początku wątpliwości
co do adekwatności precyzji regulacyjnej, lecz z biegiem czasu zostało zaakceptowane.
Co ciekawe, wspomniany standard zaakceptowany został na poziomie europejskim
– por. art. 17 ust. 1 rozporządzenia Market Abuse Regulation.

10) art. 211¹. § 5

Uwaga:

dodanie in fine: … lub gdy Rada Nadzorcza postanowi inaczej”.

Komentarz:

Sugestia do uwzględnienia z zastrzeżeniem, że „rada nadzorcza” powinna być pisana małymi literami.

11) art. 211¹. § 5

Uwaga:

Postulat rozważenia zlikwidowania instytucji komisji rewizyjnej jako martwej.

Komentarz:

Wydaje się, że taka systemowa zmiana wykracza poza zakres przedmiotowy prac Zespołu. Sugestia do przekazania raczej Zespołowi holistycznemu.

Póki komisje rewizyjne występują w KSH, sugerujemy przyjęcie tego przepisu zgodnie
z propozycją zawartą w Projekcie.

12) art. 211². § 1

Uwagi:

Do rozważenia czy nie powinno to być jakoś kwalifikowane.

Czy powinno to dotyczyć każdej transakcji? Może zastosować jakieś ograniczenie? Obawa,
czy w przypadku dużych podmiotów takich jak np. PZU nie spowoduje to znacznych komplikacji.

Komentarz:

Transakcje z podmiotami powiązanymi są najczęściej przestrzenią abuzywną,
stąd informowanie rady nadzorczej o nich zdaje się być zasadne. Trzeba zwrócić uwagę, że mowa o obowiązku informacyjnym powszechnym dla takich transakcji (w celu budowania świadomości rady nadzorczej oraz stworzenia bazy dla jej ewentualnej reakcji),
zaś rada nadzorcza ma obligatoryjnie rozpatrywać transakcje z podmiotami powiązanymi dopiero od pewnego progu wartości (por. § 3).

Do rozważenia dwa rozwiązania liberalizujące:

a. nadanie tej regulacji charakteru ius dispositivum w sp. z o.o. oraz PSA;

b. wprowadzenie w § 4 omawianego artykułu, iż informacje, o których mowa w § 1 i § 2 są przekazywane radzie nadzorczej zbiorczo raz na kwartał.

Zwracamy uwagę na fakt, iż pewną bazą regulacyjną w tym zakresie były obowiązujące
od 30 listopada 2019 r. przepisy art. 90h i nast. Ustawy o ofercie…

13) art. 211². § 1 pkt 4

Uwaga:

Tu postulat rozróżnienia interesu spółki i ewentualnego pokrzywdzenia udziałowców mniejszościowych.

Komentarz:

Raczej brak potrzeby dalszych modyfikacji. Propozycja zawarta w Projekcie jest zgodna systemowo z art. 90i ust. 3 zd. 2 Ustawy o ofercie…

14) art. 219². § 6

Uwaga:

Należy rozumieć, że w tym przypadku i w tych okolicznościach świadomie bierze się pod uwagę wyłącznie osobisty udział biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej, co oznacza,
że nie bierze się pod uwagę możliwości wykorzystania środków komunikacji elektronicznej.

Komentarz:

Użyte w tym przepisie Projektu pojęcie „osobiście” oznaczać ma bezpośredni i indywidualny udział w posiedzeniu rady nadzorczej – tj. nie przez przedstawiciela.

Projekt zgodny jest systemowo z przepisami wskazującymi na alternatywę działania „(ani) osobiście, (ani) przez pełnomocnika”.

15) art. 219¹

Uwaga:

Postulat doprecyzowania, możliwości realizowania przez RN zadań powierzonych Komitetowi – przynajmniej w razie bierności Komitetu.

Komentarz:

Stwierdzenie, iż komitety mają charakter wewnętrzny i wspomagający prace rady jest wystarczające dla potwierdzenia, iż – gdy zajdzie taka potrzeba – rada ma możliwość realizowania kompetencji niezależnie od tego czy zostały one przekazane do analizy komitetowi. Poza tym, RN ponosi swoistą odpowiedzialność za właściwy dobór członków
do komitetu oraz jego efektywność. W Projekcie zawarto bowiem postanowienie,
iż „Skorzystanie przez radę nadzorczą z uprawnień określonych w § 1 nie zwalnia jej
z odpowiedzialności za sprawowanie nadzoru w spółce” (por. § 6).

Skoro komitet jest nieefektywny trzeba go rozwiązać lub przeorganizować – jeśli cała rada musi działać w zakresie przekazanym „do pomocy” komitetowi, to podważa sens jego istnienia
w spółce.

16) art. 219¹. § 2 i § 4

Uwaga:

Do dyskusji czy nie jest to sprzeczne z pomocniczym/wewnętrznym charakterem.

Komentarz:

Przepis ten daje komitetowi uprawnienie do samodzielnego działania wewnętrznego w spółce (żądania informacji), co ma na celu zwiększenie efektywności oraz ułatwienie pracy komitetowi – tj. nie musi zwracać się do rady z wnioskiem o sformułowanie przez radę żądania przekazania komitetowi określonych danych. Naszym zdaniem nie narusza charakteru komitetu jako ciała doradczego.

17) art. 219¹. § 5

Uwaga:

Do rozważenia przeredagowanie paragrafu.

Komentarz:

Do rozważenia, prośba o konkretną propozycję.

18) art. 219²

Uwaga:

Do rozważenia forma pisemna z możliwością zwolnienia z tego obowiązku przez RN in gremio.

Komentarz:

Uwaga do przyjęcia.

19) art. 219³. § 1

Uwaga:

Jako zagadnienie do dyskusji indywidualny charakter nadzoru.

Komentarz:

Do dyskusji.

20) art. 219³. §2 i § 3

Uwaga:

Do dyskusji Czy mamy na myśli także każdego poszczególnego członka zarządu.

Komentarz:

Modelowo utrzymujemy żądanie informacji od zarządu z bierną reprezentacją każdego
z członków zarządu.

Uwagi:

Postulat wprowadzenia obowiązku poufności co do informacji dot. spółki i jej spółek zależnych i odpowiedzialności cywilnej i karnej w tym zakresie.

Do dyskusji kwestia uporządkowania i zróżnicowania kompetencji RN wobec poszczególnych osób oraz uprawnienia do występowania wprost wobec pracowników w ogóle. Jako osobne zagadnienie kwestia nakładania na pracowników obowiązków wytwarzania dokumentów.

Komentarz:

Tematy do dyskusji.

Jesteśmy za utrzymaniem szerokiego zbioru osób, które mają być zobowiązane dostarczyć radzie żdane materiały.

21) art. 219³. §5

Uwaga:

Pytanie czy RN może wskazać termin krótszy (niż „niezwłocznie” – przyp. własne)

DW: A co jeśli sporządzenie odpowiedzi wymaga więcej czasu? Nie jestem pewna czy RN jest zawsze właściwym gremium do ustalenia „prolongaty czasowej” – może jednak ten termin powinna wskazywać właściwa osoba, która ma informację? Choć ryzykujemy jednak,
że ktoś może podać termin np. za 5 lat. (Do dyskusji czy tą kompetencję pozostawić RN,
czy osobie posiadającej informację.)

Komentarz:

Termin „niezwłocznie”, lecz nie później niż w granicach 2 tygodni, wydaje się optymalny.
Rada nadzorcza, jako organ mający zapotrzebowanie na dane, może ustalać – jeśli nie jest
to sprzeczne z interesem spółki – dłuższe terminy (nie zaś krótsze – co jest ochroną zarządu) zważając na obciążenie pracy zarządu bieżącymi zadaniami.

Pozostawienie terminu do ustalenia zarządowi czy innemu podmiotowi zobowiązanemu dostarczyć materiały to za duże ryzyko sparaliżowania omawianej instytucji.

22) art. 219³. §6

Uwaga:
Dodanie sformułowania „w żaden sposób” dla podkreślenia, że nie może również w sposób pośredni.

Komentarz:

Jesteśmy przeciwni proponowanej zmianie, gdyż należy systemowo zadać sobie pytanie
– czy tam, gdzie przepis nie stanowi „w żaden sposób” możliwe jest czynienie czegoś,
w którejś z formuł (alternatywnie: bezpośrednio albo pośrednio)?

23) art. 219⁴. §2 – 3 i § 5

Uwaga:

Proponowane brzmienie:

§ 2. Na żądanie specjalisty rady nadzorczej do spraw zgodności zarząd, prokurent, pracownik spółki lub osoba zatrudniona w spółce na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze, ma obowiązek sporządzić lub przekazać wszelkie informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia.

Komentarz:

Kwestia Compliance Officera wzbudziła duże emocje i pozostaje generalnie otwarta
do dyskusji o fundamentach (zakresie kompetencji i zadaniach).

Compliance Officer w Projekcie nazywa się „specjalistą do spraw zgodności” (bez wtrącenia „rady nadzorczej”) oraz pierwotne brzmienie jednostki redakcyjnej systemowo zgodne było
z formułą opisującą kompetencje rady nadzorczej.

Pozostawiając terminologię pierwotną, możliwa modyfikacja brzmienia przepisu.

Uwaga:

Zasadnym jest dodanie kolejnej jednostki redakcyjnej w brzmieniu:

Na żądanie specjalisty rady nadzorczej do spraw zgodności zarząd podmiotu kontrolowanego, a także prokurent, pracownik lub osoba zatrudniona w takim podmiocie na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze, ma obowiązek sporządzić lub przekazać wszelkie informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia.

Należy dokonać przeglądu projektu pod kątem dostępu specjalisty rady nadzorczej
ds. zgodności zatrudnionego przez spółkę dominującą do danych dotyczących spółek kontrolowanych albo/i powiązanych. Chodzi o to, czy dane te mają dotyczyć tylko spółek powiązanych, czy kontrolowanych, czy wreszcie kontrolowanych i powiązanych.

Komentarz:

Sugestia zasadna.

Uwaga:

Proponuje się dodanie kolejnych jednostek redakcyjnych w brzmieniu:

– Specjalista rady nadzorczej do spraw zgodności nie może zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako specjalista do spraw zgodności, wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej w podobnym charakterze (brak konfliktu interesów).

– Specjalista rady nadzorczej do spraw zgodności przed zatrudnieniem ma obowiązek przedłożyć zaświadczenie o niekaralności, a także oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Komentarz:

Proponujemy zrównać w opisywanym zakresie sytuację specjalisty do spraw zgodności
z sytuacją członka rady nadzorczej delegowanego do indywidualnego stałego wykonywania czynności nadzorczych.

24) art. 219⁴. § 4

Uwaga:

Do dyskusji kwestia podporządkowania RN w kontekście odpowiedzialności zarządu za system controlingu. Pytanie czy osoba ta nie powinna być bardziej odpowiedzialna za zapewnianie zgodności niż za jej monitorowanie.

Komentarz:

Do dyskusji zakres zadań oraz umiejscowienie wewnętrzne Compliance Officera jako nowej instytucji na płaszczyźnie KSH.

Osoba ta z założenia (wyrażonego w Projekcie) miała za zadanie wspierać radę nadzorczą
w wyprzedzającej kontroli i audycie wewnętrznym w obszarze zgodność (obrazowo: być swoistym „ambasadorem” do spraw ryzyka funkcjonującym na co dzień bliżej zarządu),
stąd do jej obowiązków należy monitorowanie zgodności. W ramach tej aktywności oczywiście możliwe jest formułowanie sugestii/postulatów i komunikowanie ich zarządowi lub radzie, która natomiast może formułować odpowiednie zalecenia do zarządu.

Podległość określona w projektowanym przepisie ma znaczenie bardziej organizacyjne niż funkcjonalne.

25) art. 222

Uwaga:
Postulat rozważenia dopuszczenia zmiany porządku obrad RN – jeśli na posiedzeniu
jest kworum. Pytanie czy nie jako norma dyspozytywna.

Komentarz:

Postulat wydaje się zasadny. Uwzględniając możliwość dopuszczenia
w umowie spółki/statucie procedowania przez radę nadzorczą w formułach dodatkowych (np. za pośrednictwem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość), przychylamy się do tego rozwiązania, jeśli przepis będzie miał charakter ius dispositivum na zasadzie analogicznej do dzisiejszego art. 222 § 4 KSH, tj. „… w przypadku gdy, umowa spółki tak stanowi”.

26) art. 300⁵⁸ § 5

Uwaga:

Proponuje się następujące brzmienie przepisu:

Uchwały organu są protokołowane. Protokół powinien zawierać nazwiska i imiona obecnych członków organu, treść podjętych uchwał i wynik głosowania a także uzasadnione przez członka organu zdania odrębne. Protokół podpisują obecni członkowie organu.

Komentarz:

Jak przy analogicznej propozycji w sp. z o.o. – uwaga wątpliwa funkcjonalnie.

27) art. 300⁶⁷ § 1¹

Uwagi:

Jako kwestia otwarta czy pozostawić reprezentację przez organ in gremio czy doprecyzować zasady reprezentacji spółki przez radę nadzorczą.

Postulat poprzestania na dotychczasowej praktyce – regulacji w uchwale RN.

Uwaga co do umiejscowienia regulacji art. 219, 300⁶⁹, 390

Postulat skonsolidowania regulacji dot. reprezentacji w jednym przepisie.

Do rozstrzygnięcia w których spółkach kapitałowych powinien funkcjonować doradca RN.

Komentarz:

Dotychczasowa praktyka reprezentacji spółki przez radę nadzorczą in gremio wydaje się być zasadna i adekwatna. Instytucja doradcy rady nadzorczej została dodana w PSA i S.A.
– do dyskusji, czy instytucja ta powinna zostać wprowadzona do sp. z o.o. (z uwagi na charakter tej spółki, uprawnienia indywidualne członków rady oraz inne przepisy systemowe).

28) art. 300^67b. § 1 pkt 4

Uwaga:

Prośba o Wasze stanowiska czy przewidzieć interes pozostałych akcjonariuszy jako oddzielną przesłankę.

DW: Postulat żeby nie wyodrębniać.

Komentarz:

Przychylamy się do niewyodrębniania interesu pozostałych akcjonariuszy.

Jak w odniesieniu do sp. z o.o. – propozycja zawarta w Projekcie jest zgodna systemowo
z art. 90i ust. 3 zd. 2 Ustawy o ofercie…

29) art. 300^71a. § 2

Uwaga:

dodanie obowiązku dochowania tajemnicy przedsiębiorstwa dla doradcy rady nadzorczej.

Komentarz:

Propozycja zdaje się bezprzedmiotowa w świetle przewidzianego w Projekcie § 7 omawianego artykułu – ten przepis jest nawet szerszy.

30) art. 300^71a. §3 pkt 3

Uwaga:

Do rozważenia odrębny i niezależny budżet dla RN.

Komentarz:

Propozycja zdaje się bezprzedmiotowa w świetle przewidzianego w Projekcie
§ 11 omawianego artykułu – ten przepis jest nawet szerszy.

31) art. 300^71a. §3 pkt 4

Uwaga:
Do rozważenia co takie sprawozdanie powinno minimalnie zawierać, np. okres podlegający badaniu, spostrzeżone nieprawidłowości wraz z wyraźnym wskazaniem jakie przepisy prawne zostały naruszone, rekomendacje na przyszłość związane z usprawnieniem działania spółki oraz jej organów etc.

Komentarz:
Postulat wydaje się pomijalny. Skoro bowiem rada ma określić przedmiot badania (por. § 3) oraz zawrzeć umowę z doradcą (por. § 5), to rada ma pełen wachlarz możliwości zagwarantowania, aby sprawozdanie doradcy zawierało właściwe (podług sytuacji) elementy.

32) art. 300^71a. §6

Uwaga:
Zarząd oraz każdy z członków zarządu z osobna (specyfika danego badania może jasno powodować nałożenia określonych obowiązków nie na Zarząd jako organ ale na poszczególne osoby.)

Komentarz:

Do rozważenia na dwóch płaszczyznach:

a. zarząd w niektórych spółkach (modelowo w S.A.) ma obowiązek in gremio prowadzić sprawy spółki. Z tego względu to zarząd (jako organ) wydaje się co do zasady właściwy
dla zapewnienia doradcy dostępu do określonych materiałów, nie zaś poszczególni członkowie zarządu;

b. nie ma przeszkód, żeby w przypadku wystąpienia takiej potrzeby, zarząd delegował
(w formie upoważnienia) spośród siebie jednego/kilku członków odpowiedzialnych
za współpracę z doradcą rady nadzorczej.

Innymi słowy, model zaproponowany w Projekcie nie jest sprzeczny systemowo z innymi rozwiązaniami, zaś – jak się zdaje – zapewnia konieczną efektywność operacyjną.

33) art. 300^71a. § 7 – § 9

Uwaga:

Chodzi bardziej o samą idee niż konkretny zapis. Skuteczne przeprowadzenie badania audytu śledczego często wymaga 100 % tajemnicy.

Komentarz:

Do dyskusji, gdyż w takim przypadku problemy jawią się co najmniej dwa:

a. sposób pozyskiwania danych przez doradcę rady nadzorczej;

b. zagwarantowanie wewnętrznej tajności – jak sprawić (także pod kątem prawa pracy) aby pracownicy spółki nie mogli o określonych sprawach informować osób reprezentujących pracodawcę (często członka zarządu).

Uwaga:

Można doszczegółowić co powinno takie upoważnienie zawierać (wraz z propozycją przepisu: Doradca rady nadzorczej działa w oparciu o pisemne upoważnienie podpisane w imieniu rady nadzorczej przez przewodniczącego rady nadzorczej spółki).

Komentarz:

Do dyskusji. W Projekcie przyjęto, iż doradca rady nadzorczej pozyskuje informacje
na podstawie upoważnienia zarządu (por. § 7), z uwagi na szeroką krytykę w piśmiennictwie postulatu de lege ferenda przyznania członkom rady nadzorczej możliwości kontaktowania się bezpośredniego np. z kontrahentami/bankami spółki w celu uzyskania wyjaśnień/informacji
o sprawach spółki. Z tej przyczyny, za wzorzec legislacyjny w Projekcie przyjęto zasady funkcjonowania biegłych rewidentów i firm audytorskich.

34) art. 300^71b. §4

Uwaga:

Analogiczne uwagi jak te dot. sp. z o.o.

Komentarz:

Odpowiedź analogiczna jak przy sp. z o.o.

35) art. 300⁷¹c

Uwaga:

Proponowana zmiana:

„Specjalista rady nadzorczej ds. zgodności”

Propozycja ma odróżnić specjalistę do spraw zgodności zatrudnionego przez zarząd,
którego może fakultatywnie zatrudnić, od specjalisty do spraw zgodności zatrudnionego
na wniosek rady nadzorczej i podległego tej radzie.

Komentarz:

Do uzgodnienia rola oraz pozycja systemowa specjalisty do spraw zgodności.
Z założenia Projektowego miał to być funkcjonujący w spółce Compliance Officer. Jeśli zarząd chce zatrudnić sobie dodatkowego pracownika/doradcę odpowiedzialnego za zgodność,
to niech tak uczyni na własne potrzeby. Zdaje się, że natura pracy Compliance Officera (ustalana wedle zakresu przedmiotowego prac Zespołu) sprawia, że dla jego efektywności powinien on pozostawać zależny od rady, nie od zarządu.

Pozostałe komentarze jak przy sp. z o.o.

36) art. 368¹ §3

Uwaga:

Zmiana „z wsparcia” na sformułowanie „z usług”.

Komentarz:

Kwestia techniczna – zgoda na wprowadzenie zmiany.

37) art. 376

Uwaga:

Proponuje się następujące brzmienie przepisu:

Uchwały zarządu są protokołowane. Protokół powinien zawierać porządek obrad, nazwiska
i imiona obecnych członków zarządu, liczbę głosów oddanych na poszczególne uchwały
oraz uzasadnione przez członka zarządu zdania odrębne. Protokół podpisują obecni członkowie zarządu.

Uwaga:

dodanie „WSZYSCY” obecni członkowie zarządu

Komentarz:

Komentarz jak w odniesieniu do art. 208¹ – sp. z o.o.

38) art. 382 § 3

Uwaga:

Proponuje się dodanie pkt 4:

4) sporządzanie oraz składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania za ubiegły rok obrotowy z działalności specjalisty rady nadzorczej do spraw zgodności.

Komentarz:

Informacje o działaniu specjalisty do spraw zgodności powinny być ujęte w sprawozdaniu rady
nadzorczej zgodnie z przewidzianym w Projekcie § 4 pkt 2 omawianego artykułu. Sugerowana zmiana nie jest więc potrzebna (tworzenie dodatkowego i oddzielnego sprawozdania w zakresie przywołanego zagadnienia nie wydaje się konieczne, zaś może powodować przytłaczającą ilość dokumentacji).

39) art. 382² § 5

Uwaga:

Trzeba przeredagować, bo źle teraz brzmi – zmiana zdania drugiego na „W braku odmiennej uchwały rady nadzorczej czynności wykonawcze związane z badaniem spoczywają
na przewodniczącym rady nadzorczej.”

Komentarz:

Zgoda na modyfikację.

40) art. 382² §9

Uwaga:

Brak uzasadnienia dla odmiennej regulacji niż zaproponowanej w art. 300^71a – to RN powinna wyłącznie decydować czy przedstawi wnioski z badania zarządowi.

Komentarz:

Do dyskusji.

Przedłożenie sprawozdania z badania bezpośrednio zarządowi ma swój wzór legislacyjny
w art. 86 ust. 2 ustawy o ofercie … oraz art. 131 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorcze publicznym.

41) art. 382³ § 2

Uwagi dotyczące specjalisty do spraw zgodności.

Komentarze jak przy analogicznych sugestiach odnoszących się do sp. z o.o. oraz PSA.

42) art. 383. § 1 i §2

Uwaga:

Uzupełnienie regulacji o: (i) wymóg zgody delegowanego członka RN, (ii) wymóg określenia jego wynagrodzenia w uchwale, (iii) kwestię zakazu konkurencji, (iv) kwestię udziału delegowanego członka RN w posiedzeniach RN.

Komentarz:

Do dyskusji.

43) art. 390. § 3

Uwaga:

Pod rozwagę czy kwestii tego wynagrodzenia nie uregulować w ZasWynOsKierSpółkU

Komentarz:

Do dyskusji.

44) art. 390¹. § 1

Uwaga:

Postulat zastrzeżenia, że delegacja nie oznacza przeniesienia kompetencji.

Komentarz:

Wynika z charakteru tych funkcji oraz wprost z zawartego w Projekcie § 6 omawianego artykułu, który stwierdza: „Skorzystanie przez radę nadzorczą z uprawnień określonych w § 1 nie zwalnia jej z odpowiedzialności za sprawowanie nadzoru w spółce” – skoro pozostaje odpowiedzialna to nie mogła przenieść kompetencji.

45) art. 483¹. § 1 i § 2

Uwagi:

Pytanie o zasadność rozszerzenia kręgu podmiotów wobec których powstaje odpowiedzialność

Należy doprecyzować komu szkody – przy regulacji obejmującej także
podmioty powiązane / kontrolowane – może to mieć istotne znaczenie na gruncie odpowiedzialności karnej

Jaka jest różnica względem zatajenia z § 1?

Komentarz:

Do dyskusji istota projektowanej regulacji.

46) art. 587¹. § 1 i § 2

Uwaga:

Do przedyskutowania czy to nie błędne odesłanie (art. 219³)

Komentarz:

Art. 219³ jest analogiczny do art. 300⁷¹ i 382¹ – odesłanie jest właściwe, przy czym można rozważyć doprecyzowanie, iż odnosi się ono do art. 219³ § 2 – 6.

47) art. 90k ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. – o ofercie

Uwaga:

W zakresie ustawy o ofercie – postulat skorelowania odpowiedzialności RN z uprawnieniami – np. w zakresie publikowania raportów bieżących.

Komentarz:

Do dyskusji z uwagi na zagadnienie zgodności systemowej oraz z prawem europejskim. Jednym z rozwiązań byłoby wprowadzenie uprawnienia rady nadzorczej do nakazania zarządowi dokonanie publikacji określonej informacji w ramach publikatora ESPI (pojawia
się jednak problem „wiążących poleceń”).

17 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW PRAWA KONCERNOWEGO

W dniu 17 lutego 2020 roku w Ministerstwie Aktywów Państwowych w Warszawie odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego, działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Skład osobowy uczestników posiedzenia:

1. Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa
2. Prof. Dr Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego
   ds. prawa koncernowego
3. Dr Radosław L. Kwaśnicki
4. Jakub Modrzejewski
5. Karol Szymański
6. Joanna Czekaj
7. Łukasz Hołubowski
8. Dr Paweł Błaszczyk
9. Dr Rafał Kos
10. Janusz Szurski
11. Jakub Lechowicz – w zastępstwie za Mateusza Bergera
12. Filip Ostrowski
13. Izabela Wojtyczka

Porządek posiedzenia:

1. Otwarcie posiedzenia przez Przewodniczącego prof. Andrzeja Szumańskiego;

2. Wypowiedź Sekretarz Stanu i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa Janusza Kowalskiego nt. założeń
i działania Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego oraz Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego;

3. Przedstawienie porządku obrad przez Przewodniczącego Andrzeja Szumańskiego;

4. Dyskusja;

5. Wnioski;

6. Zamknięcie posiedzenia przez Przewodniczącego Andrzeja Szumańskiego.

Przedstawienie członków Zespołu:

Filip Ostrowski – Dyrektor Biura do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego. Będziemy zapewniali Państwu bieżącą opiekę i wsparcie. Pracował w PGiE;

Izabela Wojtyczka – Z-ca Dyrektora Biura do spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego

Jakub Lechowicz – Dyrektor Biura Prawnego Agencji Rozwoju Przemysłu. Mam w portfelu ponad 100 spółek.

Łukasz Hołubowski – Dyr. Departamentu nadzoru Właścicielskiego, obecnie nadzoruję kluczowe spółki Skarbu państwie. Wcześniej byłem związany z grupą PKN Orlen.

Joanna Czekaj – adwokat. Szef Działu Obsługi Spółek przy Kancelarii. Wieloletnia styczność z grupami kapitałowymi w tym z grupami z udziałem Skarbu Państwa.

Janusz Szurski – Dyrektor Biura Prawnego PKN ORLEN.

Jakub Modrzejewski – Dyrektor Biura Grupy Kapitałowej Orlen, Nadzór Właścicielski
nad wszystkimi spółkami z grupy kapitałowej (62 spółki zależne). Pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Giełdy Papierów Własnościowych.

Karol Szymański – współpracownik w kancelarii, członek wielu rad nadzorczych, zarządzał międzynarodowym holdingiem, przedstawiciel praktyki.

Rafał Kos – adwokat, W-ce Przewodniczący rady nadzorczej, Doradca Prezydenta w kwestii regulacji gospodarczych

Paweł Błaszczyk – adwokat z 10-letnim stażem zawodowym. Doświadczenie zawodowe
z grupami spółek Grupa Boryszew Index Metal oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

Radosław L. Kwaśnicki – radca prawny, 20-letnie doświadczenie. Zajmował się prawem holdingowym od strony akademickiej i praktycznej.

___________________________________________________________________________

Andrzej Szumański:

Najpierw przedstawimy stan prawny dot. prawa holdingowego i orzecznictwa w Polsce
oraz zakres regulacji – odpowiedzmy sobie na pytanie czy w regulacji prawa holdingowego
w naszym Zespole ograniczymy się wyłącznie do materii prawa prywatnego, czy chcemy iść w kierunku prawa publicznego, np. podatkowego.

Jakub Modrzejewski:

Jeżeli zmierzalibyśmy również w kierunku podatkowym to jest to rzeczywiście grząski i ciężki temat.

Andrzej Szumański:

Musimy przesądzić czy tego chcemy czy nie, bo to zmieni całą optykę. Jeżeli pójdziemy
w kierunku prawa prywatnego to sprowadzi się to do zmiany ustawy KSH, ustawy o KRS
i niektórych innych ustaw. Inna kwestia, czy ograniczamy się do tego co mamy w Polsce
w praktyce – czyli holdingów praktycznych, czy wchodzimy w holding umowne. Prawo niemieckie koncernowe reguluje dokładnie holding umowne. My mamy konstytucje wielkich grup kapitałowych ale to nie jest klasyczna umowa holdingowa w rozumieniu prawa niemieckiego. Praktyka idzie w kierunku holdingów prywatnych. Czy idziemy w kierunku pełnych regulacji, wielkiej ustawy o prawie holdingowym czy regulacji szczątkowej.
Uważam, że powinniśmy się kierować naszą praktyką czyli nie przenosić pewnych wzorców akademickich. Prawo jest sztuką użytkową, więc stwórzmy coś co będzie faktycznie przydatne dla biznesu.

Obecny stan prawny wygląda następująco:

Mamy art. 7 KSH, regulujący pewne element holdingów umownych. Jest on praktycznie martwy, chyba do uchylenia.

Mamy bardzo dużo przepisów o stosunku dominacji i zależności – jest to materia KSH. Ostatnio nastąpiła gruntowna nowelizacja ustawy o ofercie publicznej, dodano nowy Rozdział 4B, art. 90 H do 90 L, transakcje z podmiotami powiązanymi.

Stan legislacji: w 2010 roku pojawiły się 2 projekty regulacji prawa holdingowego.
Projekt przygotowany przez ówczesne Ministerstwo Gospodarki oraz projekt przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego działającą przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Projekt Ministerstwa Gospodarki szedł w kierunku regulacji prawa holdingowego na wzór Niemiec. Drugi, przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego szedł w kierunku regulowania tych kwestii, które są niezbędne. Z tych dwóch projektów do prac legislacyjnych przeszła wersja Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, jednak veto ówczesnego Ministerstwa Skarbu Państwa spowodowało, że projekt poszedł został zamrożony. Mamy dwie wersje tego projektu, pierwszą, dalej idącą, która weszła
w problematykę regulacji wiążących poleceń spółki dominującej względem spółki zależnej i ew. odmowy wykonania tych wiążących poleceń oraz odszkodowania spółki dominującej
za szkodę wyrządzoną spółce zależnej. Wersja mniejsza – regulująca m.in. jak pojęcia “grupy spółek”, “interesu grupy spółek” i uregulowała kwestie odpowiedzialności członka Zarządu spółki zależnej, który stosując się do wiążących poleceń spółki dominującej wyrządza krzywdę szkodę swojej spółce ale robi to w interesie grupy. Drugi uregulowany w tym projekcie problem to kwestia dostępu do informacji spółki dominującej przez spółkę zależną. Nie ma tego problemu gdy spółki zależne są spółkami z o.o. (wynika z KSH – Prawo wspólnika
do informacji) ale w spółce akcyjnej pojawia się problem (jest art. 428, 429 – Wąski dostęp
do informacji) –spółka dominująca ma zarządzać grupą, pisze skonsolidowane sprawozdania finansowe, a nie ma mechanizmu dostępu do informacji o spółce. W regulacjach pojawia się też problem ochrony “wolnych akcjonariuszy” – chodzi o drobnych wspólników spółki zależnej, czyli jeśli spółka dominująca traktuje instrumentalnie spółkę zależną. Na świecie różnie próbuje się rozwiązać ten problem.

Ponadto 28.03.2019 r. został przedstawiony i upubliczniony raport CBA, w którym powiedziano, że w ocenie Biura: w Polsce nie istnieją podstawy prawne umożliwiające radzie nadzorczej spółki dominującej właściwe sprawowanie stałego nadzoru nad wspólną działalnością spółek kapitałowych. CBA rekomenduje wprowadzenie zmian w prawie,
tj. wprowadzenia prawa holdingowego.

Ministerstwo Sprawiedliwości zleciło Instytutowi Wymiaru Sprawiedliwości przygotowanie raportu o stanie orzecznictwa w zakresie prawa holdingowego od 2010 roku do chwili obecnej (2019). Dotyczyło to orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych; w Polsce
nie pojawiła się żadna sprawa dot. odpowiedzialności spółki dominującej za zobowiązania spółki zależnej.

Dawne Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii (obecnie Ministerstwo Rozwoju) 17.12.2018 r. przygotowało projekt ustawy o szczególnej odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu dominującego. Była to ustawa szczególna (nie nastąpiła zmiana KSH).

Zastanówmy się zatem co chcemy regulować.

Prośba do członków Zespołu o przedstawienie, ze swojego doświadczenia, jakie zagadnienia mają być regulowane. Czy wchodzić w materię prawa publicznego, podatkowe grupy kapitałowe. Jeśli nie to robimy de facto nowelizację KSH i ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Jeśli wchodzimy w kwestię prawa publicznego to konieczna będzie pewnie nowa ustawa. Jest też kwestia taktyki. Jeżeli weszlibyśmy w odpowiedzialność przebijającą będziemy mieli wielu wrogów w środowisku akademickim. Weryfikujmy te kwestie
z możliwościami przeprowadzenia. Twórzmy sojuszników a nie wrogów. Jeśli kwestia jest dyskusyjna to bardzo poważnie zastanówmy się czy już jesteśmy gotowi do takich zmian
i są one konieczne, czy wrócić do tematu później.

Jakie problemy należy zdaniem Państwa uregulować?

Radosław Kwaśnicki:

Chcąc zakończyć nasze prace sukcesem zrezygnowałbym z prawa publicznego, a został przy prawie prywatnym i to nie w wersji niemieckiej, tj. nie w wersji, która była brana pod uwagę w 2010 roku w Ministerstwie Gospodarki ale przy wersji., którą firmowało Ministerstwo Sprawiedliwości.

Jakub Modrzejewski:

Jestem zwolennikiem każdej regulacji, która będzie regulacją oszczędną niż kompleksową,
aby uniknąć sporów. Przy kompleksowej regulacji ryzyko sporów i wytykania błędów
jest znaczące. Regulacja punktowa, a nie kompleksowa. Np. kwestia prawa podatkowego
i in. Można analizować w późniejszym czasie. My jako członkowie Zespołu też nie jesteśmy specjalistami od kwestii podatkowych. Z mojej perspektywy kwestie wiążących poleceń
są bardzo istotne. Kwestia przesunięcia nieruchomości pomiędzy spółkami. Tak aby nasze ustalenia nie były kontrowersyjne i łatwiej było je przeprowadzić, regulacje te powinny
być skierowane do spółek, w których mamy zdecydowaną większość; nie mówię już o kontroli efektywnej ustawowo ale tam gdzie mamy 90% wzwyż.

Nie wiem czy jesteśmy w stanie dać jakąś jedną wspólną definicję – mamy dużo definicji podmiotów zależnych… jest ustawa o ofercie, ustawa o ochronie.

Przepływ informacji, również na spółki pośrednio-zależne, również na szczeblu operacyjnym, np. wychodzenie z ofertą do klienta jako jedna grupa.

Wymiana informacji o kontrahentach. Np. Jeśli ktoś podpisuje umowę ze spółką, która jest
z koncernu, to musi liczyć się z tym, że te informacje są przekazywane wewnątrz grupy. Powinny być ogólne przepisy pozwalające na tę wymianę.

375 prim z KSH – sugeruje modyfikacje wiążących poleceń i uregulowanie adekwatnego przepisu do sp. z o.o.

Squeeze out w spółce z o.o.

Wiążące polecenia – bardziej doktryna Rosenbluma, abyśmy nie spowodowali sytuacji,
w której bardzo boimy się korzystać z wiążących poleceń, żeby to nie było sztuczne.
Widzę to w ten sposób, że wierzyciele spółki mogą dochodzić roszczeń od spółki dominującej w sytuacji, kiedy ta spółka nie jest już w stanie pokryć swoich zobowiązań, to wierzyciele mogą się zwrócić do spółki dominującej ale jeżeli udowodnią, że wydane wiążące polecenie było na szkodę spółki, a spółka zależna nie otrzymała w związku z tym żadnego ekwiwalentu.

Janusz Szurski:

Jestem zwolennikiem tego, aby do tej podatkowej grupy kapitałowej w którymś momencie podejść i spróbować ukształtować to tak, abyśmy stali się bardziej konkurencyjni.

Andrzej Szumański:

Możemy stworzyć przepisy prawa materialnego pod przepisy prawa podatkowego.

Jaki ma być zakres przedmiotowy prawa holdingowego. Oczywiście mówimy o stosunku dominacji zależności, tych definicji jest bardzo dużo, ale wiemy, że mogą spółki, w której spółka dominująca posiada kapitał 100%, później posiada kapitał większościowy,
później więcej niż 20% i następnie mówi się o spółkach stowarzyszonych. Nie doszła do skutku dyrektywa UE o spółkach jednoosobowych, gdzie na spółki 1-osobowe zależne patrzy się zupełnie instrumentalnie, które praktycznie są jak zakłady.

Prośba o dostarczenie projektu o spółkach jednoosobowych członkom Zespołu, bo mamy
tam pewną wizję tego, że inaczej patrzy się na spółki 1-osobowe zależne, a inaczej na te gdzie
jest kapitał większościowy. W spółkach 1-osobowych nie ma problemu z drobnymi akcjonariuszami.

Paweł Błaszczyk:

Zgadzam się z przedmówcami. Regulacja stosunkowo wąska. Nawiązałbym do projektu Komisji Kodyfikacyjnej sprzed około 10 lat. Jestem przeciwnikiem (przynajmniej na dzień dzisiejszy) wplatania w ten projekt regulacji publiczno-prawnych. Ze względu na liczbę członków Zespołu oraz ograniczony długością kadencji Sejmu czas, aby mieć możliwość wprowadzenia przepisów i weryfikacji jak one funkcjonują, jestem zwolennikiem regulacji stosunkowo wąskiej, punktowej. Skupmy się na pojęciu „interesu grupy spółek” i jakby obudujmy możliwość realizacji grupy spółek różnymi instrumentami prawnymi. Nie wymagają to odrębnej ustawy ani bardzo rozbudowanego aktu prawnego – bo utkniemy w dyskusjach,
a nie wiele zyskamy. Zgadzam się z Przewodniczącym, że szukamy zwolenników,
a nie wrogów. Zdecydowanie zatem materia prawa prywatnego. Być może w kolejnym etapie prac poruszymy inne kwestie. Zabezpieczenie wrażliwych interesów grupy spółek i możliwości
ich realizowania jest w moim odczuciu kwestią kluczową. Punktem wyjścia może być dla nas materia, która została zawarta w projekcie z chyba 2009 roku.

Joanna Czekaj:

Zgadzam się z przedmówcą. W kontekście interesu grupy widzę jeszcze jeden problem
– jest dużo grup kapitałowych, szczególnie z udziałem Skarbu Państwa, w których
są Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Z praktyki wiem, że często grupy kapitałowe próbują działać i próbują wymusić na spółkach portfelowych przekazywanie informacji. To jest trudny temat, tak naprawdę to nie jest w 100% materia prawa prywatnego,
ale jest to do zaadresowania.

Do podatków też musimy kiedyś dojść, chociaż nie w pierwszym żucie.

Potrzebne nam są uregulowania dotyczące przepływu informacji w grupie i wydawanie wiążących poleceń.

Art. 7 KSH nie jest nam potrzebny – nie przyjął się.

Na razie zacznijmy od małego spektrum, chociaż jest dużo problemów szerszych.

Jeden z kolejnych problemów dotyczy spółek SP i pracowników mających akcje,
którzy są dosyć problematyczni w kwestii żądania informacji, zaskarżaniu uchwał itp.
To są poboczne wątki, które jednak również dobrze będzie rozważyć.

Paweł Błaszczyk:

Skoncentrujmy się na holdingach faktycznych, a nie umownych.

Andrzej Szumański:

Musimy się ustosunkować do kwestii czy robimy ogólne prawo holdingowe, czy wchodzimy w szczególną regulację spółek z udziałem SP.

(Wszyscy: ogólne)

Radosław Kwaśnicki:

Nie znam szczegółowo raportu CBA, ale jest jeszcze jeden przydatny dokument (z 2014 lub 2015 roku) – raport NIK odnośnie do braku istnienia w grupie PKP instrumentów umożliwiające koordynowanie wspólnych działań (a więc zarządzanie holdingowe).

Chciałbym zasygnalizować jeszcze jedną kwestię – czy nasze prawo nie mogłoby też działać w pewnym aspekcie supranacjonalnie? Czy (i w jakim zakresie) nasze spółki będą mogły wydawać polecenia spółkom zależnym i ingerować w kwestie personalne spółki z siedzibą za granicą. Nie chcę przesądzać, ale sygnalizuję temat.

Jakub Modrzejewski:

Z praktycznego punktu widzenia – w Orlenie nie jest tak, że nie zarządzamy efektywnie.
Na podstawie doktryny, która była podstawą projektu Komisji Kodyfikacyjnej, stworzono konstytucję grupy, umowę o współpracy, w której mamy właśnie interes grupy zaadresowanej i w każdym statucie spółki zależnej (poza paroma wyjątkami) mamy wpisane, że „interesem spółki jest interes grupy kapitałowej”. Członek zarządu takiej spółki (mamy oczywiście instrumenty konsultacyjne) zwraca się w pewnych kwestiach do spółki-matki z pytaniem,
czy dany projekt wpisuje się w strategię grupy kapitałowej czy nie. W praktyce to działa.
W mojej ocenie daje to komfort podejmowania decyzji.

Andrzej Szumański:

Uwaga metodologiczna: można powiedzieć, że konstytucje grup spółek największych polskich gigantów to jest, można powiedzieć, soft low. Może skorzystajmy z tych doświadczeń.
W praktyce międzynarodowej uskutecznia się wykorzystywanie funkcjonujących przepisów
do tworzenia regulacji prawnych.

Podsumowując, mamy: soft low, poglądy w raporcie, mamy nieprawidłowości opisane przez NIK i CBA oraz mamy pomysły UE w postaci dyrektywy o spółkach 1-osobowych.
Daje nam to duży materiał badawczy.

Chociaż działamy na potrzeby naszego kraju to warto przyjrzeć się regulacjom innych krajów z naszego regionu.

Ważne też jest Orzecznictwo Sądu Najwyższego – z niego możemy korzystać.

Rafał Kos:

Jest pewna grupa orzeczeń niepublikowanych a ważnych – np. profesora Zawady.

Adresując legislacyjnie propozycje zmian zróbmy to tak, aby nie zaszkodzić już toczącym się postępowaniom.

Andrzej Szumański:

Bardzo proszę aby każdy z państwa przed kolejnym posiedzeniem zastanowił się,
czy jego zdaniem potrzebna nam jest regulacja odpowiedzialności przemijającej? Jest to temat bardzo trudny ale musimy się z nią (intelektualnie) zmierzyć. Być może znowu będziemy regulować skutki a nie przyczyny.

Jakub Modrzejewski:

Jestem stanowczym zwolennikiem tego, aby uregulować wyłącznie odpowiedzialność
w zakresie wiążących poleceń. Inn regulacja może tylko zaszkodzić.

Janusz Kowalski:

Czyli mamy w Zespole zgodę co do tego, że idziemy w wąskie, konkretne regulacje prawa prywatnego.

Podsumowanie

W trakcie dyskusji poruszono następujące kwestie:

• odpowiedzialność przebijająca
• rezygnacja z prawa publicznego, nie prywatnego i rezygnacja z wersji niemieckiej, pozostanie przy wersji Ministerstwa Sprawiedliwości
• zbyt liberalne prawo holdingowe, banki mogą upadać jeśli będą zmajoryzowane przez zagranicę
• bardziej okrojona regulacja, punktowa, nie kompleksowa
• wiążące polecenia, np. kredyt przez spółkę matkę
• przepływ informacji (zespół ds. reformy obowiązków informacyjnych)
• 375 prim z KSH + uregulowanie przepisu dla spółki z o.o.
• squeeze out sp. z o.o. – sztuczne przechodzenie na spółkę akcyjną
• taka regulacja, która pozwoli na wymianę informacji
• wierzyciele spółki mogą żądać od spółki dominującej
• zakres przedmiotowy prawa holdingowego
• projekt o spółkach jednoosobowych
• wąska regulacja, nawiązanie do projektu z 2010 roku, nie wplatać publicznoprawnych
• rozpoznanie interesu grupy
  • przepływ informacji i wiążących poleceń
  • art. 7 KSH nie przyjął się
• holdingi faktyczne, nie umowne
• prawo ogólne, czy szczególne?
• Wiążące polecenia są niewykonalne w przypadkach inwestycyjnych
• Prawo supranacjonalne?
  • Działanie prawa za granicą, gdy siedziba firmy znajduje się za granicą
• Adresując sprawdzić, czy ustawodawstwo nie zaszkodzi aktualnym postępowaniom w tym zakresie
• Czy potrzebna regulacja odpowiedzialności przebijającej?
• Ustawa o szczególnej odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu dominującego
  • Domniemanie, że dominujący odpowiada za szkodę
    • Zasady odpowiedzialności podmiotu dominującego w przypadku nadużyć

• Konstytucje Orlen, PGNiG, PKP
• Soft law
• Nieprawidłowości NIK i CBA (diagnoza)
• Dyrektywa o spółkach jednoosobowych
• Sprawdzenie zagranicznej legislacji w tym zakresie
  • Regulacja czeska, słoweńska, niemiecka

20 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy prawa handlowego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW REFORMY PRAWA HANDLOWEGO

W dniu 20 lutego 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 26 marca br. na godzinę 10:30. Spotkanie odbędzie się w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• Dr hab. Piotr Pinior, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy prawa handlowego
• Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego
• Dr hab. Małgorzata Dumkiewicz, prof. UMCS
• Prof. dr hab. Piotr Niczyporuk
• Dr hab. Artur Nowacki
• Dr Jacek Dybiński
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Patrycja Wróbel (Ministerstwo Aktywów Państwowych)
• Agnieszka Nalazek
• Jacek Cieplak
• Agnieszka Zalewska

Po omówieniu zadań zespołu eksperckiego, jako przedmiot potencjalnych dalszych prac wskazano:

1. problematykę mandatu i kadencji,
2. uprawnienia akcjonariuszy mniejszościowych, w tym:
   1. harmonizację rozwiązań przyjętych w ramach spółek kapitałowych,
   2. problemy: (i) powoływania rewidenta ds. szczególnych,
      (ii) niespójności terminów na uzupełnienie porządku obrad
      oraz na złożenie akcji do depozytu, w niepublicznych spółkach akcyjnych,
   3. actio pro socio – praktyczne problemy z korzystaniem z instytucji
      – kwestie kosztów, zasadność utrzymywania wymogu rocznej bierności spółki, zasadność wprowadzenia rozwiązań opartych
      na angielskiej derivative action,
3. mechanizmy mające ułatwić wspólnikom udział w posiedzeniach organów właścicielskich;
4. możliwość wprowadzenia modelu monistycznego;
5. przepisy regulujące odpowiedzialność członków organów, w tym zasadność wprowadzenia „business jugement rule” (por. Art. 300¹²⁵)
6. uproszenie odbywania posiedzeń przy użyciu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość,
7. rozważenie rozszerzenia katalogu czynności, których dokonanie wymaga zgody organu właścicielskiego,
8. rozważenie zasadność rozszerzenia zakresu zasady incompatibilitas
   (art. 214 i 387 KSH) (również w kontekście Art. 300⁷² KSH)
9. identyfikacja innych niż wskazane powyżej rozwiązań przyjętych w odniesieniu do PSA, których rozszerzenie na inne spółki kapitałowe byłoby zasadne,
10. nowelizację Tytułu IV KSH (łączenia, podziały i przekształcenia spółek)
11. problemy związane z obowiązkiem składania elektronicznych sprawozdań
    w sytuacji gdy członkami zarządu spółki są cudzoziemcy
12. umarzanie udziałów w spółce z o.o.
13. analiza, które rozwiązania wskazane w strategii dla rynku kapitałowego dotyczące spółek wpisują się w zadania Zespołu Eksperckiego.
14. weryfikacja adekwatności rozwiązań przyjętych w spółkach publicznych
    i niepublicznych

Ewentualne dalsze uwagi lub propozycje obszarów prac Zespołu Eksperckiego należy zgłaszać do 5 marca do końca dnia – mailowo na adres Filipa Ostrowskiego oraz Izabeli Wojtyczki.

25 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu konsultacyjnego

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO

W dniu 25 lutego 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu konsultacyjnego działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Skład osobowy uczestników posiedzenia:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prof. UŚ – Przewodniczący Zespołu konsultacyjnego
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Maciej Zaborowski
• Janusz Szurski
• Daniel Wais
• Konrad Raczkowski
• Przemysław Ciszak
• Łukasz Hołubowski
• Katarzyna Lewandowska
• Izabela Felczak-Poturnicka
• Rafał Zgorzelski
• Magdalena Piłat
• Anna Margis
• Ewa Amzel
• Artur Ogurek
• Radosław L. Kwaśnicki
• Radosław Potrzeszcz
• Klaudia Budzisz

~~~~ PORUSZONE ZAGADNIENIA ~~~~

Cele Zespołu to:

– ogólne cele z obszaru wsparcia,

– zdobywanie informacji od innych Zespołów,

– prace Komisji wzmocnią całą gospodarkę, mocna gospodarka = mocne państwo

– Board of directors dla innych Zespołów

• Poruszono kwestie:
  • regulacji spółek komunalnych oraz spółek podległych instytutom
  • promowania mechanizmów sprzyjających długoterminowemu zarządzaniu – KPI
  • zakresu rozwiązań supernacjonalnych – dostosowanie do spółek transgranicznych
• Postanowiono zwrócić się do spółek z ankietą, która zostanie przygotowana
  pod kierunkiem dr. hab. Mirosława Pawełczyka.

KOLEJNE POSIEDZENIE WYZNACZONO NA 25 MARCA, NA GODZ. 10:00

~~~~ ZAKOŃCZENIE POSIEDZENIA ~~~

27 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw zwiększenia efektywności rad nadzorczych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW ZWIĘKSZENIA EFEKTYWNOŚCI RAD NADZORCZYCH

W dniu 27 lutego 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 19.03 na godzinę 10:00 oraz 24 marca na godzinę 10:00. Spotkanie odbędzie się w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• Dr Radosław L. Kwaśnicki – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy nadzoru właścicielskiego
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu
• Dr hab. Dominika Wajda
• Dr Robert Lizak
• Paweł Błaszczyk
• Patrycja Wróbel
• Jacek Nieścior
• Maciej Zaborowski
• Paweł Tymczyszyn
• Karol Szymański
• Piotr Chyliński
• Andrzej Śliwka
• Jan Rybicki
• Jan Linke
• Agnieszka Nalazek
• Piotr Perczyński

Po rozpoczęciu posiedzenia, Przewodniczący Zespołu Eksperckiego przeszedł do omówienia propozycji zmian postulowanych przez ekspertów, przedstawionych w formie komentarzy
i opinii do projektu ustawy.

W toku prac Przewodniczący Zespołu Eksperckiego zidentyfikował potrzebę utworzenia dwóch podzespołów roboczych.

Do zadań pierwszego z nich będzie należało opracowanie rozwiązania dotyczącego zakresu odpowiedzialności członków rady nadzorczej związanej z prowadzoną przez spółkę politykę informacyjną, w szczególności w kontekście tzw. „rozporządzenia MAR”.

Drugi z podzespołów zmierzy się z problematyką ustalania porządku obrad rady nadzorczej spółki w tym dopuszczalności jego zmian, a także wprowadzenia usprawnień dotyczących odbywania posiedzeń rad nadzorczych przy wykorzystaniu środków umożliwiających porozumiewanie się na odległość. Termin, do którego eksperci mogą zgłaszać uwagi w ramach prac podzespołów ustalono na 6 marca 2020 r. Następnie, 8 marca 2020 r. nastąpi zbiorcze podsumowanie uwag całego zespołu.

Ponadto, rozważania zespołu dotyczyły niżej wymienionych zagadnień:

1. potrzeba utworzenia regulacji ogólnej w zakresie dot. art. 300 (55) ksh – potrzeba rozszerzenia na inne typy spółek kapitałowych;
2. omówienie ryzyka związanego z oddziaływaniem przepisów prawa upadłościowego
   w zakresie udzielania pełnomocnictwa członkowi rady nadzorczej przez zarząd;
3. problematyka relacji jakie łączy zarząd spółki z członkami rady nadzorczej. Postulowanym stanowiskiem jest zagwarantowanie pełnej niezależności członków rady nadzorczej, przy jednoczesnym zachowaniu braku konfliktów interesów. W tym zakresie projekt będzie wspólnie wypracowywany wraz z zespołem holistycznym;
4. rozważenie ryzyka związanego z przeregulowaniem kwestii związanych
   z wynagrodzeniem minimalnym członków rady nadzorczej, w szczególności
   w kontekście małych i średnich spółek z o. o. Dyskusja w tym zakresie została przeniesiona na termin późniejszy, przy założeniu, iż uwagi skonsultowane zostaną
   z zespołem holistycznym.
5. omówiono zasadność przeniesienia regulacji dotyczącej doradcy spółki PSA wobec spółki z o.o. w świetle prostego przeniesienia powyższych w stosunku do SA,
6. rozważono możliwość wyboru doradcy samodzielnie przez radę nadzorczą spółki,
   przy założeniu, iż doradca zobligowany będzie do przedstawienia oświadczeń
   o niezależności (braku podległości) wobec innych podmiotów bądź organów.
7. Omówiono kwestie związane z proponowaną instytucją compliance officer’a („CO”). Podniesiono kwestie dotyczące m.in.: wyboru właściwej osoby (czy zajmować się ma tym pracownik wewnątrz spółki, czy podmiot zewnętrzny), CO jako osoba podległa radzie nadzorczej mając szerokie kompetencje w spółce, możliwości bezpośredniego raportowania CO radzie nadzorczej.
8. Konsensualnie uzgodniono zasadność przeniesieni uprawnień CO na doradcę rady nadzorczej.
9. Szczegółowo omówiono komentarze dot. art. 18 par. 2 dotyczących rozszerzenia katalogu przestępstw o art. 228-231 kodeksu karnego. Podniesiono postulat przedłożenia zgody członka organu nadzoru na powołanie, jako jeden
   z obligatoryjnych składników wniosku do KRS.

Dalsze prace związane będą z rozwiązaniami wypracowanymi przez podzespoły Zespołu Eksperckiego. Ogólne uwagi lub propozycje Zespołu Eksperckiego należy zgłaszać do 8 marca do końca dnia – mailowo na adres Filipa Ostrowskiego.

28 lutego 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych

SPRAWOZDANIE Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW REFORMY OBOWIĄZKÓW INFORMACYJYNCH SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH

W dniu 28 lutego 2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 30 marca na godzinę 12:00. Spotkanie odbędzie się w Ministerstwie Aktywów Państwowych. Projekt rozwiązań wypracowanych przez Zespół Ekspercki przedstawiony zostanie do końca marca 2020 r.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• Janusz Kowalski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych
  i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa
• prof. dr hab. Michał Romanowski – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. reformy obowiązków informacyjnych spółek kapitałowych
• dr hab. Tomasz Siemiątkowski, prof. SGH
• Dr Rafał Woźniak
• Dr Anne-Marie Weber-Elżanowska
• Jakub Modrzejewski
• Rafał Roszkowski
• Agnieszka Zalewska
• Konrad Zawodziński
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu
• Izabela Wojtyczka – Sekretarz Zespołu

Po otwarciu posiedzenia, Przewodniczący przeszedł do omówienia zakresu problematyki,
która nada kierunek pracom Zespołowi Eksperckiemu. Następnie poszczególni członkowie przedstawiając własne spostrzeżenia, uzupełniali wyjściowe propozycje zmian, przedstawione przez Przewodniczącego.

Za wymagającą rozpoznania oraz ewentualnego uregulowania, została uznana niżej przedstawiona materia:

1. problematyka akcjonariusza większościowego, który ponosząc największe ryzyko ekonomiczne związane z funkcjonowaniem spółki, z punktu widzenia dostępu
   do informacji traktowany jest identycznie, jak akcjonariusz mniejszościowy.
2. potrzeba przywrócenia stosunków właścicielskich w spółce akcyjnej – zasadność wyposażenia akcjonariusza większościowego w realne instrumenty komunikacji
   i ew. nadzoru, przy jednoczesnym braku krzyżowania się jego kompetencji z radą nadzorczą.
3. krytyczne omówienie trwającego trendu regulacyjnego, zmierzającego do pobudzenia akcjonariuszy mniejszościowych, przy jednoczesnym pominięciu potrzeby aktywizacji akcjonariuszy większościowych,
4. paradoks – istotny akcjonariusz mniejszościowy ma instrument aby sprawować indywidulany nadzór nad spółką, mając kompetencje nieporównywalnie szersze niż członek rady nadzorczej delegowany do stałego indywidualnego wykonywania nadzoru akcjonariusza większościowego.
5. prace zespołu winny być prowadzone przy zachowaniu reguł wynikających
   z „rozporządzenia MAR”,
6. efekty wypracowane przez Zespół Ekspercki mogłyby nieść za sobą istotne korzyści nie tylko wobec spółek Skarbu Państwa, ale również wobec spółek z kapitałem prywatnym.

Dalsze prace związane będą z wypracowaniem przez prof. dr hab. Michał Romanowskiego,
dr hab. Tomasz Siemiątkowskiego oraz dr Anne-Marie Weber-Elżanowską projektu konkretnych przepisów, które na następnym posiedzeniu Zespołu Eksperckiego poddane zostaną pod ogólną dyskusję.

3 marca 2020 r. – Sprawozdanie z posiedzenia
Zespołu eksperckiego do spraw prawa koncernowego

NOTATKA Z POSIEDZENIA ZESPOŁU EKSPERCKIEGO

DO SPRAW PRAWA KONCERNOWEGO

W dniu 03.03.2020 r. w Ministerstwie Aktywów Państwowych (ul. Wspólna 6 /Krucza 36 w Warszawie) odbyło się posiedzenie Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego („Zespół Ekspercki”) działającego w ramach Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.

Termin następnego posiedzenia Zespołu Eksperckiego wyznaczono na 17 kwietnia na godzinę 12:00. Spotkanie odbędzie się w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

W posiedzeniu uczestniczyli:

• prof. dr hab. Andrzej Szumański – Przewodniczący Zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego
• dr Radosław L. Kwaśnicki
• dr Paweł Błaszczyk
• dr Mirosław Cejmer
• dr Rafał Kos
• Jakub Modrzejewski
• Mateusz Berger
• Joanna Czekaj
• Karol Szymański
• Dominik Kaczmarski
• Filip Ostrowski – Sekretarz Zespołu

Po otwarciu posiedzenia, Przewodniczący przeszedł do omówienia modelu dalszej współpracy, zgodnie z którym zreferowane zostaną ustalenia pierwszego posiedzenia, a następnie Zespół Ekspercki zmierzy się z szeregiem zagadnień, na który będzie starał się wypracowywać wstępne rozwiązania. W wyniku powyższego powstanie swoista „mapa drogowa” ukierunkowująca zakres dalszych działań. Prace prowadzone przez Zespół Ekspercki modelowo zmierzać mają w kierunku rozwiązań zgodnych z koncepcją francusko-włoską. Rozważania podzielono na dwa segmenty dotyczące prawa grup spółek:

a) wewnętrzne funkcjonowanie/ zarządzanie spółki;

b) ochronę wierzycieli i wspólników spółek zależnych.

W toku posiedzenia Przewodniczący przydzielił członkom Zespołu Eksperckiego szczegółowe zagadnienia do opracowania.

Ponadto, posiedzenie Zespołu Eksperckiego dotyczyło niżej przedstawionej materii:

7. Poruszono problematykę terminologii prawa koncernowego, a także definicji pojęcia interesu grupy spółek. Porównano treść definicji z projektu „B” oraz „C”.
8. Podniesienie pojęcia interesu grupy spółek jako centralnego elementu rozważań Zespołu Eksperckiego. Dyskusja dotycząca charakteru przyszłej regulacji
   – czy interes grupy jest obowiązkiem czy możliwością?
9. Poruszenie problematyki zagadnienia wiążących poleceń, omówienie zasadności procedury odmowy na powyższe, w szczególności w kontekście istniejących mechanizmów ochrony interesów wspólników mniejszościowych spółki zależnej.
10. Przywołanie zagadnienia związanego z dostępem do informacji spółki dominującej
    o spółkach zależnych, przedstawienie ustaleń podjętych przez pozostałe zespoły Komisji ds. reformy nadzoru właścicielskiego w tym zakresie.
11. Problematyka informowania o umowach, zobowiązaniach spółki dominującej ze spółką zależną, szeroka dyskusja dotycząca kierunku, w którym powinny zmierzać przepisy ochronne dla wierzycieli spółek. W tym, omówienie mechanizmów związanych
    z odpowiedzialnością przebijającą. Projekty proponowanych rozwiązań przedstawione zostaną na najbliższym posiedzeniu.
12. Problematyka ochrony interesów wspólników mniejszościowych spółek zależnych
    w grupach kapitałowych. Omówienie zasadności wprowadzenia przepisów dot. prawa do rewidenta ds. szczególnych w prawie prywatnym.

Dalsze prace związane będą z wypracowaniem przez poszczególnych członków projektów konkretnych przepisów, które na następnym posiedzeniu Zespołu Eksperckiego poddane zostaną pod ogólną dyskusję.